Το λ?μμα δεν περι?χει πηγ?? ? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν. Μπορε?τε να βοηθ?σετε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 05/11/2011.

?λκη Ζ?η
?νομα στη μητρικ? γλ?σσα	?λκη Ζ?η (Ελληνικ?)
Γ?ννηση	15  Δεκεμβρ?ου 1923 [1] Αθ?να [2]
Θ?νατο?	27 Φεβρουαρ?ου 2020 Αθ?να
Χ?ρα πολιτογρ?φηση?	Ελλ?δα
Σπουδ??	Εθνικ? και Καποδιστριακ? Πανεπιστ?μιο Αθην?ν [3] , Ωδε?ο Αθην?ν [3] και Ινστιτο?το κινηματογρ?φου Γερασ?μωφ [3]
Ιδι?τητα	συγγραφ?α? [3] , συγγραφ?α? παιδικ?? λογοτεχν?α? [3] και ηθοποι??
Σ?ζυγο?	Γι?ργο? Σεβαστ?κογλου [3]
Σημαντικ? ?ργα	Το καπλ?νι τη? βιτρ?να? [3] και Ο μεγ?λο? περ?πατο? του Π?τρου
Βραβε?σει?	Βραβε?α Ακαδημ?α? Αθην?ν (2010) [3]
Ιστοσελ?δα	Επ?σημο? ιστ?τοπο?
Υπογραφ?
δεδομ?να ( π   ?   σ   ?   ε )

Η ?λκη Ζ?η ( Αθ?να , 15 Δεκεμβρ?ου 1923 - Αθ?να , 27 Φεβρουαρ?ου 2020 ) ?ταν Ελλην?δα πεζογρ?φο? και συγγραφ?α? , η οπο?α θεωρε?ται μ?α απ? τι? σπουδαι?τερε?. Πολυβραβευμ?νη για το ?ργο τη?, τιμ?θηκε μεταξ? ?λλων απ? την Ακαδημ?α Αθην?ν . Τα βιβλ?α τη? ?χουν μεταφραστε? σε 20 γλ?σσε? .

Βιογραφικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Πρ?τα χρ?νια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η ?λκη Ζ?η γενν?θηκε στην Αθ?να στι? 15 Δεκεμβρ?ου 1923. Ο πατ?ρα? τη?, Ζ?νων Ζ?η?, ?ταν τραπεζικ?? υπ?λληλο?, μεγαλωμ?νο? στην Κρ?τη , αλλ? με καταγωγ? απ? την ?νδρο και η μητ?ρα τη?, ?λλη Σωτηρ?ου, ?ταν απ? τη Σ?μο και ε?χε περ?σει τα παιδικ? τη? χρ?νια στη Σμ?ρνη . ^[4] Η Ζ?η ?ζησε ω? παιδ? στη Σ?μο, μαζ? με τη μεγαλ?τερ? τη? αδελφ?, ?σον καιρ? η μητ?ρα τη? αν?ρρωνε απ? φυματ?ωση σε σανατ?ριο στην Π?ρνηθα . ^[5] Επιστρ?φοντα? στην Αθ?να οικογενειακ?? το 1937, φο?τησε αρχικ? στην ιδιωτικ? Ι?νιο Σχολ? , ?που γν?ρισε τη φ?λη τη? και μετ?πειτα συγγραφ?α Ζωρζ Σαρ? . Η δε?τερη, περιγρ?φει τα χρ?νια που φοιτο?σε μαζ? και τη φιλ?α τη? με τη Ζ?η στο βιβλ?ο τη? Ε.Π. Τα τελευτα?α τρ?α χρ?νια του γυμνασ?ου η Ζ?η π?γε στην επ?ση? ιδιωτικ? Σχολ? Αηδονοπο?λου. ^[6] Εκε?νη την περ?οδο ο θε?ο? τη?, Πλ?των Σωτηρ?ου (αδελφ?? τη? μητ?ρα? τη?), παντρε?τηκε τη γνωστ? συγγραφ?α Διδ? Σωτηρ?ου , η οπο?α βο?θησε τη Ζ?η να ασχοληθε? με τη συγγραφ?. ^[6] Εν? ?ταν μαθ?τρια στη Σχολ? Αηδονοπο?λου συμμετε?χε στον ?μιλο κουκλοθε?τρου τη? σχολ?? τη? που διε?θυνε η καθηγ?τρια τ?χνη? Ελ?νη Περρ?κη-Θεοχ?ρη . Τ?τε ξεκ?νησε να γρ?φει ?ργα για κουκλοθ?ατρο και ?να? απ? του? χαρακτ?ρε? που δημιο?ργησε, ο Κλο?βιο? , ?γινε μετ?πειτα ?να? απ? του? κυρι?τερου? ?ρωε? του κουκλοθε?τρου Αθην?ν ≪Μπ?ρμπα Μυτο?ση?≫ που ?δρυσε η Περρ?κη-Θεοχ?ρη.

Κατοχ? και εξορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? την περ?οδο τη? κατοχ?? ?χει δηλ?σει πω? ε?χε ενταχθε? στην ΕΠΟΝ , παρακινο?μενη απ? τη Διδ? Σωτηρ?ου . Παρ?λληλα σπο?δασε φιλοσοφ?α του θε?τρου στη Φιλοσοφικ? του Πανεπιστημ?ου Αθην?ν και υποκριτικ? στη δραματικ? σχολ? του Εθνικο? Ωδε?ου Αθην?ν. Εν? φοιτο?σε στη δραματικ? σχολ? το 1943 γν?ρισε τον μελλοντικ? τη? σ?ζυγο, το θεατρικ? συγγραφ?α Γι?ργο Σεβαστ?κογλου (1913-1990) κολλητ? φ?λο του Καρ?λου Κουν , με τον οπο?ο παντρε?τηκε το 1945. ^[7] Το 1948, ?στερα απ? την ?ττα του Δημοκρατικο? Στρατο? στον εμφ?λιο , ο σ?ζυγ?? τη? δι?φυγε στην Τασκ?νδη .

Η Ζ?η προσπ?θησε να τον ακολουθ?σει αλλ? τη συν?λαβαν και την εξ?ρισαν στη Χ?ο λ?γω των πολιτικ?ν τη? πεποιθ?σεων. ^[6] ?στερα απ? προσπ?θειε? ?ξι ετ?ν, και αφο? ταξ?δεψε για 6 ν?χτε? απ? τη Ρωσ?α για την Ιταλ?α , το 1954 επανασυνδ?θηκε με τον σ?ζυγο τη? στην Τασκ?νδη. Απ?κτησαν δυο παιδι?,την Ειρ?νη (1956 - ) και τον Π?τρο (1959 - ). Το 1957 μετακ?μισαν στη Μ?σχα , ?που σπο?δασε και στο τμ?μα σεναριογραφ?α? του Ινστιτο?του Κινηματογρ?φου τη? Μ?σχα? . Το 1964 επ?στρεψε στην Ελλ?δα για να ξαναφ?γει π?λι το 1967, με τον ερχομ? τη? Χο?ντα? — αυτ? τη φορ? για το Παρ?σι — και να επιστρ?ψει οριστικ? ?ταν ?πεσε η απριλιαν? δικτατορ?α.

Συγγραφικ? ?ργο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? τη δι?ρκεια τη? παραμον?? τη? στην ΕΣΣΔ συν?χισε το γρ?ψιμο και μια σειρ? παιδικ?ν διηγημ?των τη? δημοσιε?τηκαν στο περιοδικ? για του? ν?ου? Νεανικ? Φων? , που ε?χε ω? συντακτικ? επιτροπ? τον Μ?ριο Πλωρ?τη , τον Τ?σο Λιγν?δη και τον Κωστ? Σκαλι?ρα . Το πρ?το τη? μυθιστ?ρημα , το αυτοβιογραφικ? Το καπλ?νι τη? βιτρ?να? , γρ?φτηκε το 1963 εν? ?ταν στη Μ?σχα. Αποτελε? ?ργο-σταθμ? στην ελληνικ? παιδικ? λογοτεχν?α , ?ντα? το πρ?το ?σω? παιδικ? βιβλ?ο με πολιτικ?? αναφορ??, πιο συγκεκριμ?να στη δικτατορ?α του Ιω?ννη Μεταξ? .

Το 1971 και εν? ?ταν εξ?ριστη στο Παρ?σι, ?γραψε τον Μεγ?λο περ?πατο του Π?τρου , αυτ? τη φορ? με θ?μα την Κατοχ? και την απελευθ?ρωση . Το σημαντικ? στα ιστορικ? τη? μυθιστορ?ματα ε?ναι ?τι δεν αποτελο?ν μια απλ? καταγραφ? ιστορικ?ν γεγον?των αλλ? ε?ναι ζυμωμ?να με τα αυτοβιογραφικ? βι?ματα των ηρ?ων τη?.

Μαζ? με τη Ζωρζ Σαρ? , με την οπο?α γνωρ?ζονταν απ? τα σχολικ? του? χρ?νια, καθι?ρωσε ?να ν?ο στυλ στο νεανικ? μυθιστ?ρημα, τ?σο απ? την ?ποψη του ζωντανο?, αυτοβιογραφικο? ?φου? ?σο και τη? εισαγωγ?? του πολιτικο?, κοινωνικο? και ιστορικο? στοιχε?ου στο ε?δο?. Το εφηβικ? μυθιστ?ρημα Η Κωνσταντ?να και οι αρ?χνε? τη? κ?ρδισε το 2003 το βραβε?ο εφηβικο? μυθιστορ?ματο? του Κ?κλου Ελληνικο? Παιδικο? Βιβλ?ου (ελληνικ? τμ?μα τη? IBBY), εν? το 2004 η Ζ?η ?ταν υποψ?φια για το βραβε?ο Χαν? Κρ?στιαν ?ντερσεν και το βραβε?ο ?στριντ Λ?ντγκρεν λογοτεχν?α?. Το βραβε?ο Mildred L. Batchelder τη? απονεμ?θηκε για τι? εκδ?σει? στι? Ηνωμ?νε? Πολιτε?ε? των ?ργων τη? Το καπλ?νι τη? βιτρ?να? , Ο μεγ?λο? περ?πατο? του Π?τρου και Κοντ? στι? ρ?γε? . Συνολικ? τα ?ργα τη? Ζ?η ?χουν μεταφραστε? σε 20 γλ?σσε? .

Το 2010 τιμ?θηκε με το βραβε?ο τη? Ακαδημ?α? Αθην?ν για το σ?νολο του ?ργου τη?. ^[8]

Το 2014 αναγορε?τηκε σε επ?τιμη διδ?κτορα του Αριστοτ?λειου Πανεπιστημ?ου Θεσσαλον?κη? , για να τιμηθε? με τον τρ?πο αυτ? η προσφορ? και το ?ργο τη?, ιδ?ω? στην παιδικ? λογοτεχν?α. Αναγορε?τηκε ομο?ω? επ?τιμη διδ?κτωρ, το 2012 απ? τη Σχολ? Κοινωνικ?ν Επιστημ?ν και Επιστημ?ν Αγωγ?? του Πανεπιστημ?ου Κ?πρου , και το 2015 απ? τη Σχολ? Ανθρωπιστικ?ν και Κοινωνικ?ν Επιστημ?ν στο Πανεπιστ?μιο Πατρ?ν . ^[9]

Η ?λκη Ζ?η ?φυγε απ? τη ζω? στι? 27 Φεβρουαρ?ου 2020, σε ηλικ?α 96 ετ?ν. ^{[10] [11]}

Ενδεικτικ? εργογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?λλα βιβλ?α τη? συγγραφ?ω? ε?ναι:

• Το καπλ?νι τη? βιτρ?να? (1963)
• Ο μεγ?λο? περ?πατο? του Π?τρου (1971)
• Αρβυλ?κια και γ?βε? (1975)
• Ο θε?ο? Πλ?των (1975)
• Κοντ? στι? ρ?γε? (1977)
• Μια Κυριακ? του Απρ?λη (1978)
• Τα παπο?τσια του Ανν?βα (1979)
• Η αρραβωνιαστικι? του Αχιλλ?α (1987)
• Η μωβ ομπρ?λα (1989)
• Η Αλ?κη στη χ?ρα των μαρμ?ρων (1990)
• Ματ?α? ( 1993 ) [Α' Κρατικ? βραβε?ο παιδικ?? λογοτεχν?α? το 2001]
• Σπανι?λικα παπο?τσια (1994)
• Γατοκουβ?ντε? (1996)
• Νεανικ? Φων? (1996)
• Η δωδ?κατη γιαγι? και ?λλα... (1998)
• Η Κωνσταντ?να και οι αρ?χνε? τη? (2002)
• Ο ψε?τη? παππο?? (2007)
• Με μολ?βι φ?μπερ νο?μερο δ?ο (2013)
• Π?σο θα ζ?σει? ακ?μα, γιαγι?; (2017)
• ?να παιδ? απ? το πουθεν? (2019)

Βραβε?α - διακρ?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• 1968 ALA Notable Book selection Το καπλ?νι τη? βιτρ?να?
• 1969 Horn Book Honor List selection Το καπλ?νι τη? βιτρ?να?
• 1970 ALSC Mildred Batchelder ( Η.Π.Α. ) Το καπλ?νι τη? βιτρ?να?
• 1974 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.Α.) Ο μεγ?λο? περ?πατο? του Π?τρου
• 1980 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.Α.) Κοντ? στι? ρ?γιε?
• 1992 Κρατικ? Βραβε?ο παιδικο? βιβλ?ου
• 2002 Βραβε?ο Acerbi ( Ιταλ?α ) Η αρραβωνιαστικι? του Αχιλλ?α
• 2003 Βραβε?ο Κ?κλου Ελληνικο? Παιδικο? Βιβλ?ου (IBBY GREECE) καλ?τερου εφηβικο? βιβλ?ου, Η Κωνσταντ?να και οι αρ?χνε? τη?
• 2003 Βραβε?ο Λογοτεχνικο? περιοδικο? ≪διαβ?ζω≫ καλ?τερου εφηβικο? βιβλ?ου, Η Κωνσταντ?να και οι αρ?χνε? τη?
• Υποψ?φια για το βραβε?ο παιδικ?? λογοτεχν?α? Χαν? Κρ?στιαν ?ντερσεν 2004
• Υποψ?φια τρει? φορ?? (2004,2009,2015) για το βραβε?ο λογοτεχν?α? για παιδι? Astrid Lindgren Memorial Award
• 2005 Βραβε?ο των βιβλιοφ?γων (Prix des Embouquineurs, Γαλλ?α ) Η Κωνσταντ?να και οι αρ?χνε? τη?
• 2007 Βραβε?ο Andersen ? Il mondo dell’ infanzia (Ιταλ?α) Το καπλ?νι τη? βιτρ?να?
• 2008 Ο ψε?τη? παππο?? στη βραχε?α λ?στα των βραβε?ων του λογοτεχνικο? περιοδικο? ≪διαβ?ζω≫
• 2009 Η Κωνσταντ?να και οι αρ?χνε? τη? στη βραχε?α λ?στα για το Marsh Award ( Μ. Βρεταν?α )
• 2010 Βραβε?ο Ν?ων Ευρωπα?ων (Γαλλ?α) Ο ψε?τη? παππο??
• 2010 Βραβε?ο Ουρ?νη τη? Ακαδημ?α? Αθην?ν για το σ?νολο του ?ργου τη?
• 2012 Επ?τιμη Διδ?κτωρ του Παιδαγωγικο? Τμ?ματο? Πανεπιστημ?ου Κ?πρου
• 2014 Επ?τιμη Διδ?κτωρ του Παιδαγωγικο? Τμ?ματο? Πανεπιστημ?ου Θεσσαλον?κη?
• 2014 Βραβε?ο αναγνωστ?ν των βιβλιοπωλε?ων PUBLIC Με μολ?βι φ?μπερ νο?μερο δ?ο
• 2015 Χρυσ?? σταυρ?? του Τ?γματο? τη? Τιμ?? απ? τον Πρ?εδρο τη? Ελληνικ?? Δημοκρατ?α?
• 2015 υποψ?φια για Διεθν?? βραβε?ο παιδικ?? λογοτεχν?α? Astrid Lindgren
• 2015 Επ?τιμη Διδ?κτωρ του Τμ?ματο? Ανθρωπιστικ?ν και Κοινωνικ?ν Επιστημ?ν του Πανεπιστημ?ου Πατρ?ν
• 2019 Ταξι?ρχη? του Τ?γματο? Τεχν?ν και Γραμμ?των απ? το ΥΠΠΟ τη? Γαλλ?α?

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Επ?σημη ιστοσελ?δα για τη συγγραφ?α ?λκη Ζ?η
• ?λκη Ζ?η στον Πανδ?κτη , του Εθνικο? Ιδρ?ματο? Ερευν?ν
• ΕΡΤ2 "Art Week-?λκη Ζ?η (27.11.2016)"

Ψηφιακ? αρχε?ο ΕΡΤ [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• ?λκη Ζ?η (Αρχε?ο ντοκιμαντ?ρ τη? ΕΡΤ ) 1994