Władysław Sikorski

Władysław Sikorski
Władysław Sikorski
	Władysław Sikorski b?hem druhe sv?tove valky
Narozeni	20. kv?tna 1881 ; Tuszow Narodowy
Umrti	4. ?ervence 1943 (ve v?ku 62 let) ; Gibraltar
Misto poh?beni	krypta sv. Leonarda (Wawel)
Cho?	Helena Sikorska
D?ti	Zofia Le?niowska
Civilni ?innost	politik
Vojenska kariera
Hodnost	general a general druhu zbran?
Doba slu?by	1906 ? 1943
Slou?il	Rakousko-Uhersko (do roku 1918 ) ; Polsko (do roku 1943 )
Slo?ka	Rakousko-uherska armada (do roku 1914 ) ; Legiony Polskie (do roku 1918 ) ; Polska armada (do roku 1943 )
Velel	5. armada ( 1920 ) ; 3. armada ( 1920 ? 1921 )
Valky	Prvni sv?tova valka ; Polsko-ukrajinska valka ; Rusko-polska valka ; Druha sv?tova valka
Bitvy	Bitva o Var?avu ; Bitva o Lvov ; Bitva na ?ece N?men ; Invaze do Polska
Podpis
	multimedialni obsah na Commons

Władysław Sikorski ( 20. kv?tna 1881 Tuszow Narodowy ? 4. ?ervence 1943 Gibraltar ) byl polsky general a p?edseda polske exilove vlady ^[1]^[2].

Biografie [ editovat | editovat zdroj ]

Pochazel z u?itelske rodiny, ktera ?ila v rakouske Hali?i . Na studia se vydal do Lvova , kde se v?noval in?enyrstvi. ^[3]

V armad? [ editovat | editovat zdroj ]

Ji? p?ed prvni sv?tovou valkou se anga?oval v n?kolika organizacich, ktere usilovaly o polskou nezavislost. V roce 1909 se zapojil do vytva?eni ?st?eleckych“ jednotek na Hali?i . B?hem 1. sv?tove valky se orientoval na Rakousko-Uhersko . Slou?il v polskych legiich a v Rusko-polske valce v polske armad? . Po vytvo?eni loutkoveho statu v roce 1916 zastaval r?zne funkce v jeho armad?. Podobn? jako Jozef Piłsudski trval i gen. Sikorski na samostatnosti polskych jednotek, proto byl v kv?tnu 1918 rakousko-uherskymi organy zat?en a internovan v Uhrach. ^[4]

Po vzniku samostatneho Polska organizoval vojenske jednotky v Hali?i proti Ukrajinc?m a ve Slezsku proti n?meckym Freikorps . Hral d?le?itou roli p?i bitv? u Var?avy . ^[4]

V politice [ editovat | editovat zdroj ]

P?ed prvni sv?tovou valkou pat?il mezi vyznamne politiky men?i politicke strany Stronnictwo Post?powo-Demokratyczne (Pokrokov? demokraticka strana). ^[5]

Ve 2. polske republice zastaval v letech 1922 a? 1923 funkci ministerskeho p?edsedy , kdy? vedl vladu po atentatu na prezidenta Gabriela Narutowicze . V kabinetu zastaval rovn?? post ministra vnitra. Pak se ale vratil zp?t do armady jako generalni inspektor p?choty.

V roce 1924 p?sobil jako ministr vojenskych zale?itosti v druhe Grabskeho vlad? . Zastaval orientaci na spojenectvi s Francii . V dob? sanace se nep?idal na ?adnou stranu, m?l neshody s Jozefem Piłsudskym , ktery Sikorskemu ned?v??oval, a dal?imi p?edstaviteli zem? a roku 1928 byl zbaven funkce. V nasledujicich letech travil ?as p?eva?n? ve Francii, kde take psal a vydaval v?t?inu vojenskych studii.

V roce 1936 se podilel na sjednoceni protisana?ni opozice v emigraci, tzv. fronta Morges . V roce 1939 se nakratko vratil do Polska a nabidl vlad? sve vojenske slu?by, kdy? v?ak nedostal odpov??, vratil se zp?t do Francie. ^[4]

B?hem druhe sv?tove valky se stal ministerskym p?edsedou polske vlady v exilu a velitelem jejich vojsk namisto zkompromitovane sana?ni garnitury. Vystupoval jako hlavni obhajce zajm? Polska na diplomaticke urovni. Po pora?ce Francie v roce 1940 se exilova vlada uchylila do Londyna , zde Sikorski podepsal smlouvu o vystavb? polske armady ve Velke Britanii. S ?eskoslovenskou vladou v exilu jednal o povale?ne ?eskoslovensko-polske konfederaci. ^[4]

I p?es sve protikomunisticke postoje usiloval Sikorski o znovuobnoveni polsko-sov?tskych diplomatickych vztah?, ktere byly p?eru?eny po uzav?eni paktu Ribbentrop?Molotov . V roce 1941 podepsal dohodu se SSSR o obnov? diplomatickych styk? a pozd?ji se Stalinem polsko-sov?tsky pakt o neuto?etni a p?atelstvi. ?ast ministr? exilove vlady ho za to obvinila ze zrady a z?eknuti se vychodni ?asti p?edvale?neho uzemi Polska . Zajimal se te? o osud polskych zajatc?, ktere povra?dil Sov?tsky svaz . Po nalezu hrob? v Katyni po?adal o vy?et?eni ?erveny k?i? . Sov?tsky svaz na to hned reagoval p?eru?enim diplomatickych styk?.

Zav?r ?ivota [ editovat | editovat zdroj ]

Zem?el v ?ervenci 1943 za dosud nevyjasn?nych okolnosti p?i letecke nehod? , kdy? se letoun Consolidated Liberator 511. peruti RAF , ktery jej p?epravoval, z?itil p?i startu na leti?ti v Gibraltaru do mo?e . ^[6] Havarii p?e?il jen pilot Eduard Prchal . Udalost byla uzav?ena jako nehoda , ale dodnes existuji pochybnosti n?kterych autor?, ^[
kdo?
] zdali nebyl jako p?eka?ka britsko-sov?tskeho spojenectvi zam?rn? odstran?n. ^[7]

Sikorski je dnes v Polsku uznavan jako velky patriot. Jeho pamatku za?al v roce 1981 vyzdvihovat Jaruzelskeho vojensky re?im proti popularit? Piłsudskeho. ^[4]

Vyznamenani [ editovat | editovat zdroj ]

Dilo [ editovat | editovat zdroj ]

Regulamin Musztry Zwi?zku Strzeleckiego i elementarna taktyka piechoty (1911)
O polsk? polityk? pa?stwow?. Umowy i deklaracje z okresu pełnienia urz?du prezesa Rady Ministrow 18 XII 1922 ? 26 V 1923 (1923)
Podstawy organizacji naczelnych władz wojskowych w Polsce (1923)
Pomnik generala Wladyslawa Sikorskeho na Gibraltaru, Europa Point
O polsk? polityk? pa?stwow? (1923)
Polesie jako w?zeł strategiczny wschodniego frontu (1924)
Nad Wisł? i Wkr?. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku (1928)
La campagne polono-russe de 1920 (1928)
Polska i Francja w przeszło?ci i w dobie wspołczesnej (1931)
Przyszła wojna ? jej mo?liwo?ci i charakter oraz zwi?zane z nimi zagadnienia obrony kraju (1934, 2010)

Odkazy [ editovat | editovat zdroj ]

Reference [ editovat | editovat zdroj ]

↑ Sikorski Władysław Eugeniusz v Encyklopedii PWN.
↑ Władysław Sikorski, Polish statesman v Britske encyclopedii.
↑ Jan K?en: Dv? stoleti st?edni Evropy. Praha 2005. s. 474.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jan K?en: Dv? stoleti st?edni Evropy. Praha 2005. s. 475.
↑ Stronnictwo Post?powo-Demokratyczne [online]. encyklopedia.pwn.pl [cit. 2016-03-30]. Dostupne online . (polsky)
↑ KOCHA?CZYK, Jan. Polska-Rosja . Chorzow: Videograf, 2014. ISBN 978-83-7835-313-3 . Kapitola Polski kompleks Stalina, s. 190. (pol?tina)
↑ MLEJNEK ML., Josef. Josef Mlejnek: Nebylo to poprve [online]. ?esky rozhlas, 2010-04-20 [cit. 2022-03-14]. Dostupne online .

Literatura [ editovat | editovat zdroj ]

IRVING, David John Cawdell . Mord aus Staatsrason? : Churchill und Sikorski - eine tragische Allianz . Bern: Rutten und Loening, 1970. S. 257.
Kisielewski, Tadeusz: A. Sikorski - spiknuti: na stop? vrah? polskeho generala. Brno 2009. ISBN 978-80-7217-589-5 .
Korpalska, Walentyna: Władysław Eugeniusz Sikorski: biografia polityczna. Wrocław 1981.
K?en, Jan: Dv? stoleti st?edni Evropy. Praha 2005.
Strumph-Wojtkiewicz, Stanisław: Generał Władysław Sikorski. Warszawa 1981.
Wapi?ski, Roman: Władysław Sikorski jako polityk. Warszawa 1983.

Externi odkazy [ editovat | editovat zdroj ]

Galerie Władysław Sikorski na Wikimedia Commons
Obrazky, zvuky ?i videa k tematu Władysław Sikorski na Wikimedia Commons
Seznam d?l v Soubornem katalogu ?R , jejich? autorem nebo tematem je Władysław Sikorski
Jozef Kazimierz Kubit: Was General Sikorski a victim of the Katyn massacre? 1. ?ast 2. ?ast (anglicky)
Jan Puhl: Wie starb General Sikorski. (n?mecky)
Polske vy?et?ovani smrt Sikorskeho neobjasnilo. Nehodu p?e?il jen ?ech . iDnes.cz, 30. prosince 2013

[1] Sikorski Władysław Eugeniusz v Encyklopedii PWN.

[2] Władysław Sikorski, Polish statesman v Britske encyclopedii.

[Křen-3] Jan K?en: Dv? stoleti st?edni Evropy. Praha 2005. s. 474.

[Křen1-4] Jan K?en: Dv? stoleti st?edni Evropy. Praha 2005. s. 475.

[PD-5] Stronnictwo Post?powo-Demokratyczne [online]. encyklopedia.pwn.pl [cit. 2016-03-30]. Dostupne online . (polsky)

[Kochańczyk-190-6] KOCHA?CZYK, Jan. Polska-Rosja . Chorzow: Videograf, 2014. ISBN 978-83-7835-313-3 . Kapitola Polski kompleks Stalina, s. 190. (pol?tina)

[7] MLEJNEK ML., Josef. Josef Mlejnek: Nebylo to poprve [online]. ?esky rozhlas, 2010-04-20 [cit. 2022-03-14]. Dostupne online .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Premie?i Polska

Polske kralovstvi (1916?1918)	Jan Kucharzewski (1917?1918) ? Antoni Ponikowski (1918) ? Jan Kanty Steczkowski (1918) ? Jan Kucharzewski (1918) ? Jozef ?wie?y?ski (1918) ? Władysław Wroblewski (1918)

Polska lidova republika (1918)	Ignacy Daszy?ski (1918)

Druha Polska republika (1918?1939)	J?drzej Moraczewski (1918?1919) ? Ignacy Jan Paderewski (1919) ? Leopold Skulski (1919?1920) ? Władysław Grabski (1920) ? Wincenty Witos (1920?1921) ? Antoni Ponikowski (1921?1922) ? Artur ?liwi?ski (1922) ? Julian Nowak (1922) ? Władysław Sikorski (1922?1923) ? Wincenty Witos (1923) ? Władysław Grabski (1923?1925) ? Aleksander Skrzy?ski (1925?1926) ? Wincenty Witos (1926) ? Kazimierz Bartel (1926) ? Jozef Piłsudski (1926?1928) ? Kazimierz Bartel (1928?1929) ? Kazimierz ?witalski (1929) ? Kazimierz Bartel (1929?1930) ? Walery Sławek (1930) ? Jozef Piłsudski (1930) ? Walery Sławek (1930?1931) ? Aleksander Prystor (1931?1933) ? Janusz J?drzejewicz (1933?1934) ? Leon Kozłowski (1934?1935) ? Walery Sławek (1935) ? Marian Zyndram-Ko?ciałkowski (1935?1936) ? Felicjan Sławoj Składkowski (1936?1939)

Exilove polske vlady (1939?1990)	Władysław Sikorski (1939?1943) ? Stanisław Mikołajczyk (1943?1944) ? Tomasz Arciszewski (1944?1947) ? Tadeusz Komorowski (1947?1949) ? Tadeusz Tomaszewski (1949?1950) ? Roman Odzierzy?ski (1950?1953) ? Jerzy Hryniewski (1954) ? Stanisław Mackiewicz (1954?1955) ? Hugon Hanke (1955) ? Antoni Paj?k (1955?1965) ? Aleksander Zawisza (1965?1970) ? Zygmunt Muchniewski (1970?1972) ? Alfred Urba?ski (1972?1976) ? Kazimierz Sabbat (1976?1986) ? Edward Szczepanik (1986?1990)

Polska lidova republika (1944?1989)	Edward Osobka-Morawski (1944?1947) ? Jozef Cyrankiewicz (1947?1952) ? Bolesław Bierut (1952?1954) ? Jozef Cyrankiewicz (1954?1970) ? Piotr Jaroszewicz (1970?1980) ? Edward Babiuch (1980) ? Jozef Pi?kowski (1980?1981) ? Wojciech Jaruzelski (1981?1985) ? Zbigniew Messner (1985?1988) ? Mieczysław Rakowski (1988?1989) ? Czesław Kiszczak (1989) ? Tadeusz Mazowiecki (1989)

T?eti Polska republika (od 1989)	Tadeusz Mazowiecki (1989?1991) ? Jan Krzysztof Bielecki (1991) ? Jan Olszewski (1991?1992) ? Waldemar Pawlak (1992) ? Hanna Suchocka (1992?1993) ? Waldemar Pawlak (1993?1995) ? Jozef Oleksy (1995?1996) ? Włodzimierz Cimoszewicz (1996?1997) ? Jerzy Buzek (1997?2001) ? Leszek Miller (2001?2004) ? Marek Belka (2004?2005) ? Kazimierz Marcinkiewicz (2005?2006) ? Jarosław Kaczy?ski (2006?2007) ? Donald Tusk (2007?2014) ? Ewa Kopaczova (2014?2015) ? Beata Szydłova (2015?2017) ? Mateusz Morawiecki (2017?2023) ? Donald Tusk (od 2023)