Дыспут гус?цк?х тэолага? у прысутнасц? польскага караля
Уладз?слава II Ягайлы
Гус?ты
? назва
чэшскага
рэфарматарскага
рэл?г?йнага руху
, як? бы? названы па ?м?
Яна Гуса
? прыня? у
1419
годзе рэвалюцыйныя формы. Прая?ля?ся ? барацьбе
чэшскага
народа ? 1-й палове
15 ст.
супраць
катал?цкай царквы
?
нямецкага
зас?лля, што выл?лася ? так званыя
гус?цк?я войны
(
1419
?
1437
).
Штуршком да ?зн?кнення гус?цкага руху стал? выступленн? Яна Гуса ? яго паплечн?ка? ?
?еран?ма Пражскага
? ?ншых. Гус?ты асуджал? накапленне багацця? царквой ?
духавенствам
, закл?каючы вярнуцца да ≪
евангельскай
беднасц?≫; л?чыл?, што для таго, каб кожны чалавек мог зразумець ≪Закон Божы≫,
набажэнствы
пав?нны здзяйсняцца на
чэшскай
/роднай мове; крытыкавал? катал?цкае
прычасце
для
духавенства
хлебам
?
в?ном
, а для свецк?х асоб тольк? хлебам; даказвал?, што ? першапачатковым
хрысц?янстве
?сё прычашчал?ся аднолькава.
Пакаранне смерцю Яна Гуса (
1415
) ? Еран?ма Пражскага (
1416
) паводле рашэння
Канстанцкага сабора
выкл?кала выбух абурэння сярод чэха? ? стала штуршком да гус?цк?х война?.
У гус?цк?х руху з самага пачатку вызначыл?ся два крылы ? умеранае (
Чашн?к?
) ? радыкальнае (
Табарыты
), як? мел? розныя мэты.
Далейшае разв?ццё с?туацы? прывяло да ?сталявання ? Чэх?? м?рнага су?снавання дзвюх канфес?й ? катал?ко? ? чашн?ка?, якое было канчаткова замацавана дагаворам у Кутна-Гуры (1485). Радыкальнай групай гус?та? был? так званыя ≪
чэшск?я (багемск?я) браты
≫, што пачал? фарм?равацца ?
1457
годзе ? адкалол?ся ад чашн?ка? у
1476
. ≪Багемская браты≫ не прызнавал? та?нства?, адпрэчвал?
перад?снаванне
. Праблема су?снавання катал?ко? ? гус?та? у Чэх?? абвастрылася ? XVII стагоддз? ? сувяз? з распа?сюджваннем у Чэх?? ?дэй
Рэфармацы?
. У гэты час мног?я чашн?к? збл?з?л?ся з
лютэранам?
, а ≪багемск?я браты≫ з
кальв?н?стам?
. ?мператары з дынасты? Габсбурга? у другой палове XVII стагоддзя ?мкнул?ся да адмены право? гус?та?, што прывяло да
Трыццац?гадовай вайны
(1618?1648). Пасля паразы Чэх?? ? вайне царко?ныя арган?зацы? гус?та? на до?г? час спын?л? сваё ?снаванне.
У цяперашн? час гус?там? сябе называюць параф?яне
Чэхаславацкай гус?цкай царквы
(па розных ацэнках, ад 100000 да 180000 верн?ка?). Аднак непасрэдна да гус?цкага руху дадзеная царква не належыць. Яна была заснавана ? 1918?1920 гадах у вын?ку расколу сярод
кл?ру
Рымска-катал?цкай царквы
? Чэх?? ? Марав??. Сваю цяперашнюю аф?цыйную назву (Чэхаславацкая Гус?цкая Царква) канфес?я прыняла тольк? ?
1971
годзе.
[1]
Непасрэдна з часо?
Гуса
працягваюць дзейн?чаць ≪
Чэшск?я браты
≫, хоць яны аф?цыйна не называюць сябе гус?там?.
Наступствы барацьбы пам?ж нацыянальным рэл?г?йным рухам гус?та? ?
катал?цкай царквой
адб?ваюцца на духо?ным жыцц? чэшскага народа да гэтага часу:
чэх?
з’я?ляецца ? цяперашн? час найбольш
атэ?стычнай
народам у Е?ропе.
У 1452 гус?цкае пасольства прыбыло ?
Канстанц?нопаль
для ?сталявання аф?цыйных аднос?н з
Правасла?най царквой
. Дэлегацыя была сустрэта вельм? добразычл?ва, але пакольк? на наступны год
Канстанц?нопаль па?
, н?як?х практычных наступства? гэта не мела.
23 сакав?ка
1430
года
Жанна д’Арк
надыктавала л?ст
[2]
, як? закл?ка? да выступлення крыжаноснай арм?? супраць гус?та? да таго часу, пакуль гус?ты не вярнуцца да катал?цкай веры. Захоп яе салдатам?-бургундцам? двума месяцам? пазней вызвал?? яе ад гэтай м?с??.
Зноск?
- О. В. Г?сем, О. О. Мартинюк. Наочний дов?дник. Всесв?тня ?стор?я. 6-7 класи. ? Ки?в ? Харк?в. ? ≪ВЕСТА≫, 2006.
- Дворн?к Ф.
. Слов’яни в ?вропейськ?й ?стор?? та цив?л?зац??. Розд?л VIII. Реформац?я в Чех?? та ?? насл?дки. / Пер. з англ. ? К.: Дух ? л?тера, 2000. ? 528 с.
ISBN 966-7888-02-9