| Японская мова
|
| 日本語
|
 |
 |
| Ужываецца ?
| Япон?я
,
Бразыл?я
,
ЗША
(асабл?ва
Гава?
),
Пэру
,
Пала?
,
Маршалавы астравы
,
А?страл?я
,
Тайвань
,
Ф?л?п?ны
,
Гуам
|
|---|
| Рэг?ён
| Далёк? ?сход
,
Па?днёвая Амэрыка
,
А?страл?я
й
Ак?ян?я
|
|---|
| Колькасьць карыстальн?ка?
| 125 млн (2010)
|
|---|
| Клясыф?кацыя
| Алтайск?я мовы
(г?патэтычна)
|
|---|
| Аф?цыйны статус
|
|---|
| Аф?цыйная мова ?
| Япон?я
(
дэ-факта
)
|
|---|
| Дапаможная мова ?
| Пала?
(прызнаная мова меншасьц?)
|
|---|
| Рэгулюецца
| Японск? ?рад (фармальна)
|
|---|
| Статус
:
| 1 дзяржа?ная
[d]
[1]
|
|---|
| П?сьмо
| кандз?
[d]
,
кана
[d]
,
катакана
[d]
?
х?рагана
[d]
|
|---|
| Коды мовы
|
|---|
| ISO 639
-1
| ja
|
|---|
| ISO 639-2(Б)
| jpn
|
|---|
| ISO 639-2(Т)
| jpn
|
|---|
| ISO 639-3
| jpn
|
|---|
| SIL
| ?
|
|---|
Япо?нская мо?ва
(саманазва: 日本語, にほんご, にっぽんご,
[nihoŋ?o], [nihoŋŋo]
(
зьвестк?
)
[2]
) ? мова, на якой разма?ляюць больш за 130 м?льёна? людзей у сьвеце. Пашыраная пераважна ?
Япон??
, а таксама ? асяродзьдз? японск?х эм?гранта?. Першыя дакумэнтальныя сьведчаньн?, як?я пацьвярджаюць ?снаваньне японскай мовы, датуюцца
VIII ст
. Японская мова граф?чна выя?ляецца трыма сыстэмам? ? дзьвюма складовым? азбукам?
кана
(
х?ра?ана
?
катакана
) ды мадыф?каваным? пасьля 1946 году к?тайск?м?
герогл?фам?
. Х?ра?ана выкарысто?ваецца для дап?саньня марфэма? ва ?ласна японск?х ц? да?но запазычаных словах, аснова ц? нейкая частка як?х зап?саная герогл?фам?, альбо для зап?су слова?, як?я больш не зап?сваюцца герогл?фам? (пасьля рэформы альбо зь нейк?х ?ншых прычына?). Катакана выкарысто?ваецца да зап?су запазычаньня? ? выкл?чн?ка?. ?снуе таксама лац?н?заваны альфабэт
ромадз?
(ロ?マ字) для перадачы японск?х
фанэма?
.
Сло?н?к японскай мовы нал?чвае больш за м?льён слова?. Ён зазна? моцны ?плы?, у прыватнасьц?,
к?тайскае мовы
. Пасьля
другой сусьветнай вайны
мае месца акты?нае запазычаньне
ангельск?х слова?
.
Сосэк? Нацумэ
зья?ляецца адным з а?тара?, як?я сфармавал? сучасную л?таратурную японскую мову. У 1946 годзе была праведзеная рэформа герагл?ф?к? ? мэтах яе спрашчэньня. Бы? таксама складзены сьп?с найчасьцей ужываных герогл?фа?, а герогл?фы, як?я ? яго не ?вайшл?, пачал? выкарысто?ваюцца вельм? рэдка. У вын?ку таго, што ?
К?та?
падобная рэформа таксама была асобна праведзеная пасьля Другой сусьветнай вайны, сёньня японская герагл?ф?ка й к?тайская герагл?ф?ка КНР адрозьн?ваюцца, а к?тайцы дыяспары ?
Па?днёва-?сходняй Аз??
й
к?тайская дзяржава
на
Тайван?
застал?ся пры старых варыянтах нап?саньня.
На по?дн? Японскага арх?пэлягу знаходз?цца вызначаная частка ?дыёма? (гл.
рукюск?я мовы
), як?я могуць л?чыцца як асобным? ад японскай мовам?, так ? яе дыялектам?. Зь ?м? японская мова ?тварае сям'ю
япона-рукюск?х мова?
. Сувяз? сям'? зья?ляюцца нявызначаным?, аднак некаторае распа?сюджваньне мае г?потэза пра належнасьць япона-рукюскае сям'? да алтайск?х мова?. Тым ня менш, у выпадку погляду на рукюск?я мовы як на дыялекты японскае мовы, японская мова станов?цца адз?най, а значыць ? мовай-?залятам (мова, якая не ?ваходз?ць у якую-небудзь мо?ную гал?ну, групу альбо сям'ю) альбо непасрэдна ?ваходз?ць у алтайскую сям'ю мова? (г?патэтычна).
- Асно?ны артыкул:
Дыялекты японскай мовы
Розьн?ца ? выма?леньн? прастамо?най звязк? だ (
да
) у розных рэг?ёнах Япон??
Дзякуючы геаграф?чным асабл?васьцям Япон??, то бок ?снаваньня мноства ?заляваных астраво?, высок?х горных хрыбто?, ?снуе больш за дзясятак
дыялекта?
мовы. Яны адрозьн?ваюцца па
сло?н?кавым запасе
,
марфалёг??
, ужываньню службовых часьц?на?, а ? некаторых выпадках ? ? паводле
выма?леньня
. Сярод распа?сюджаных дыялекта? можна вылучыць кансай-бэн (па-японску:
?西弁
), тохаку-бэн (па-японску:
東北弁
) ? канто-бэн (па-японску:
?東弁
), дыялект
Ток?ё
? навакольля. Носьб?ты розных далёк?х дыялекта? часьцяком не разумеюць адз?н аднаго, не зважаючы на тое, што кожны японец ведае стандартную японскую мову. Найбольшыя мо?ныя адрозьненьн? ?снуюць пам?ж па?днёвым?, як то астравы
Рукю
, ? па?ночным? раёнам? Япон??. Асно?ная тэрыторыя дзел?цца на заходнюю ? ?сходнюю групы. На аснове так?йскага дыялекту была сфармавана ≪агульная мова≫ (па-японску:
共通語
кё:цу:го
). Стандартызаваны дыялект з
1886
году ста? вывучацца ? навучальных установах. Згладжваньне дыялектычных асабл?васьця? таксама зьвязана з акты?ным выкарыстаньнем агульных дыялекта? ?
СМ?
.
Асабл?васьцю японскай мовы зья?ляецца тое, что за зычным абавязкова пав?нны ?сьц? галосны. Адз?нае выключэньне ? н.
|
|
б?ляб?лярны
|
альвеалярны
|
рэтрафлексны
|
альвеалярна-палятальны
|
палятальны
|
вялярны
|
увулярны
|
гартанны
|
| выбухны
|
p b
|
t d
|
|
|
|
k ?
|
|
|
| насавы
|
m
|
n
|
|
|
|
ŋ
|
?
|
|
| адна?дарны
|
|
|
?
|
|
|
|
|
|
| фрыкаты?ны
|
?
|
s z
|
|
? ?
|
c
|
|
|
h
|
| апраксымант
|
|
|
|
|
j
|
?
|
|
|
| афрыкат
|
|
? ?
|
|
? ?
|
|
|
|
|
| Х?рагана
|
МФА
|
Зацемк?
|
| あ
|
[a]
|
Як ≪а≫ ?
крын?ца
.
|
| い
|
[i]
|
Як ≪?≫ ?
мякк?
. Пасьля галоснай ? ? пачатку слова можа выма?ляцца як ≪й≫
|
| う
|
[?]
|
Адсутн?чае ? беларускай мове, сярэдн? гук пам?ж ≪ы≫ й ≪у≫.
|
| え
|
[e]
|
Як ≪э≫ ?
сэнс
. Пасьля к, г, м звычайна выма?ляецца як беларускае ≪е≫ ?
кепск?
.
|
| お
|
[o]
|
Як беларускае ≪о≫, але не так? до?г?.
|