Тодар Кляшторны

Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?
Тодар Кляшторны
Асаб?стыя зьвестк?
Нарадз??ся 11 сакав?ка 1903
Парэчча , Расейская ?мпэрыя
Памёр 30 кастрычн?ка 1937 (34 гады)
Менск , турма НКУС
Жонка Ян?на Германов?ч (1909?1959)
Дзец? Тадз?яна , Веснал?на, Мая
Л?таратурная дзейнасьць
Род дзейнасьц? паэт, перакладн?к
Гады творчасьц? 1925?1927
Жанр верш ? апавядальная паэз?я [d]
Мова беларуская мова [1]
Творы на сайце Knihi.com

Тодар Тодарав?ч Кляшторны ( 11 сакав?ка 1903 , Парэчча , Лепельск? раён , В?цебская вобласьць  ? 30 кастрычн?ка 1937 , Менск , турма НКУС ) ? беларуск? паэт , перакладчык.

Б?яграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Т. Кляшторны. Турэмны здымак

Пасьля службы ? войску вучы?ся на рабфаку ? Воршы . У 1931 годзе скончы? л?таратурна-л?нгв?стычнае аддзяленьне пэдагаг?чнага факультэту Беларускага дзяржа?нага ?н?вэрсытэту . Працава? на радыё, у рэспубл?канск?х газэтах ? часоп?сах. Бы? сябрам л?таратурных аб’яднаньня? ≪ Маладняк ≫, ≪ Узвышша ≫, БелАПП . Уваходз?? у нефармальнае згуртаваньне ТАВ?З [2] . У канцы 1920 ? пачатку 1930-х гадо? пакой Т. Кляшторнага часта раб??ся месцам цёплых сябро?ск?х сустрэч п?сьменьн?ка?, ≪часам з пляшкай лошыцкага в?на з агрэсту ц? антона?к?≫ [3] . Як адзнача? М. Лужан?н , у ганарарныя дн? паэт ?н?цыява? сябро?ск?я бяседы ≪на закрытым ад ц?ка?ных вачэй балкончыку рэстарана ?Э?ропа“≫ [4] . У апошн? раз сваю родную вёску Парэчча Т. Кляшторны наведа? улетку 1936 г [3] .

Арыштаваны 3 л?стапада 1936 году ? Менску па адрасе вул. Фабрычная, д.?10/4, кв. 7. 3 чэрвеня 1937 году Гало?ная ?права ? справах л?таратуры ? выдавецтва? Беларускай ССР (Гало?л?т БССР) выдала Загад № 33 ≪Сьп?с л?таратуры, якая падлягае канф?скацы? зь б?бл?ятэк грамадзкага карыстаньня, навучальных установа? ? кн?гагандлю≫. Паводле Загаду, ≪усе кн?г?≫ Тодара Кляшторнага прадугледжвалася ≪спальваць≫ [5] . 29 кастрычн?ка 1937 году а 11:00 асуджаны пазасудовым органам НКУС як ≪член антысавецкай арган?зацы?≫ да вышэйшай меры пакараньня з канф?скацыяй маёмасьц?. Бы? расстраляны ?начы ? ходзе масавага расстрэлу ? турме КДБ БССР у Менску. Рэаб?л?таваны ваеннай калег?яй Вярхо?нага суда СССР 8 чэрвеня 1957 [6] .

Паводле ?спам?на? Па?ла Прудн?кава , Тодара Кляшторнага называл? ? свой час ≪беларуск?м Ясен?ным ≫ праз падабенства стылю ? настрою верша?, хоць у той жа час у творчасьц? гэтых двух паэта? мелася ? нямала адрозьненьня?. [7]

Бы? жанаты зь Ян?най М?хайла?най Германов?ч (1909?1959), арыштаванай ? асуджанай 28 л?стапада 1937 году асобай нарадай пры НКУС БССР як ≪чалец сям’? здрадн?ка радз?мы≫ да 8 гадо? ППК [6] . Ме? тра?х дачок: Тадз?яну (ад першых складо? ?мёна? бацьк? ? мац?), дз?цячую паэтку, Веснал?ну ? Маю, адну з к?ра?н?ко? Мартыралёгу Беларус? [8] .

Творчасьць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Друкавацца пача? у 1925 годзе ? часоп?се ≪Аршанск? маладняк≫. Выйшл? зборн?к? паэз?? ≪Кляновыя заве?≫ (1927), ≪Сьветацен?≫ (1928), ≪Ветраз?≫ (1929), ≪Праз шторм ? на штурм≫ (1934).

Тодар Кляшторны ? а?тар ?нтымнай, пэйзажнай, ф?лязофска-мэдытацыйнай л?рык?, верша? песеннага складу, верша?-зварота?, верша?-пасланьня? (≪Л?ст да дзя?чыны≫, ≪Л?ст у Сыб?р≫), верша?, бл?зк?х да народнае творчасьц? (≪Бачу ? чую ? чую ? бачу≫, ≪Ой, ты дзе?чына≫, ≪Там за гарам? не во?к? завыл?≫, ≪На ?сходзе Дальн?м, на палях К?тая≫), твора? публ?цыстычнай ск?раванасьц? (≪Лук?шк?≫), байк? (≪Чужыя дзец?≫), пароды? (≪Вольны зап?с прамовы аднаго п?сьменьн?ка на пленуме ССП≫, пародыя на К. Крап?ву ≪Дзед ? Баба≫), эп?грама? ("Нашым крытыкам: ≪Ся?бовае, сябро?скае≫) [9] .

А?тар паэма? ≪Кал? асядае муць≫ (1927), ≪Беларусь≫ (1928), ≪Пал? загаман?л?≫ (1930), ≪Сьляды дарог≫ (1932), ≪Наш к?рунак дарог ? на Маскву≫ (1933) ? ≪Радз?ма≫ (1934). На думку М. Мушынскага, гэта был? вершы-подступы да жанру паэмы [9] .

А?тар апавяданьня? (≪Праз куламес?цу часу≫, 1926) ? нарыса? (≪Нашы межы непарушныя≫, 1933; ≪Уся справа ? людзях≫, 1934 ? ?ншыя).

Перакла? на беларускую мову пятую частку ≪Прыгод удалага ваяк? Швейка≫ Карэла Ванэка (у суа?тарстве з З. Астапенкам , 1932), раман Ф. Панфёрава ≪Бруск?≫ (у суа?тарстве з М. Багуном, ч. 1, 1932), ≪Песьню Чырвонай Арм??≫ П. Тычыны (1934), ≪Лен?н≫ В. Брусава (1934), ≪Люб?мец парты?≫ В. Гусева (1934) ? творы ?. Харык?, Г. Лахуц?, А. Кутатэл?, М. Асеева, Л. Первамайскага, С. Стальскага, Р. Альбэрц?, Л. Безыменскага, М. Галоднага. Перакла? уступ паэмы У. Маяко?скага ≪На ?весь голас≫ [10] .

Творы Т. Кляшторнага перакладал?ся на летув?скую , расейскую ? ?кра?нскую мовы. На яго вершы кампазытары ?. ?вано? ? М. Равенск? нап?сал? песьн?.

Ацэнк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Л?таратурнае аб’яднаньне ≪ Маладняк ≫. Першы ?н?зе ? Тодар Кляшторны. Менск , 1927 г.
Л?таратурнае аб’яднаньне ≪ ?звышша ≫. Тодар Кляшторны чацьвёрты справа ? верхн?м радзе

Мног?я творы Тодара Кляшторнага пры яго жыцьц? станав?л?ся аб’ектам? напада? з боку абаронца? партыйна-клясавага падыходу да мастацтва: крытыка ?шчувала а?тара за неадпаведнасьць ?дэаляг?чным запатрабаваньням эпох?, ная?насьць упадн?цтва, пэсым?зму, ясен?ншчыны, паэтычнай вольн?цы, збродн?цтва ? багемнага ста?леньня да сьвету [11] . Крытык Я. Калядны ? рэцэнз?? на першую кн?жку Кляшторнага п?са?: ≪трошк? асобна ста?ць Кляшторны. У яго часта ? шаблённасьць, штампы, асабл?ва ? вобразах. ? зьмест у яго асабл?вы. Ён зах?ста?ся ? затужы? ад гэтага. Ён на раздарожжы≫ [12] . У 1928 годзе А. Гародня ? рэцэнз?? на зборн?к ≪Сьветацен?≫ канстатава? прасякнутасьць ≪мэлянхал?чным? настроям?≫ ?сёй творчасьц? паэта, называ? ≪эстэтн?чаньне≫ яе характэрнаю рысаю, а ключавыя вобразы тыпу ≪ружовыя шклянк?≫, ≪нал??к? ледзяныя≫ ? ?ншыя ? ≪спадчынай багемшчыны≫ [13] . У 1930 годзе на выхад зборн?ка ≪Ветраз?≫ С. Кун?цк? ? часоп?се ≪Маладняк≫ адзначы? по?ны разры? л?рычнага героя Т. Кляшторнага з грамадзк?м жыцьцём: ≪Усе настро?…, камб?нуюць адз?н вобраз, вобраз чалавека, як? падчас губляе ?сяк? сэнс жыцьця, губляе ?сякую зац?ка?ленасьць жыць≫ [14] . Крытык Л. Бэндэ п?са? пра Кляшторнага як пра ≪п?л?каючага л?рн?ка≫, чые ≪м?норныя гук? п?л?каньня, н?кому не патрэбны≫ [15] .

Крытык Саламон Лев?н у палымяным артыкуле ≪На наш бераг≫ прып?свае паэту звужанасьць ? ?ндыв?дуал?стычнасьць перажываньня?, ?мпрэс?ян?зм пэйзажных малюнка? ? ≪эстэтычны алькагал?зм≫ [16] . Лев?н называе паэму ≪Кал? асядае муць≫ ≪упадн?цк?м, пэсым?стычным, шкодным≫ творам ? перакрэсьл?вае паэмы ≪Праксэда≫ ? ≪Беларусь≫ [16] . Як адзначае ?. Багданов?ч, менав?та С. Лев?н адзначы? ?мпрэс?ян?стычную манеру п?сьма Т. Кляшторнага, разуменьне ?м паэз?? як м?стычнай с?лы, прых?льнасьць да падсьвядомага пазнаньня рэча?снасьц? ? важнасьць суб’екты?ных перажываньня? [17] . ?з?дор Плашчынск? ? артыкуле ≪Праз муту жыцьця да гоману палё?≫ адзначае, што ≪Кляшторны не прынёс адразу ? л?таратуру энэрг?чнага сьпеву захапленьня ад стварэньня новых форм жыцьця≫, падкрэсьл?ваючы, што ≪паэз?? Тодара Кляшторнага характэрна тое, што ? ёй няма цьвёрдай л?н??≫ [18] . На думку крытыка, своеасабл?васьць творчасьц? а?тара заключаецца ≪? скрыжаваньн? с?лы ? бясьс?льля, у падваеньн?, якое зьмяшчае падчас у сабе самыя проц?леглыя моманты≫ [18] . Пра паэму Т. Кляшторнага ≪Кал? асядае муць≫ С. Лев?н, А. Гародня, А. Канакоц?н, Л. Бэндэ й ?ншыя п?сал?, што гэта ?дэйна заганны, упадн?цк?, дэкадэнцк? твор ? а?тар яго сам зья?ляецца дэклясавым элемэнтам (геро? паэмы атаясамлял?ся з а?тарам ? расцэньвал?ся як вораг? сацыял?зму) [19] . Крытык А. Ц?то? л?чы? паэму апагеем прых?льнасьц? паэта да багемы [20] .

А. Бабарэка наступным чынам ахарактарызава? друг? зборн?к Т. Кляшторнага: ≪Сьветацен? ? па агульнаму уражаньню ад ?х твора? ? гэта спакойна-задуменнае дз?ваваньне зьменл?васьцю, якая пазнана паэтам у быцьц?, як свайго роду асбалютны закон жыцьця. Як ?люстрацы? гэтай зьменл?васьц?, адчутай ? перажытай паэтам у асобных момантах часу, ? выступаюць усе вершы Сьветаценя?≫ [21] .

На думку М. М?шчанчука, Тодар Кляшторны ня змог супрацьстаяць татал?тарнаму нац?ску ? здрадз?? сваёй раньняй манеры п?сьма, адышо? ад маля?н?часьц? ? двухстыльнасьц? (вершы ≪Рыжы, но…≫, ≪У вёсцы≫, ≪Так было раней≫) ? ста? п?сьменьн?кам натурал?стычнага пляну, фактографам [22] , перайшо?шы на шлях рытарычнага, гучнага, шаблённага гладкап?су [19] . На думку М. Мушынскага, творы паэта 1930-х сьведчаць пра пасьпяховасьць спроба? дэфармаваць прыродныя сх?льнасьц? Т. Кляшторнага як паэта-л?рыка ? штурхнуць яго на шлях дэклямацыйна-патаснага апяваньня радасьц? жыцьця ? посьпеха? сацыял?стычнага буда?н?цтва [11] .

Як адзначае М. Мушынск?, пасьляваенныя выданьн? л?таратурнай спадчыны Тодара Кляшторнага (1960, 1970, 2003) ?люструюць цяжкасьц? вызваленьн? крытычнае думк? ад ?дэаляг?чных напластаваньня? 1930-х ? спрошчаных вульгарызатарск?х ацэнак [11] . На думку дасьледн?ка, у л?таратурна-крытычных ацэнках складальн?ка? кн?г адчуваецца празьмерная асьцярожнасьць ? ?ступк? ранейшым застарэлым уя?ляеньням, як, напрыклад, у прадмове Сяргея Грахо?скага да зборн?ка ≪Выбраных верша?≫ (1970): [11] ≪Т. Кляшторны… едзе ? першыя калгасы, на буда?н?цтва дарог ? п?ша паэму ?Пал? загаман?л?“ ? вершы, як?я склал? зборн?к ?Праз шторм на штурм“. Але н? ? паэме, н? ? вершах яшчэ не раскрыты глыб?нныя працэсы новага жыцьця. Яно ?бачана… без пран?кненьня ? характары людзей, без разуменьня вытока? ?х энтуз?язму, новых аднос?н да справы≫ [23] . На думку М. Мушынскага, уключаныя ? зборн?к 2003 году вершы ? паэмы Т. Кляшторнага яскрава пераконваюць у несправядл?васьц? гэтых ацэнак [11] .

А. Пашкев?ч у прадмове да апошняга зборн?ка верша? паэта адзначае, што Т. Кляшторны ≪выяв??ся найперш паэтам авангарднага мысьленьня, творцам ?мажын?сцкай школы зь ярк?м? ? непа?торным? перажываньням?, настроям?, пачуцьцям?, як?я ?м н?быта ? не п?сал?ся, а высьпе?вал?ся…≫ [24] . На думку М. М?шчанчука, л?рыка Кляшторнага зья?ляецца ≪л?рыкай палярных стылявых прынцыпа?≫. Так, у пэйзажнай л?рыцы пераважае рамантычная сымбол?ка ? адчуваецца ?плы? ня тольк? С. Ясен?на, але ? ?мажын?ста?, а ? творах пра рэальнае чалавечае жыцьцё (≪У вёсцы≫, ≪Так было раней≫) дыялёг? героя? ? а?тарск?я камэнтары выбудо?ваюцца ? чыста рэал?стычным стылявым ключы [25] . Як адзначае А. Бельск?, сх?льнасьць да паэтык? ?мажын?зму выя?ляецца ? наступных творах Т. Кляшторнага: ≪Заз?мак≫, ≪Зацьв?л? сярэбраныя росы…≫ ? ≪На ледзяной г?тары≫ [26] . Паводле В. Дзямко, у паэме Т. Кляшторнага ≪Кал? асядае муць≫ праз ап?саньне антыном?я? пасьлярэвалюцыйнай рэча?снасьц? паэт набл?жаецца да праблематык? экзыстэнцыял?зму [27] .

На думку Л. Гаран?на, у л?таратурным працэсе таго часу Т. Кляшторны выступае як паэт-наватар, стваральн?к асабл?вай асацыяты?най вобразнасьц?, пабудаванай на спалучэньн? разнаякасных зьява?, выражэньн? незвычайнага стану душы, яе нечаканых ? глыбок?х перажываньня? узьлёта? [28] . В. Жыбуль адзначае, што ? наш час стала магчымым адкрыта ? без усялякай адмо?най канатацы? сьцьвярджаць, што паэт ≪фактычна… бы? адным з прадста?н?ко? беларускага ?мажын?зму≫ (У. Конан) або ?мпрэс?ян?зму (? Багданов?ч) [3] , а яго творчасьць ≪вызначалася альтэрнаты?ным (у дачыненьн? да аф?цыйнай нормы) мэтадам мастацкага п?сьма, як? ? асно?ным адпавяда? эстэтычным прынцыпам мадэрн?зму ? дэкадансу≫ [17] .

Успам?ны [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Паводле ?спам?на? сучасьн?ка? Тодар Кляшторны па?стае ≪чалавекам мяккага характару, бесканфл?ктным≫, са слабасьцям? ? дз?вацтвам?. ? бы? ён ≪н? савецк?м, н? антысавецк?м паэтам≫ [29] . Паэтка Вольга Таполя, якая ведала Т. Кляшторнага зь юнацтва, ап?свала яго зьнешн? выгляд наступным чынам: ≪Высок?, хударлявы, з капной густых, саламяна-сьветлых валасо? на галаве, з блак?тным?, пад колер вас?лько?, вачыма, ён бы? за?сёды неяк па-асабл?ваму сумны, нейк?м смуткам веяла ад яго. Каля ягоных тонк?х бледных губ рана легл? складк? горычы. Ён рэдка сьмяя?ся, ? ягоная ?сьмешка таксама была за?сёды сумнай. ? яшчэ бы? ён ц?х?, спакойны, ура?наважаны, н?хто н?кол? ня чу? ? ня бачы?, як ён злава?ся… Увогуле Кляшторны бы? вельм? чулы. Кал? хто-небудзь зь ягоных калега? чыта? свой моцны верш, як? прайма? да сэрца, у Кляшторнага на вачах набягал? сьлёзы≫ [29] .

Сымон Ша?цо? у сваёй кн?зе ≪Мая адысея≫ ?спам?на?: ≪Кляшторны бы? ма?м суседам па кватэры на пасёлку ?Кам?нтэрн“. Разам ?шл? неяк з Дому п?сьменьн?ка? па прагн?лых дошках ходн?ку па Ляха?цы. Тодар у абдрыпаных нагав?цах: адна калашына закасаная вышэй калена, другая ? спушчаная на падраны чарав?к. Нёс на руках сваё малое дз?ця, а за ?м дробненька тупала ягоная малая, шчуплая жонка. За жончыну спадн?цу трымалася малая дачушка. ?Тодарка, родненьк?, не ?пусьц? дз?цятка!“ ? па?тарала жонка. Тодарка бы? крыху падп?ты.

Кляшторны часта нас?? з сабою ? клетцы канарэйку, якую вучы? разма?ляць. Рабочыя-муляры ведал?, што ён ? паэт. З рыштаваньня? забачаць яго й гавораць: ?Вунь, ?дзе пралетарск? паэт!“ Пытал?ся: ?Як сьпявае канарэйка?“ ?Не сьпявае, а плачыць у клетцы канарэйка“, ? адказва? Тодар≫ [30] .

Некаторыя акрэсьленыя С. Ша?цовым рысы кал?сьц?, яшчэ пры жыцьц? паэта, падмец?? Алёша ( Анатоль Вольны ), паказа?шы ?х шаржава ? гумарэсцы ≪Тодар Кляшторны. Л?таратурны с?луэт≫ (1932): ≪Некаторыя кажуць, што быццам па сваёй раск?данасьц?, Тодар пры пераезьдзе з аднэй кватэры на другую згуб?? сваю дачку. У гэтым сэнсе, нават абвестка в?села некаторы час у доме п?сьменьн?ка. Але гэта мана. Дачку Тодар не згуб??…≫ [31]

З успам?на? дачк? паэта, Т. Кляшторнай , можна даведацца пра вял?кую любо? паэта да рыбалк?, што ? пэ?ным сэнсе спрыяла яго паэтычнай творчасьц?: ≪Вял?кай асалодай, нават шчасьцем л?чы? бацька адпачынак на возеры. Там, крышачку адступ??шы ад берага, ляжа?, напалову вылезшы з вады, вял?зны камень. Узя?шы з сабою блакнот з ало?кам, вуду, ён садз??ся на яго, ног? апуска? у ваду, зак?два? вуду, а потым у чаканьн? клёву пачына? думаць ? п?саць вершы. На гэтым камян? з-пад яго рук? зьяв?лася шмат верша?≫ [32] .

У позьнесавецк?я часы зьяв?лася яшчэ некальк? артыкула? ? ?спам?на? паэтавых сучасьн?ка?. Так, напрыклад, Сяргей Грахо?ск? прыгадва?: ≪У 1931 годзе ?першыню ?бачы? яго ? Доме п?сьменьн?ка?. Высок?, танклявы, з рудаватым? хвал?стым? валасам?, а выраз вачэй па-дз?цячаму зьбянтэжаны ? разгублены. Ён бы? неверагодна сьц?плы ? дал?катны. Амаль у кожным сказе самой па сабе праскоквала ?прабачце“ ? ?кал? ласка“. Ён кожнаму саступа? дарогу, асабл?ва губля?ся перад жанчынам?, чырване?, м?рга? калматым?, як чмял?, вейкам? ? гавары? за?сёды тольк? самае прыемнае. За л?рыку ? шчырасьць вульгарызатары на Кляшторнага чаплял? ня тольк? б?рку ?правага папутн?ка“, але ? абв?навачвал? ? больш страшных грахах≫ [33] .

Паэт Стан?сла? Шушкев?ч запомн?? сустрэчу з Тодарам Кляшторным у хаце сва?х бацько? у вёсцы Шчытом?рычы каля Менску. Т. Кляшторны, як? адслужы? у Чырвонай Арм??, зав?та? у шынял? ? будзёна?цы ? ≪прачыта? прысутным свае вершы, мног?я радк? зь як?х был? а?таб?яграф?чным?: ?А даль кв?тнее крозам?, / так многа розных дз??. <…> Пад воплеск? асеньн?я / вось там, у тыя дн? / мяне па той асел?цы / расстрэл?ваць вял?. / Вял? п’яныя вораг?… / Вакол варон? баль… / Каму ж жыцьцё ня дорага? / Кляшторны, ста? на банк! / Бяжы!… А лес руб?навы / табе падасьць руку / пад рогат г?льяц?навы, / пад сьв?сты дз?к?х куль“≫ [34] .

Ушанаваньне памяц? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  • З 2003 году ? в. Каменьна Лепельшчыне, у вясковым Доме культуры дзейн?чае б?бл?ятэка-музэй Тодара Кляшторнага [35] .
  • У 2008 годзе адной з вул?ц вёск? Камень было прысвоена ?мя Тодара Кляшторнага [36] .

Б?бл?яграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Глядз?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  1. ^ Нацыянальная служба Чэскай рэспубл?к?
  2. ^ Юрэвич, Л.  Тав?за?цы. Пра лёсы ?дзельн?ка? аднаго л?таратурнага аб'яднаньня // Роднае слова . ? 1997. ? № 11. ? С. 162.
  3. ^ а б в Жыбуль В.  ≪Адну ён паэз?ю сэрцам высвечва?…≫ Пра Тодара Кляшторнага ва ?спам?нах сучасн?ка? ? няда?ную арх??ную знаходку // Роднае слова . ? 2013. ? № 3. ? С. 3?5.
  4. ^ Лужан?н, М. Наш рух ? калодзеж непачаты… / М. Лужан?н // Л?М. ? 1988. ? 1 крас. С. 15
  5. ^ Алесь Лукашук .   Мова гарыць (Загад № 33) // Спадчына  : часоп?с. ? 1996. ? № 3. ? С. 76?91. ? ISSN 0236-1019 .
  6. ^ а б Кляшторны Тодар Тодарав?ч // Ахвяры ? карн?к? : [аб пал?тычных рэпрэс?ях 1937―1938 гадо?] / Леан?д Марако?. ? М?нск, 2007. ? 439 с.
  7. ^ Прудн?ка?, П. Далёкае, але не забытае: Успам?ны. ? Мн.: Маст. л?т., 1988. ? С. 89
  8. ^ Вярц?нск?, А. (25 сакав?ка 2011) Спачыла Тадз?яна Кляшторная . Новы Час.  Праверана 11 студзеня 2012 г.
  9. ^ а б Мушынск? М. ≪Сляды дарог≫, як?я вядуць у будучыню. З г?сторы? выдання ? асэнсавання л?таратурнай спадчыны Тодара Кляшторнага // Пра час ≪Узвышша≫: Матэрыялы Узвыша?ск?х чытання? (М?нск. 2003?2004) / Уклад: Г. В. Запартыка, Т. В. Кекелева, Я. М. К?сялёва. ? Мн.: Р?ВШ, 2005. ? С. 21?22 ? 160 с.
  10. ^ Кенька М. Тодар Кляшторны ? перакладчык // Пра час ≪Узвышша≫: Матэрыялы Узвыша?ск?х чытання? (М?нск. 2003?2004) / Уклад: Г. В. Запартыка, Т. В. Кекелева, Я. М. К?сялёва. ? Мн.: Р?ВШ, 2005. ? С. 68 ? 160 с.
  11. ^ а б в г д Мушынск?, М.  ≪Сляды дарог≫, як?я вядуць у будучыню. З г?сторы? выдання ? асэнсавання л?таратурнай спадчыны Тодара Кляшторнага // Роднае слова . ? Мн: 2005. ? № 3. ? С. 9?11.
  12. ^ Калядны, Я.  Маладая сучаснасьць // Маладняк . ? 1927. ? С. 15.
  13. ^ Полымя. 1928. № 8. С. 167?169
  14. ^ Маладняк. 1930. № 8?9. С. 147
  15. ^ Бэндэ, Л. Ц? варта сёньня быць поэтай?.. (Адказ т. Кляшторнаму) / Л. Бэндэ // БДАМЛМ. ? Фонд 66. ? Воп. 1. ? Адз. зах. 96. ? Арк. 2
  16. ^ а б Лев?н, С.  На наш бераг // Полымя рэвалюцы? . ? 1934. ? № 9. ? С. 136.
  17. ^ а б Багданов?ч ?. Маты? скока? у творчасц? Тодара Кляшторнага ? эстэтычныя асабл?васц? беларускага дэкадансу // Пра час ≪Узвышша≫: Матэрыялы Узвыша?ск?х чытання? (М?нск. 2003?2004) / Уклад: Г. В. Запартыка, Т. В. Кекелева, Я. М. К?сялёва. ? Мн.: Р?ВШ, 2005. ? С. 68, 73 ? 160 с.
  18. ^ а б Узвышша. 1931. № 5. С. 54?55
  19. ^ а б М?шчанчук, М. ?. ≪Цалуем сонца м?лыя ?смешк? ? мол?мся над кожным вас?льком…≫ Пра творчасць Тодара Кляшторнага // Як жыць ? дык жыць для Беларус?... ? М?нск: Народная асвета, 1995. ? С. 93?94. ? 334 с. ? ISBN 985-03-0204-6
  20. ^ Полымя. 1930. № 11?12. С. 178
  21. ^ Бабарэка А. З нататак Адама Бабарэк?, прысвечаных паэтычнай творчасц? Тодара Кляшторнага // Пра час ≪Узвышша≫: Матэрыялы Узвыша?ск?х чытання? (М?нск. 2003?2004) / Уклад: Г. В. Запартыка, Т. В. Кекелева, Я. М. К?сялёва. ? Мн.: Р?ВШ, 2005. ? С. 54?57 ? 160 с.
  22. ^ М?шчанчук, М. ?. ≪Цалуем сонца м?лыя ?смешк? ? мол?мся над кожным вас?льком...≫ Пра творчасць Тодара Кляшторнага // Як жыць ? дык жыць для Беларус?... ? М?нск: Народная асвета, 1995. ? С. 92. ? 334 с. ? ISBN 985-03-0204-6
  23. ^ Грахо?ск?, С. Л?рык нашага рання // Кляшторны Т. Выбраныя вершы. ? М?нск: Беларусь, 1970. ? С. 7?8.
  24. ^ Пашкев?ч А. Верн?к паэз?? // Кляшторны Т. Сляды дарог. Выбранае. Мн., 2003
  25. ^ М?шчанчук, М. ?. Беларуская савецкая паэз?я 20-х гадо?. ? Мн.: Вышэйшая школа, 1988. ? С. 95?96. ? 191 с.
  26. ^ Бельск?, А. ?. Галасы ? вобразы: л?т.-крыт. артыкулы // / А. ?. Бельск?. ? М?нск: Литература и Искусство, 2008. ? С. 117. ? 288 с.
  27. ^ Дзямко, В.  Тодар Кляшторны ? Сяргей Ясен?н як прадста?н?к? экз?стэнцыял?зму: На прыкладзе паэм ≪Кал? асядае муць≫ ? ≪Чорны чалавек≫ // Роднае слова . ? 2007. ? № 3. ? С. 10?14.
  28. ^ Гаранин С. Л. О роли возрожденческой парадигмы в творчестве Тодора Кляшторного // Пра час ≪Узвышша≫: Матэрыялы Узвыша?ск?х чытання? (М?нск. 2003?2004) / Уклад: Г. В. Запартыка, Т. В. Кекелева, Я. М. К?сялёва. ? Мн.: Р?ВШ, 2005. ? С. 34?36 ? 160 с.
  29. ^ а б Дубавец, С. Вострая брама: беларуск? культурны кантэкст на мяжы стагодзьдзя? / С. Дубавец. ? Радыё Свабодная Э?ропа / Радыё Свабода, 2005. С. 359, 361
  30. ^ Ша?цо?, С. Мая адысея. ? В?льня: Выдавецтва Беларуса? Л?твы Рунь, 1999. ? 136 с. ? ISBN 9986-9228-5-2
  31. ^ Алёша. Тодар Кляшторны. Л?таратурны с?луэт: гумарэска / Алёша // Чырвоная Беларусь. ? 1932. ? № 2. ? С. 10
  32. ^ Кляшторная, Т. Мае дз?цячыя ?спам?ны пра бацьку / Т. Кляшторная // Пра час ≪Узвышша≫: матэрыялы Узвыша?ск?х чытання? (М?нск, 2003?2004); уклад.: Г. В. Запартыка, Т. В. Кекелева, Я. М. К?сялёва. ? М?нск: Р?ВШ, 2005. С. 38
  33. ^ Грахо?ск?, С. Пакуль у лузе змо?кне салавей / С. Грахо?ск? // БДАМЛМ. ? Фонд 66. ? Воп. 1 ? Адз. зах. 96. ? Арк. 1-4.
  34. ^ Шушкев?ч, С. Крана? душу ? сэрца л?рай: Да 70-годдзя з дня нараджэння Тодара Кляшторнага / С. шушкев?ч // БДАМЛМ. ? Фонд 12ю ? Воп. 1. ? Адз. зах. 1658 1658. Арк. 40
  35. ^ Прайшл? л?таратурныя чытаньн?, прысьвечаныя 100-годзьдзю паэта Тодара Кляшторнага
  36. ^ Вул?ца ?мя Т.Кляшторнага зьяв?лася на радз?ме паэта . Радыё Свабода  (17 красав?ка 2008).  Праверана 11 студзеня 2012 г.

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  • Масей Сяднё? . ≪Масеева кн?га≫: Успам?ны, старонк? дзён?ка, эсэ. Тодар Кляшторны. / мастак П. ?. ?она?. ? Менск : Мастацкая л?таратура , 1994. ? С. 258?260. ? 318 с. ? 5200 ас. ? ISBN 5-340-01314-6
  • Кляшторны Тодар // Беларуск?я п?сьменн?к? (1917?1990): Даведн?к; Склад. А. К. Гардз?цк?. Нав. рэд. А. Л. Верабей. ? Мн.: Мастацкая л?таратура, 1994. ? 653 с.: ?л. ISBN 5-340-00709-X .
  • Тодар Кляшторны // Першацвет адраджэння: Вучэб. дапам. па беларус. л?т. для ст. кл. сярэд. шк. / Склад. М. А. Федасеенка, Т. П. Прохарава, Г. М. Разанава ? ?нш. ? Мн.: Нар. асвета, 1995. ? С. 369. ? 511 с ISBN 985-03-0216-X
  • Прудн?ка? П. ?. Далёкае, але не забытае: Успам?ны.  ? Мн.: Маст. л?т., 1988. ? С. 89?96.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Шукаць у Wikisource В?к?крын?цы зьмяшчаюць арыг?нальныя матэрыялы, датычныя тэмы артыкула:

Тодар Кляшторны ? схов?шча мультымэдыйных матэрыяла?

Атрымана з ≪ https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Тодар_Кляшторны&oldid=2395309 ≫