Савецкая акупацыя Балтыйск?х дзяржава? (1940)

Саве?цкая акупа?цыя Балты?йск?х дзяржа?ва? ? акупацыя Латв??, Летувы ? Эстон?? Савецк?м Саюзам , якая адбылася ? 1940 року пасьля заключэньня з гэтым? дзяржавам? акта? пра ?заемадапамогу ? 1939 року. Паводле гэтых акта? савецк?я ?лады займел? магчымасьць разьмяшчаць на тэрыторы? Прыбалтык? вайсковыя базы. Улетку 1940 року с?лы Чырвонай арм?? змус?л? к?ра?н?ко? кра?ны сысьц? з пасада?. Прэзыдэнты Латв?? ? Эстон?? был? арыштаваныя ? пазьней заг?нул? ? ссылцы. Замест лег?тымнага к?ра?н?цтва был? створаныя марыянэткавыя ?рады, як?я ? правял? сфальсыф?каваныя выбары ? ≪народныя сходы≫, як?я ?рэшце прагаласавал? за далучэньне да СССР.

Перадумовы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Паводле пакту Молатава ? Рыбэнтропа ? сфэру ?плыву Савецкага Саюзу трап?л? ? балтыйск?я дзяржавы . СССР запатрабава? ад ?х заключэньня дамова? пра ?заемадапамогу. Падставай для ?льтыматуму эстонскаму м?н?стру замежных справа? 24 верасьня 1939 року ста? сыход польскай падводнай лодк? ≪Арол≫ з Тал?ну 18 верасьня. Саветы абв?навац?л? Эстон?ю ? ненэ?тральнасьц? ? запатрабавал? падп?саньня дамовы пра ?заемадапамогу з мэтаю заснаваньня ? Эстон?? вайсковых база? ^[1]^[2]. Эстонцы был? вымушаныя пагадз?цца ? 28 верасьня 1939 року падп?сал? пагадненьне, якое прадугледжвала заснаваньне савецк?х марск?х, ав?яцыйных ? сухапутных вайсковых база? на двух эстонск?х астравох ? ? порце Палдыск? ^[1].

5 ? 10 кастрычн?ка 1939 року падобныя пагадненьн? падп?сал? адпаведна Латв?я ? Летува. Савецк? Саюз атрыма? магчымасьць з кастрычн?ка разьмясьц?ць у Латв?? 30 000 вайско?ца?, у Летуве ? 20 000 ? 25 000 у Эстон??, а таксама трымаць вайсковыя базы ? Прыбалтыцы цягам усяе вайны ? Э?ропе ^[2].

Ф?нляндыя адмов?ла аналяг?чным патрабаваньням, з-за чаго СССР у л?стападзе напа? на яе . У вын?ку вайны Ф?нляндыя страц?ла частку тэрыторы?, але захавала сувэрэн?тэт . Балтыйск?я дзяржавы ? гэтым канфл?кце захо?вал? нэ?трал?тэт, што Саветы назвал? прыкладным? паводз?нам? ^[3].

Акупацыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Схема савецкай ваеннай блякады ? ?варваньня на тэрыторыю Латв?? й Эстон?? ? 1940 року

Саветы разгарнул? на межах балтыйск?х дзяржава? войск? (з ул?кам разгорнутых на ?нутрыдзяржа?ных базах) колькасьцю 435 000 чалавек, каля 8000 гармата? ? м?намёта?, больш за 3000 танка? ? 500 бронемашына? ^[4]. 9 чэрвеня Сямён Ц?машэнка адда? загад войскам Лен?нградзкай вайсковай акруг? падрыхтавацца 12 чэрвеня быць гатовым?:

захап?ць карабл? вайсковых флёта? Латв??, Летувы й Эстон?? на базах ц? ? моры;
захап?ць латв?йск?я й эстонск?я гандлёвыя карабл? й ?ншыя судз?ны;
падрыхтавацца да ?варваньня ? высадк? ? Тал?не ? Палдысках ;
перакрыць Рыскую затоку , заблякаваць узьбярэжжы Латв?? й Эстон?? ? Ф?нскай затоцы ? Балтыйск?м моры;
перашкодз?ць эвакуацы? латв?йскага й эстонскага ?рада?, войска? ? скарба?;
забясьпечыць падтрымку з мора наступу на Раквэрэ ;
перашкодз?ць вылету латв?йск?х ? эстонск?х самалёта? у Ф?нляндыю або Швэцыю ^[5].

12 чэрвеня савецк? Балтыйск? флёт пача? высо?вацца на пазыцы? ? Балтыйск?м моры, Рыскай ? Ф?нскай затоках. У марской блякадзе был? задзейн?чаныя 120 судна?, у тым л?ку крэйсэр, сем эсьм?нца?, 17 падлодак, а паветраную падтрымку складал? 219 самалёта?, сярод як?х 84 бамбав?к? ^[6]. Пакольк? заходн? сьвет сачы? за падзеньнем Парыжу нацыстам, блякада Эстон?? ня выкл?кала н?якой рэакцы?. Пры гэтым савецк?я зьн?шчальн?к? зьб?л? ф?нск? пасажырск? самалёт ≪Калева≫, як? вёз амэрыканскую дыпляматычную пошту з Тал?ну ? Хельсынк?. У катастрофе заг?ну? супрацо?н?к амэрыканскай амбасады Генры Антэйл-малодшы.

Масква абв?навац?ла балтыйск?я кра?ны ? змове супраць Савецкага Саюзу ? выстав?ла ?м ультыматумы з патрабаваньнем новых саступак, сярод як?х было абраньне новых урада? ? допуск на сваю тэрыторыю неабмежаванай колькасьц? войска?. Пры адмове выканаць патрабаваньн? пагражала вайсковае ?варваньне. Апыну?шыся ? м?жнароднай ?заляцы? ? з войскам? на сва?х гран?цах, балтыйск?я дзяржавы вырашыл? не чын?ць вайсковага супрац?ву з мэтай пазьбегнуць дарэмнага крывапрал?цьця ^[7]. 15 чэрвеня Чырвоная арм?я ?вайшла ? Летуву, 16 чэрвеня ? у Латв?ю ? Эстон?ю.

Амаль усе войск? ? тэрытарыяльная абарона Эстон?? на загад эстонскага ?раду не аказал? супрац?ву ? был? абяззброеныя Чырвонай арм?яй ^[8]^[9]. 21 чэрвеня 1940 року тольк? разьмешчаны на вул?цы Ра?а ? Тал?не незалежны батальён сувяз? паспрабава? супрацьстаяць Чырвонай арм?? ? камун?стычнай м?л?цы? ^[10]. Бальшав?к? выкл?кал? на дапамогу шэсьць бранев?ко?, ? пасьля некальк?х гадз?на? супрацьстаяньня сувязны батальён зда?ся ? бы? раззброены.

Савецкая пал?тыка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Памятная дошка на будынку эстонскага ?раду ? гонар заб?тых у камун?стычным тэроры к?ра?н?ко? дзяржавы

На акупаванай тэрыторы? балтыйск?х дзяржава? адразу пачал?ся рэпрэс?? ? масавыя дэпартацы? , як?я цягнул?ся да ?варваньня Нямеччыны.

Саветы пачал? пера?ладко?ваць пал?тычныя сыстэмы трох дзяржава?, першым чынам сфармава?шы пераходныя ≪часовыя ?рады≫ ^[11]. Законныя прэзыдэнты ? ?рады пад ц?скам ≪народных схода?≫ ? прысланых Стал?нам эм?сара? ^[a] вымушаныя был? скласьц? па?намоцтвы. 14-15 л?пеня адбыл?ся выбары ? ≪народныя сходы≫, прычым законы был? незаконна зьмененыя так?м чынам, каб удзел у выбарах магл? ?зяць тольк? камун?сты ды ?хн?я прых?льн?к? ^[12]. Вын?к? выбара? был? сфальсыф?каваныя ? зьяв?л?ся ? друку яшчэ да закрыцьця выбарчых участка? ^[13]^[14]. Абраныя ≪народныя сходы≫ сабрал?ся 21 л?пеня тольк? дзеля таго, каб адз?нагалосна прагаласаваць за ?ваход у склад Савецкага Саюзу. У пачатку жн??ня Вярхо?ны Савет СССР ≪ухвал??≫ усе тры запыты. З пункту гледжаньня савецкага боку, у балтыйск?х дзяржавах адбыл?ся сацыял?стычныя рэвалюцы?, пасьля чаго яны добраахвотна ?вайшл? ? склад СССР.

Урады балтыйск?х дзяржава? працягнул? дзейнасьць у выгнаньн? ? Лёндане ? заставал?ся прызнаным? заходн?м? дзяржавам?. Са здабыцьцём незалежнасьц? савецк?х рэспубл?к гэтыя ?рады вярнул?ся ? ?л?л?ся ? наваствораныя дзяржа?ныя ?нстытуцы?.

Глядз?це таксама [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

За?ваг? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

^ Акрамя акрэдытаваных амбасадара?, Савецк? ?рад нак?рава? у кра?ны Балты? спэцыяльных эм?сара?: у Латв?ю намесьн?ка старшын? Са?наркаму Андрэя Вышынскага ; у Летуву ? намесьн?ка наркама замежных справа? Уладз?мера Дэканозава ; у Эстон?ю ? чальца Пал?тбюро Андрэя Жданава

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

^ ^а ^б Hiden & Salmon 1994 . С. 110.
^ ^а ^б David J. Smith 2002 . С. 24.
^ Malksoo 2003 . С. 83.
^ Мельтюхов М. И. 2008 . С. 198.
^ Pavel Petrov 2008 . С. 154.
^ Pavel Petrov 2008 . С. 164.
^ David J. Smith 2002 . С. 19.
^ Alan Ertl 2008 . С. 394.
^ Toivo Miljan 2004 . С. 111.
^ Press Service of the Office of the President. (19 сьнежня 2001) The President of the Republic acquainted himself with the Estonian Defence Forces (анг.) . Office of the President of Estonia. Праверана 31 сакав?ка 2017 г.
^ Taagepera 1993 . С. 20.
^ Taagepera 1993 . С. 26-27.
^ Mangulis 1983 .
^ ?v?be 1949 .

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Мельтюхов М. И. Упущенный шанс Сталина. Советский Союз и борьба за Европу: 1939?1941 . ? М .: Вече, 2008. ? 537 с. ? ISBN 9785953326971
Ertl , Alan [books Toward an Understanding of Europe]. ? Universal-Publishers, 2008. ? ISBN 1-59942-983-7
Johan Hiden, Patrick Salmon. The Baltic Nations and Europe. ? Revised. ? Harlow, England: Longman, 1994. ? ISBN 0-582-25650-X
Lauri Malksoo. Illegal Annexation and State Continuity: The Case of the Incorporation of the Baltic States by the USSR. ? The Netherlands: Martinus Niljhoff Publishers, 2003. ? ISBN 978-90-411-2177-6
Mangulis , Visvaldis VIII. September 1939 to June 1941 // [magulis_saturs.htm Latvia in the Wars of the 20th century]. ? Princeton Junction: Cognition Books, 1983. ? ISBN 0-912881-00-3
Miljan , Toivo Historical Dictionary of Estonia . ? Scarecrow Press, 2004. ? ISBN 0-8108-4904-6
?v?be , Arv?ds The Story of Latvia. ? Stockholm: Latvian National Foundation, 1949.
The Baltic States: Estonia, Latvia and Lithuania / by David J. Smith, Artis Pabriks, Aldis Purs and Thomas Lane. ? London and New York: Routledge, 2002. ? ISBN 0-415-28580-1
, Romuald J. Misiunas, Rein Taagepera. The Baltic States, years of dependence, 1940?1990. ? University of California Press, 1993. ? ISBN 0-520-08228-1
Petrov , Pavel [raamat Punalipuline Balti Laevastik ja Eesti 1939?1941]. ? Tanapaev, 2008. ? ISBN 978-9985-62-631-3

[12] Акрамя акрэдытаваных амбасадара?, Савецк? ?рад нак?рава? у кра?ны Балты? спэцыяльных эм?сара?: у Латв?ю намесьн?ка старшын? Са?наркаму Андрэя Вышынскага ; у Летуву ? намесьн?ка наркама замежных справа? Уладз?мера Дэканозава ; у Эстон?ю ? чальца Пал?тбюро Андрэя Жданава

[FOOTNOTEHidenSalmon19941994110-1] а ^б Hiden & Salmon 1994 . С. 110.

[FOOTNOTEJSmith200224-2] а ^б David J. Smith 2002 . С. 24.

[FOOTNOTEMalksoo2003200383-3] Malksoo 2003 . С. 83.

[FOOTNOTEМельцюхоў2008198-4] Мельтюхов М. И. 2008 . С. 198.

[FOOTNOTEПятроў2008154-5] Pavel Petrov 2008 . С. 154.

[FOOTNOTEПятроў2008164-6] Pavel Petrov 2008 . С. 164.

[FOOTNOTEJSmith200219-7] David J. Smith 2002 . С. 19.

[FOOTNOTEErtl2008394-8] Alan Ertl 2008 . С. 394.

[FOOTNOTEMiljan2004111-9] Toivo Miljan 2004 . С. 111.

[10] Press Service of the Office of the President. (19 сьнежня 2001) The President of the Republic acquainted himself with the Estonian Defence Forces (анг.) . Office of the President of Estonia. Праверана 31 сакав?ка 2017 г.

[FOOTNOTEMisiupera199320-11] Taagepera 1993 . С. 20.

[FOOTNOTEMisiupera199326-27-13] Taagepera 1993 . С. 26-27.

[FOOTNOTEМангуліс1983-14] Mangulis 1983 .

[FOOTNOTEŠvābe1949-15] ?v?be 1949 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[a]

[12]

[13]

[14]