Пандэм?я каранав?руснай ?нфэкцы? (2019)

Прав?ць спасылк?
Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?

Пандэм?я каранав?руснай ?нфэкцы? 2019  ? пандэм?я , выкл?каная каранав?руснай ?нфэкцыяй , якую выяв?л? пры канцы сьнежня 2019 году ? к?тайск?м горадзе ?хань (прав?нцыя Хубэй) сярод хворых на запаленьне лёгк?х .

Пачалася сярод уханьца?, зьвязаных зь мясцовым рынкам жывёл ? морапрадукта? Хуанань. 31 сьнежня 2019 году ?лады К?тая пра?нфармавал? пра ?спышку невядомай пнэ?ман?? Сусьветную арган?зацыю аховы здаро?я (СААЗ). 22 студзеня горад Ухань бы? зачынены на карантын ; з 24 студзеня ? прылеглыя да ?хань гарадзк?я акруг?. В?рус бы? заф?ксаваны ва ?с?х адм?н?страцыйных утварэньнях К?тая абласнога ?зро?ню. 30 студзеня СААЗ прызнала выбух новага каронав?руса надзвычайнай сытуацыяй у гал?не грамадзкага аховы здаро?я, якая мае м?жнароднае значэньне. 11 лютага 2020 году захворваньне атрымала назву новага каронав?руснага захворваньня. 5 тра?ня 2023 году генэральны дырэктар Сусьветнай арган?зацы? аховы здаро?я Тэдрас Гебрэесус абвясьц?? пра заканчэньне надзвычайнага станов?шча па пандэм?? ?ханьскага каронав?руса [1] .

Узбуджальн?к [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

К?тайск?я навуко?цы вылучыл? ?збуджальн?ка ? новы каронав?рус ? ?сталявал? генэтычную сувязь пасьлядо?насьц? яго геному. В?рус ня менш чым на 70% падобны па генэтычнай пасьлядо?насьц? на як? выкл?кае цяжк? востры рэсьп?раторны сындром (вядомы таксама як атыповая пнэ?ман?я). ?нкубацыйны пэрыяд звычайна складае каля 5 дзён, але можа до?жыцца ад 2 да 14 дзён. Захворваньне станов?цца заразным да зья?леньня сымптома?.

17 студзеня 2020 году Сусьветная арган?зацыя аховы здаро?я (Швайцарыя) абнародавала будову ?збуджальн?ка. Гэта дазвол?ла яго сынтэзаваць для ?мгненнага выя?леньня заражэньня шляхам пал?мэразнай ланцуговай рэакцы? (ПЛР) [2] .

Перадача [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Каранав?рус цяжкага вострага рэсьп?раторнага сындрому-2 перадаецца праз кашаль ? чханьне ад заражанага чалавека, а таксама пры дакрананьн?, праз дзьвярныя ручк? ? паверхн? (поручн?) ? грамадзк?м транспарце [3] .

Папярэджаньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Заражэньне каранав?русам прадух?лял? праз частае мыцьцё рук з мылам цягам 40 сэкунда?. Апрацо?ка рук абеззаражвальнай рашчынай была дастатковай цягам 20 сэкунда? пры складзе ? 80% этанолю , 1,45% гл?цэрыну ? 0,125% перак?су вадароду . Варта пазьбягаць дотыку рукам? да твару  ? вачэй , носу ? роту. Карысна прыкрываць рот ? нос зг?нам локця ? сурвэткай падчас кашлю ? чханьня . У людных месцах ? грамадзк?м транспарце варта нас?ць мэдычную маску . Таксама карысна трымацца на адлегласьц? звыш мэтра ад людзей у грамадзк?м месцы. Праветрываньне памяшканьня дазваляе зьн?з?ць в?русную нагрузку, як ? дыханьне сьвежым паветрам на вул?цы [3] .

Прышчэпка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

На 12 лютага 2021 году л?к прышчэпленых ад каронав?русу ? сьвеце перасягну? 159 млн чалавек, што склала 2% ад 7,795 млрд насельн?цтва Зямл?. За папярэдн? тыдзень штодня раб?л? каля 6 млн прышчэпак. Каля 65% ус?х прышчэпленых прыпадала на ЗША ? 48 млн чалавек, К?тай ? 40 млн ? Брытан?ю ? каля 14,1 млн. Таксама ? ?нды? прышчап?л? 7 млн чалавек, а ? ?зра?л? ? 6,2 млн. Пры гэтым, найбольшую долю прышчэпленага насельн?цтва мел?: ?зра?ль  ? 69,3% ? Аб’яднаныя Арабск?я Эм?раты  ? 49,8% [4] . На 13 красав?ка 2021 году прышчап?л? звыш 780 млн чалавек (10% насельн?цтва Зямл?) [5] . Супрацьв?русны ?мун?тэт захо?ва?ся 6?8 месяца? ? вызнача?ся антыцелам? ды л?мфацытам?, як?я захо?вал?ся да?жэй [6] .

Праявы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Каля 85% заражаных пераносяць каранав?русную ?нфэкцыю без сымптома? ? лёгка. Астатн?м патрабуецца лекаваньне ад застуды ? л?хаманк? . У 5% заражаных каранав?рус выкл?кае ?складненьне ? выглядзе в?руснага запаленьня лёгк?х . Пры ?складненьн? цягам 24 гадз?на? разьв?ваецца дыхальная недастатковасьць, што патрабуе вэнтыляцы? лёгк?х. Найчасьцей праявы немачы адзначал?ся сярод людзей у веку за 65 гадо?. Пагрозу ?складненьня выкл?кал? тытунепаленьне , рак , в?рус ?мунадэф?цыту чалавека , сардэчны прыступ, атлусьценьне , цукровы дыябэт , хран?чныя хваробы дыхальных шляхо? ? кровазвароту [3] .

Адзначалася 2-фазнасьць хваробы, кал? першыя дн? застуды зьмянял?ся ?стойл?васьцю, пасьля чаго на 8?12-ы дзень тэмпэратура павышалася да 40 градуса? ? зьн?жалася тленанасычанасьць крыв?. ?стотнай была доля хворых з паносам ? скурным высыпам. У 80% хворых адзначалася ?нфэкцыя дыхальных шляхо? у выглядзе сухога кашлю , страты нюху, гала?нога болю , закладзенасьц? носу, слабасьц? ? высокай тэмпэратуры. Астатн?м патрабавалася шп?тал?заваньне праз запаленьне злучальнай тканк? лёгк?х. Павышаная вытворчасьць цытак?на? ?муннай сыстэмай выкл?кала л?хаманку ? слабасьць, гала?ны ? цягл?чны боль. Зал?шн? сынтэз цытак?на? выкл?ка? цытак?навы шторм, як? вё? да шматсыстэмнага запаленьня ?нутраных органа?, што пагражала жыцьцю. Пры гэтым адзначалася тэмпэратура звыш 39 градуса? ? рапто?нае зьн?жэньне згусальнасьц? крыв?, рэзкае нарастаньне С-рэакты?нага бялку ? ?нтэрлейк?ну 6. У ?ншым выпадку наз?ра?ся трамбоз дробных крывяносных ссудз?на?, як? пашкоджва? гала?ны мозаг , лёгк?я ? нырк? ажно да шматсыстэмнага запаленьня ссудз?на? . Пры гэтым супраць згусальныя лек? ?зьдзейн?чал? слабей. Каля 20% перахварэлых да 12 тыдня? (3-х месяца?) зазнавал? пасьля?нфэкцыйны сындром , як? выя?ля?ся праз: скажэньне паху ? смаку, страту нюху, боль суставах ? цягл?цах, гала?ны боль, цяжар за грудз?най , адчуваньне няпо?нага ?дыху, задышку ? слабасьць . Часам адзначал?ся праявы ссудз?на? ? пух?ры на скуры, выпадзеньне валасо? ? зубо?. Зрэдку сустрака?ся панос, бяссоньн?ца , спалох, арытм?я , скачк? ц?ску, тах?кардыя , страта памяц? ? падл?хаманкавая тэмпэратура да 37,2 градуса. Акрамя лёгк?х, ад каронав?руснай ?нфэкцы? найчасьцей цярпел?: нырк?  ? у брулях зья?ля?ся бялок, печань ? павышал?ся пячоначны фэрмэнты, скура ? узьн?ка? высып, ссудз?ны гала?нога мозгу ? здарал?ся бяссоньн?ца ? пан?чныя атак?. Супрацьв?русны ?мун?тэт захо?ва?ся 6-8 месяца? ? вызнача?ся антыцелам? ды л?мфацытам?, як?я захо?вал?ся да?жэй [6] .

Распа?сюджаньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

11 сакав?ка 2020 году Сусьветная арган?зацыя здаро?я (Швайцарыя) абвясьц?ла, што ?спышка каранав?руснай ?нфэкцы? набыла характар пандэм?? , а 13 сакав?ка ? што яе цэнтрам стала Э?ропа. 24 сакав?ка ?лады К?тая зьнял? большасьць раней уведзеных абмежаваньня? сацыяльнага ? эканам?чнага характару, прызна?шы, што распа?сюджваньне в?руса ? гэтай кра?не ≪у асно?ным, блякаванае≫. Па дадзеных на 6 красав?ка 2020, пацьверджана 1 330 931 выпадка? заражэньня ? 204 кра?нах ? тэрыторыях, 73 930 сьмяротных зыхода?, сярэдняя сьмяротнасьць складае 5,405%. Рэг?ёны, найбольш падвергл?ся пандэм?? па колькасьц? тых, хто захварэ?, ? ЗША, Э?ропа (?тал?я, Г?шпан?я, Нямеччына, Францыя, Вял?кабрытан?я), мацерыковы К?тай, Рэспубл?ка Карэя, ?ран. Колькасьць выпадка? заражэньня можа быць моцна зан?жана ? у першую чаргу, за кошт тых, у каго хвароба працякае ? лёгкай форме. Некаторыя кра?ны (напрыклад, ?тал?я, Беларусь ? Швайцарыя) праводзяць пал?тыку адмовы ад тэставаньня асоба?, як?я маюць тольк? нязначныя сымптомы захворваньня.

На 20 красав?ка 2020 году каля 2,5 млн чалавек зараз?ралася на каранав?рус цяжкага вострага рэсьп?раторнага сындрому-2 у 185 кра?нах. Зь ?х 624 000 ачунял? ? звыш 170 000 памерл? (сьмяротнасьць 21%). Найбольш пацярпел?: 1) ЗША ? 786 000 захварэлых пры 72 000 ачунялых ? 42 000 памерлых, 2) ?тал?я ? 181 000 заражаных пры 48 800 ачунялых ? 24 000 памерлых, 3) Г?шпан?я  ? звыш 200 000 заражэньня? пры 20 800 памерлых [3] . На 21 чэрвеня 2020 году л?к заражаных перавыс?? 8,9 млн чалавек, зь ?х звыш 467 000 заражаных людзей памерл? (сьмяротнасьць 5,2%). Найбольш заражаных выяв?л? ? ЗША ? звыш 2 млн (22%), Бразыл??  ? звыш 1 млн (11%) ? Расе? ? звыш 584 000 (7%) [7] . На 21 жн??ня 2020 году ?н?вэрсытэт Джонса Хопк?нса ( Балтымар , штат Мэрылэнд , ЗША) нал?чы? у сьвеце звыш 22 млн заражаных каронав?русам (0,3% насельн?цтва Зямл? ), зь як?х памерла звыш 778 000 чалавек (сьмяротнасьць 3,5%). Найбольш захварэлых нал?чыл? ? ЗША ? звыш 5 млн (23% заражаных), Бразыл?? ? звыш 3 млн (14%) ? ?нды?  ? звыш 2 млн (9%) [8] . 27 верасьня 2020 году л?к заг?нулых ад каронав?руснай ?нфэкцы? перавыс?? 1 млн чалавек (сьмяротнасьць 3%). Сярод больш як 33 млн захварэлых ачуняла 24,5 млн чалавек. Найбольш зараз?лася ? ЗША ? 7 млн (209 000 памерлых), ?нды? ? 6 млн (95 000 памерлых, сьмяротнасьць 1,6%) ? Бразыл?? ? 4 млн (141 500 памерлых) [9] .

За 2 месяцы з 25 кастрычн?ка па 25 сьнежня 2020 году л?к заражаных каронав?русам падво??ся з 40 млн да амаль 80 млн выпадка?. За 7 дзён 19?25 сьнежня л?к заражаных вырас на 6% ? 4,4 млн, што было менш за прырост на 5,36 млн тыднем раней. Л?к сьмяротных зыхода? за тыдзень скарац??ся з 81 700 да каля 79 000. Сьмяротнасьць засталася на ?зро?н? 2,2%. Л?к хворых на лячэньн? вырас на 1,1 млн за тыдзень пара?нальна з прыростам на 900 000 тыднем раней. За гэты ж час доля хворых зьн?з?лася з 27,7% да 27,5%, а доля ачунялых ? з 57% да 56%. Большасьць новых заражэньня? прыпала на Па?ночную ? Па?днёвую Амэрыку , а таксама на Э?ропу. Пагато?, у Брытан?? выяв?л? новую мутацыю каронав?русу. У 8 дзяржавах л?к заражаных перавыша? 2 млн чалавек. У яшчэ 9 ?х л?к перавыша? 1 млн, у тым л?ку за тыдзень да ?х дадал?ся Пэру ? ?кра?на [10] . 17 лютага 2021 году Сусьветная арган?зацыя аховы здаро?я (Швайцарыя) паведам?ла пра зьн?жэньне л?ку захварэлых на каронав?рус у сьвеце на 16% за тыдзень 8?15 лютага 2021 году пара?нальна з папярэдн?м тыднем. Адначасна на 10% упа? л?к сьмяротных зыхода?. Найбольшы л?к новых заражэньня? прыпа? на: ЗША ? звыш 673 000, Бразыл?ю ? звыш 318 000, Францыю  ? звыш 127 000, Расею ? 104 000, Брытан?ю ? звыш 97 000, ?тал?ю  ? звыш 85 000, ?ндыю ? звыш 78 000, Мэксыку  ? звыш 66 000, ?нданэз?ю  ? звыш 63 000 ? Турэччыну  ? звыш 55 000. З пачатку пандэм?? каронав?русам зараз?лася звыш 108,8 млн чалавек, зь як?х 2,4 млн памерл? (сьмяротнасьць 2,2%) [11] .

Беларусь [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Асно?ны артыкул: Каранав?русная ?нфэкцыя ? Беларус?

23 студзеня 2020 году ? Рэспубл?канск?м навукова-практычным цэнтры эп?дэм?ялёг?? ? м?краб?ялёг?? (РНПЦЭМ) стварыл? набор рэактыва?, каб выя?ляць узбуджальн?к каронав?руснай ?нфэкцы? шляхам пал?мэразнай ланцуговай рэакцы? (ПЛР) [2] . 27 лютага 2020 году першы завазны выпадак каранав?руснай ?нфэкцы? выяв?л? ? ?ранскага студэнта БНТУ . На 20 красав?ка 2020 году ? Беларус? выяв?л? 6264 выпадк? каранав?руснай ?нфэкцы? , у тым л?ку 419 сярод лекара?. Зь ?х ачуняла 514 захварэлых ? памёр 51 чалавек (сьмяротнасьць 9%) [3] . На 21 чэрвеня 2020 году ? Беларус? правял? 861 703 выпрабаваньн? на каранав?рус цяжкага вострага рэсьп?раторнага сындрому-2 (9,2% насельн?цтва Беларус? ). Паводле М?н?стэрства аховы здаро?я Рэспубл?к? Беларусь , у ходзе выпрабаваньня? выяв?л? 58 505 заражаных (6,7%). Зь ?х 37 666 чалавек ачуняла ? 346 памерла (сьмяротнасьць 0,6%) [7] . 21 жн??ня 2020 году М?н?стэрства аховы здаро?я Беларус? паведам?ла аб правядзеньн? 1 455 885 выпрабаваньня? на каронав?рус (15,5% насельн?цтва). Сярод ?х выяв?л? 70 111 заражаных (4,8% дасьледаваных). Зь ?х 68 256 чалавек ачуняла ? 632 памерла (сьмяротнасьць 0,9%) [8] .

11 сакав?ка 2021 году ? Беларус? выяв?л? першыя выпадк? брытанскага штаму каронав?руснай ?нфэкцы?-2019. РНПЦ эп?дэм?ялёг?? ? м?краб?ялёг?? пацьвердз?? яго ная?насьць у некальк?х ?ншаземца? з Польшчы, Укра?ны ? Эг?пту пасьля по?на геномнага сэквэнаваньня . Гэты штам зь л?стапада 2020 году выяв?л? ? больш як 100 ?ншых кра?нах [12] . На 11 сакав?ка 2021 году ?зял? 5 048 874 пробы на каронав?рус (53,6% насельн?цтва). Выяв?л? 298 960 захварэлых (5,9% абсьледаваных), зь як?х ачуняла 289 622 чалавек? ? памерла 2070 (сьмяротнасьць 0,69%). За содн? ?зял? 16 800 проба? ? выяв?л? 837 заражаных. Пры гэтым, 1009 чалавек ачуняла ? 7 памерла [13] .

У сакав?ку 2020 году кампан??, як?я ?ваходзяць у АФК ≪С?стэма≫ вылучыл? на барацьбу з каронав?русам каля 1 млрд рублё?, асно?ная частка як?х была выдаткаваная на распрацо?ку тэста? для выя?лення заражэння, а таксама на вытворчасць сродка? абароны ? антысептыка?. [14] [15] [16]

Гаспадарчыя наступсты [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пад уплывам пандэм?? сусьветны абсяг прамых замежных укладаньня? (ПЗУ) на чыстай аснове зьн?з??ся на 42% за 2020 год, паводле зьвестак Канфэрэнцы? ААН па гандл? ? разьв?цьц? (Швайцарыя). У кра?нах зь пераходнай гаспадаркай зьн?жэньне склала 77%, у разьв?тых кра?нах  ? 69%, а ? разьв?цьцёвых кра?нах  ? 12%. Пры гэтым, Беларусь апынулася ? л?ку нешматл?к?х кра?на?, дзе вырас прыток прамых замежных укладаньня? на чыстай аснове. Прырост скла? 6,6% да 1,4 млрд даляра? ЗША. Пагато?, пера?кладаньне прыбытку перавыс?ла 30% [17] .

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

  1. ^ ТАСС . СААЗ абвясьц?ла аб завяршэньн? рэжыму НС па каронав?русу ? сусьветнай ахове здаро?я // Газэта ≪ Зьвязда ≫, 6 тра?ня 2023 г.  Праверана 8 тра?ня 2023 г.
  2. ^ а б Аляксандар Пяткев?ч: Шлях? барацьбы з каронав?руснай ?нфэкцыяй, калекты?ны ?мун?тэт ? праф?ляктыка // Беларускае тэлеграфнае агенцтва , 8 кастрычн?ка 2020 г.  Праверана 8 кастрычн?ка 2020 г.
  3. ^ а б в г д Алена Кравец.   Папярэджаны ? значыць узброены // Зьвязда  : газэта. ? 22 красав?ка 2020. ? №  78 (29192) . ? С.  8 . ? ISSN 1990-763x .
  4. ^ Кожны 50-ы жыхар Зямл? ?жо вакцынаваны ад каронав?руса // БелТА, 12 лютага 2021 г.  Праверана 19 лютага 2021 г.
  5. ^ Колькасьць заражэньня? каронав?русам у сьвеце расьце сёмы тыдзень запар // Газэта ≪ Зьвязда ≫, 13 красав?ка 2021 г.  Праверана 13 красав?ка 2021 г.
  6. ^ а б Эдуард Дацэнка: Прафесар пра наступствы COVID-19, эфекты?ныя лякарствы ? чаканне трэцяй хвал? // Беларускае тэлеграфнае агенцтва , 24 лютага 2021 г.  Праверана 28 красав?ка 2021 г.
  7. ^ а б У Беларус? ? 58 505 выпадка? захворваньня на каранав?русную ?нфэкцыю. Выздаравел? 37 666 чалавек // Газэта ≪ Зьвязда ≫, 21 чэрвеня 2020 г.  Праверана 22 чэрвеня 2020 г.
  8. ^ а б У Беларус? ? 70 111 выпадка? захворваньня на каронав?русную ?нфэкцыю: выздаравел? 68 256 чалавек // Газэта ≪Зьвязда≫, 21 жн??ня 2020 г.  Праверана 25 жн??ня 2020 г.
  9. ^ Колькасьць сьмерця? ад наступства? каронав?руснай ?нфэкцы? ? сьвеце перавыс?ла м?льён // Газэта ≪Зьвязда≫, 28 верасьня 2020 г.  Праверана 6 кастрычн?ка 2020 г.
  10. ^ Колькасьць заражаных каронав?русам у сьвеце падво?лася за апошн?я два месяцы // БелТА , 25 сьнежня 2020 г.  Праверана 26 сьнежня 2020 г.
  11. ^ Колькасць захварэлых на COVID-19 у свеце за тыдзень зн?з?лася на 16 працэнта?, лятальных канцо? - на 10 працэнта? // БелТА, 17 лютага 2021 г.  Праверана 19 лютага 2021 г.
  12. ^ У Беларус? выя?лена некальк? першых выпадка? ?нф?кавання ≪брытанск?м≫ штамам COVID-19 // Газэта ≪Зьвязда≫, 11 сакав?ка 2021 г.  Праверана 11 сакав?ка 2021 г.
  13. ^ У Беларус? за сутк? ? 837 выпадка? захворвання на COVID-19 // Газэта ≪Зьвязда≫, 11 сакав?ка 2021 г.  Праверана 11 сакав?ка 2021 г.
  14. ^ https://www.cnews.ru/articles/2023-04-13_evtushenkov_vladimir_biznes_na_blago
  15. ^ https://raexpert.ru/database/person/evtushenkov_vladimir_petrovich/
  16. ^ https://www.tadviser.ru/index.php/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B0:%D0%95%D0%B2%D1%82%D1%83%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87
  17. ^ Чарвяко?: Беларусь у л?ку нямног?х кра?н, як?я павял?чыл? ? 2020 годзе прыток прамых замежных ?нвэстыцый // Беларускае тэлеграфнае агенцтва , 6 тра?ня 2021 г.  Праверана 8 тра?ня 2021 г.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]


Дзеля паляпшэньня артыкулу неабходна:
  • выправ?ць артаграф?ю.
Атрымана з ≪ https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Пандэм?я_каранав?руснай_?нфэкцы?_(2019)&oldid=2448396 ≫