한국   대만   중국   일본 
Мер??ов С??ит ??б?й?улла улы ? Википедия Эст?лекк? к?серг?

Мер??ов С??ит ??б?й?улла улы

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
С??ит ??б?й?улла улы Мер??ов
 
Тыу?ан: 1880 ( {{padleft:1880|4|0}} )
Ырымбур губерна?ы , Ырымбур ?й??е , Мер?? ауылы
(х??ерге Ырымбур ?лк??ене? Новосергиевка районы )
?лг?н: 1932 ( {{padleft:1932|4|0}} )
СССР , РСФСР , Баш?орт АССР-ы , Ст?рлетама? ?ала?ы

С??ит ??б?й?улла улы Мер??ов (1880?1932) ? Баш?орт милли-азатлы? х?р?к?те эшм?к?ре, тарихсы, фольклорсы, Баш?орт Х?к?м?тене? а?за?ы.

Биография?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Мер??ов С??ит ??б?й?улла улы 1880 йылда Ырымбур губерна?ы Ырымбур ?й??е Мер?? ауылында (х??ерге Ырымбур ?лк??е Я?ы Сергиевка районында ) тыу?ан [1] .

Ауыл м??р?с??ен тамамлай. Ту?ан Мер?? ауылында мулла, ?у?ынан имам-хатип булып хе?м?т ит?. 1914?1917 йылдар?а Ырымбур ?ала?ында кооперативтар союзы идара?ында эшл?й [2] .

1917 йылды? майында М?ск???? ?тк?н I Б?т? Р?с?й мосолмандары съезында ?атнаша. Ошо съез?а килг?н баш?орт делегаттары тарафынан Баш?орт ?лк? бюро?ы т???л?, уны? составына З?ки В?лиди , Аллабир?е Й???ф?ров ??м С??ит Мер??ов ?айлана. Бюро а?за?ы булара? Ырымбур?а I Баш?орт ?оролтайына ??ерл?не? ??м баш?орт улус шараларын ойоштороу мен?н ш???лл?н?. 1917 йылды? июленд? у??ан I Баш?орт ?оролтайында Баш?орт м?рк?з шура?ы р?йесе урынба?ары итеп ?айлана. ≪ Баш?орт иттифа?и бюро?ыны? м?хбире≫ г?зитен ойоштора, ?у?ынан ≪Баш?орт≫ г?зитене? м?х?ррире булып эшл?й [1] .

1917 йылды? декабренд? у??арыл?ан III Б?т? баш?орт ойоштороу ?оролтайында Баш?ортостан автономия?ыны? Кесе ?оролтайы ??м Баш?орт Х?к?м?те а?за?ы итеп ?айлана. Был съезда шулай у? Баш?ортостан мосолмандары дини? назаратын ойошторола, уны? м?фт?й? итеп С??ит Мер??овты ?айлана [2] .

1918 йылды? 17 февраленд? Ырымбур губерна х?рби-революцион комитеты к?р??тм??е буйынса Баш?орт х?к?м?тене? баш?а а?залары мен?н берг? ?ул?а алына ??м т?рм?г? ябыла. Шул у? йылды? 4 апреленд? ?мир ?арамышев ет?кселегенд?ге берл?шк?н баш?орт ??м казак отрядтарыны? Ырымбур?а ??ж?ме ????мт??енд? азат ител?. 1918 йылды? июнен?н Баш?орт м?рк?з шура?ыны? р?йесе вазифа?ын баш?ара [1] .

1918 йылды? июлд? Баш?орт х?рби шура?ыны? Ырымбур х?рби б?леген ойоштора ??м у?а ет?кселек ит?, 4-се Баш?орт пехота полкын ойоштора башлай [2] . Шул у? йылды? 8?23 сентябренд? баш?орт делегация?ы составында ?ф? д??л?т к???шм??енд? ?атнаша [1] . 1918 йылды? 3 октябренд? баш?орт армия?ында дивизия мулла?ын т???йенл?? м?сь?л??ен к?тереп сы?а [2] .

1919 йылды? феврален?н башлап Баш?ортостан х?рби-революцион комитетыны? агитация-а?артыу б?легенд? эшл?й, шул у? йылды? 16 февраленд? Баш?орт корпусы штабы уполномоченныйы сифатында 2-се Баш?орт кавалерия полкына еб?рел?. 1919 йылды? апрелен?н ? Ту?-Соран кантоны х?рби комиссариатыны? агитация-а?артыу б?леге м?дире вазифа?ын баш?ара, ошо у? кантонды? улус советтарын ойоштороу?а ?атнаша. 1919?1920 йылдар?а АБСР Эске эшт?р х?рби комиссариатында м??л?м?ти-инструктор идаралы?ында инструктор, Статистика б?леге м?дире статистика б?леге м?дире вазифа?ын ?т?й [2] .

20?се йылдар?а ?илми ??м у?ытыу эше мен?н ш???лл?н?, Академ???кт? эшл?й, ≪ Баш?орт айма?ы≫н н?шер ите??? ?атнаша. 1922 йылда Баш?орт АССР-ыны? М??ариф халы? комиссариатыны? ф?нни б?леге эрг??енд? Баш?ортостан к?нк?решен, м???ни?тен ??м тарихын ?йр?не? буйынса й?м?и?т а?за?ы итеп ?айлана [3] .

Р. Г. Игнатьев я?ып ал?ан Салауат Юлаевты? 7 ши?ырын т??ге тап?ыр баш?орт телен? т?ржем? ит?, 1922 йылда улар?ы ба?тырып сы?ара. Баш?орт алфавитын эшл???? ?атнаша, баш?орт тарихын , ???би?тен ??м фольклорын ?йр?н?. ≪Баш?орт тарихына бер ?араш≫ тип тиг?н хе?м?т я?а [2] .

Баш?ортостанды? ???к баш?арма комитеты Президиумыны? 1922 йылды? 4 мартында?ы ?арарына ярашлы, м??арифты? алдын?ы хе?м?тк?р??ре р?тен? индерелг?н [4] .

1920 йылдар а?а?ы ? 1930 йылдар башында буржуаз милл?тселегенд? ??йепл?неп э??рлекл????рг? дусар була [4] .

1932 йылда Ст?рлетама? ?ала?ында вафат була.

Хе?м?тт?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Баш?орт тарихына бер ?араш. // Ватандаш . 1996. № 1?3.
  • Баш?орт тарихына бер ?араш. // Ватандаш. 1997. № 1?4.
  • Баш?орт ш?ж?р?л?ре // Баш?орт айма?ы. ? 1927, № 4.
  • Историческое прошлое башкир. // Краеведческий сборник. 1928?1930. № 3?4.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 К?скилдин Д. ?. Мирасов С??ит ??б?й?улла улы // Баш?орт энциклопедия?ы . ? ?ф?: БР ДА?У ≪Баш?орт энциклопедия?ы≫ , 2015?2024. ? ISBN 978-5-88185-143-9 .
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Ярмуллин А. Ш. Автономиялы Баш?ортостан байра?ы а?тында: Баш?орт милли-азатлы? х?р?к?те эшм?к?р??ре ха?ында ?ы??аса биографик очерктар. ? ?ф?, 2009. ? С. 25?28. ? 222 с.
  3. История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов ; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. ? Уфа: Гилем, 2010. ? С. 327. ? 468 с. ? ISBN 978-5-7501-1199-2 .
  4. 4,0 4,1 Назаров Р. Р. Мрясов Сагит Губайдуллович// Ислам на Урале: энциклопедический словарь / Коллект. автор. Сост. и отв. редактор ? Д. З. Хайретдинов. ? М .: Издательский дом ≪Медина≫, 2009. ? С. 216. ? 404 с. ? ISBN 978-5-9756-0054-7 .

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • А. А. Валидов ? организатор автономии Башкортостана. У истоков федерализма в России (1917?1920). Документы и материалы. Ч. 1 / Сост. Н. М. Хисматуллина, Р. Н. Бикметова, А. М. Галеева, Ю. Р. Сайранов. ? Уфа: Китап, 2005. ? С. 275, 279. ? 392 с. ? ISBN 5-295-03702-9 .
  • История башкирского народа  : в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов ; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. ? Уфа: Гилем, 2010. ? 468 с. ? ISBN 978-5-7501-1199-2 .
  • Национально-государственное устройство Башкортостана (1917?1925). Т. 1. ? Уфа, 2002. ? С. 273, 289, 312, 398, 414, 416, 556.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]