Ырымбур губерна?ы

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Р?с?й империя?ы губерна?ы
Исеме Ырымбур губерна?ы
???ге Ырымбур
Ойошторол?ан 1744
Май?аны 166 710,9 км²
Хал?ы 1 600 145 [1] ( 1897 )

Ырымбур губерна?ы (вил?й?те)  ? XVIII ? XIX быуатта Р?с?й империя?ыны? административ бер?меге (?лк??е); х??ерге Ырымбур ?лк??е , ?л?шл?т? Баш?ортостан ??м Татарстан республикалары, Сил?бе , ?ур?ан , ?амар , ?арытау ?лк?л?рен? ??м ?а?а?станды? Атырау ??м К?нбайыш ?а?а?стан ?лк?л?рен? тура кил?. ???ге ? Ырымбур ?ала?ы.

Тарих [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Борондан т?б?кте т?рл? ерле т?рки халы?тар бил?й: К?нья? Урал ??м тир?-я?тары ? баш?орттар?ы? борондан тыу?ан йорто; к?нбайышыра? ? татар?ар ере; баш?орт йортонан к?нья?-к?нсы?ышта?ы далалар?а ?а?а?тар к?см? тормош ит?; Т?б?нге Яйы?  ? ну?ай?ар бил?м??е булара? билд?ле.

XVII быуатты? икенсе ярты?ынан алып Р?с?й империя?ы К?нья? Уралда ??м тир?-я? т?б?кт?р?? йо?онто?он к?с?йт? кил?. Т?б?кт?ге т??ге уры?тар Иван Грозный?ы? язаларынан ?асып, Яйы? буйына к?сеп кил?. Пётр I Ырымбур ер??рен Р?с?й ?с?н м??им тер?к май?ан, Урта Азия?а инер ?с?н у?айлы ?ап?а тип к?р?. Х?йер, уны? ни?тт?ре Анна Иоанновна осоронда ?ына ??м?л?? аша башлай. Т?б?кк? казактар к?сереп ултыртыла, баш?орт мен?н ?а?а? ер??ре ара?ында ??л?? ?ы?аты т???л?.

1744 йылда Ырымбур губерна?ы ойошторола; 1752 йыл?а у?а ?стр?х?н губерна?ынан Гурьев ?аласы?ы, 1773 йылда ?азан губерна?ынан ?амар ?ала?ы ?ушыла.

1775 йылы? октябрен? ?арата губерна т?б?нд?ге ?с провинциянан тора [2] :

1782 йылда ?ф? наместниклы?ы ойошторола; у?а ике ?лк? ( область ) ? ?ф? ??м Ырымбур ?лк?л?ре ин?.

?ф? ?лк??ен? т?б?нд?ге 8 ?й?? ?арай:

Ырымбур ?лк??ен? 4 ?й?? ?арай:

Шул у? ва?ытта Гурьев мен?н Уральск ?алалары ?стерхан губерна?ына к?серел?; Ырымбур баш ?ала тип билд?л?н?. 1796 йылда ?ф? наместниклы?ыны? атама?ы "Ырымбур губерна?ы"на ??г?ртел?, Ырымбур баш ?ала?ы булып ?ала. 1802 йылы баш ?ала ?ф?г? к?с?. 1850 йылда Б?г?лм?, Бо?орослан ??м Бы?аулы? ?й????ре я?ы ойошторол?ан ?амар губерна?ына бирел?. 1865 йылы губерна икег? ? ?ф? ??м Ырымбур губерна?ына ? б?лен?. Шул у? йылда бы?аса ?? махсус (кантон ??м йорт) идаралы?ы а?тында бул?ан баш?орттар д?й?м губерна идаралы?ына к?с?.

1919 Ырымбур губерна?ынан Сил?бе губерна?ы б?лен?. 1928 йылда т?б?к Урта Волга ?лк??ен? индерел?, 1934 йылда айырым Ырымбур ?лк??е булдырыла.

Административ б?ленеш [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1865?1919 йылдар?а Ырымбур губерна?ыны? административ б?ленеше

1865 ? 1919 йылдар?а Ырымбур губерна?ы 5 ?й????н тора:

?й?? ?й?? ?ала?ы Май?аны (
км²)
Хал?ы [1]
( 1897 ).
1 Верхнеурал ?й??е Верхнеурал (11 095 кеше) 43 768,5 223 245
2 Ырымбур ?й??е Ырымбур (72 425 кеше) 32 691,1 555 653
3 Орск ?й??е Орск (14 016 кеше) 40 806,5 206 944
4 Троицк ?й??е Троицк (23 299 кеше) 20 551,1 201 231
5 Сил?бе ?й??е Сил?бе (19 998 кеше) 28 893,7 413 072

Халы? ?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Д?й?м халы? ?аны ? 1 836 ме?; халы? ты?ы?лы?ы ? 1 кв. км-?а 10 кеше; 6 ?алала 174 ме? кеше тора.

1897 йыл?а торошло халы? и??бе (ту?ан тел буйлап) [3] :

?й?? уры?тар баш?орттар татар?ар украиндар мордвалар миш?р??р м-н
типт?р??р
сыуаштар ?а?а?тар
Б?т? губерна буйлап 70,4 % 15,9 % 5,8 % 2,6 % 2,4 % 1,4 %
Верхнеурал 65,5 % 19,7 % 5,4 % 1,3 %
Ырымбур 68,4 % 10,2 % 8,6 % 5,4 % 4,7 % 7,1 %
Орск 40,1 % 42,8 % 6,8 % 4,3 % 3,7 % 1,0 %
Троицк 82,2 % 7,4 % 7,4 % 1,1 %
Сил?бе 85,1 % 12,3 %

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. 1,0 1,1 Демоскоп Weekly. Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Наличное население в губерниях, уездах, городах Российской Империи (без Финляндии) .
  2. Изменение административно-территориального деления России за последние 300 лет
  3. Демоскоп Weekly ? Приложение. Справочник статистических показателей

Шулай у? кара?ы? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]