- К?нбайыш Азия
бите бында й?н?тел?. Был терминды? баш?а м???н?л?ре л? бар, ?ара?ы?:
К?нбайыш Азия (м???н?л?р)
.
Ал?ы Азия
, шулай у?
К?нбайыш Азия
,
К?нья?-К?нбайыш Азия
? географик ?араштан ?? эсен?
Кесе Азия
(Кесе Азия ?ал?ыулы?ы) ??м
??р?бстан
ярымутрау?ары, улар?а сикт?ш
Урта ди?ге?
(Левант) к?нсы?ыш яр буйы бил?м?л?рен,
Кавказ
(Кавказ аръя?ы), ?рм?н ??м
Иран таулы?тарын
[2]
, ??м
Месопотамия
уй?ыулы?тарын; ? с?й?си ?араштан ?с т?б?кте ?
Я?ын К?нсы?ышты
(
Африка
?л?ш?н?н баш?а),
Урта К?нсы?ышты
??м Кавказ аръя?ын (?л?шл?т?) ?? эсен? ал?ан к?нья?-к?нбайыш
Азияла?ы
географик т?б?к.
- Уры? теленд? ≪Передняя Азия≫ термины немец телене? Vorderasien ???ене? т?ржем??е булара? я??ырай
[3]
. Ул тарих, археология ??м лингвистика буйынса эшт?р?? ??т?нл?к ит?. Антропологияла Азия алды раса?ы термины бар, арменоид й?ки ассироид раса?ы уны? синонимы булып тора. Азия алды леопарды шулай у? кавказ бары?ы й?ки фарсы леопарды тип атала. Шулай итеп, Ал?ы Азия?а Б?й?к ?рм?нстан, Ассирия (Месопотамия), Фарсыстан ??м Кавказды? бер ?л?ш? ин?. Ал?ы Азия Урта (Копетдаг буйлап) ??м К?нья? Азия (Гиндукуш буйлап), К?нья? ??м К?нсы?ыш Европа (Кара ди?ге? бо?а??ары ??м Кавказ тау?ары буйлап), шулай у? Африка (Суэц каналы буйлап) т?б?кт?ре мен?н сикт?ш.
- ≪
К?нбайыш Азия
≫ т?ш?нс??е ?у?ыра?, ?л?шл?т? Western Asia инглиз ???е йо?онто?онда барлы??а килг?н. Ул х??ерге тарих, география, халы?-ара хо?у? буйынса хе?м?тт?р?? ки? ?улланыла. Этнография ??м биология буйынса эшт?р?? ике термин да ?улланыла. К?нбайыш Азия уйындары Азия ??м Иран ??р?п илд?рен
(Т?рки?н?н ??м Кавказ илд?рен?н тыш) ?? эсен? ала.
- ≪К?нья?-К?нбайыш Азия≫ термины рус теленд? ≪К?нбайыш Азия≫ м???н??енд? л?, ?ай?ы бер??, ??р?бстан ярымутрауы мен?н Междуречьены ла (Месопотамия) индереп, тарыра? м???н?л?? л? ?улланыла.
Был т?б?к телд?ренд? ул т?б?нд?гес? атала:
?рм.
???????? ????
,
??р.
???? ??? ????
,
?зерб.
On Asiya
,
фарс.
???? ???? ????
,
й??.
????-???? ????
,
греч
. Δυτικ? Ασ?α,
груз.
????????? ????
,
т?р.
Guneybatı Asya
,
?алып:Lang-kur
.
К?нбайыш Азияны? к?пселек ?л?ш? К?нья? Европаны? тау сылбырын дауам итк?н Альп геосинклиналь ?лк??ене? тау ?оролмалары мен?н тул?ан. Рельефында улар са?ыштырмаса к?т?релг?н ситке сылбыр?ары ??м т?б?н т?шк?н эске я?ы таулы?тар р??ешенд? са?ыла. К?нья?та улар?а Африка платформа?ыны? бер ?л?ш?н т?шкил итк?н ??р?бстан-С?ри? ?ур ки??ге ?ушыла. ??р?бстан ?лк??е Азия?а ?ара?анда бар я?тан да Т?нья? Африка?а я?ыныра?.
Ки? тарал?ан с?ллек (Руб-эль-Хали, Оло Нефуд, Дехна, С?ри? с?ллеге, Тихама), ярымс?ллек ??м ?оро далалар, оло ?ыу?ы? ?лк?л?р ??т?нл?к итк?н аридлы ландшафтар Ал?ы Азияны? д?й?м характеристика?ы булып тора. К?пселекте о?онло?о й???р километр?а етк?н (Эр-Румма ? 900 км) ?ороп кипк?н тарлауы?тар ??м ???нд?р (вади) буйлап эпизодик ??м ми?гел а?малары т?шкил ит?. Месопотамияла Шат-эль-??р?п д?й?м тама?ында ?ушыл?ан Тигр ??м Евфрат ке?ек даими транзит йыл?алары а?а. Шулай у? Левант - Иордан йыл?алары ??м баш?алар даими а?ым?а эй?. Оазиста ?о?о?тар ??м ер а?ты галереялары ? кяриз тибында?ы феледж (
??р.
???) сы?ар?ан ер а?ты ?ыу?арыны? ???ми?те бик ?ур. Левантта с?с? а?малы к?лд?р билд?ле. Ошонда у? уникаль ?ле ди?ге? то?ло к?ле урынлаш?ан
[4]
. Урта ди?ге?, ?ара ди?ге???ре, Каспий ди?ге?ене? к?нья?ы, шулай у? ??р?бстан ярымутрауыны? к?нья?-к?нбайышы ??м ?ай?ы бер таулы райондар и? я?шы дымлылы? мен?н айырылып тора.
Т?б?к нефтк? бай (башлыса, Фарсы ?улты?ы ??м Каспий ди?ге?е бассейнында).
Ал?ы Азияны? к?пселек илд?рене? ауыл хужалы?ында к?т??лек бил?м?л?ре булыуы м??им роль уйнай, был бында малсылы?ты? (к?пселек райондар?а - к?см?) ??ешен билд?л?й.
И? я?шы дымлылы? мен?н Урта Ер, ?ара, Каспий ди?ге???рене? к?нья?ы, шулай у? ??р?бстан ярымутрауы к?нья?-к?нбайышы ??м ?ай?ы бер таулы райондар айырылып тора.
Т?б?к нефтк? бай (башлыса, Фарсы ?улты?ы ??м Каспий ди?ге?е бассейнында).
Ал?ы Азияны? к?пселек илд?рене? ауыл хужалы?ында к?т??лек бил?м?л?ре булыуы м??им роль уйнай, был бында малсылы?ты? (к?пселек райондар?а - к?см?) ??ешен билд?л?й.
Грузия ??м ?зербайжан ке?ек Кавказ аръя?ы илд?ре ?ай?ы бер бил?м?л?ре мен?н ?л?шл?т? К?нсы?ыш Европа?а ?арай (?ара: Европа мен?н Азия ара?ында?ы сик). Ал?ы Азия т?б?ген? ?ара?ан ?рм?нстан, Грузия ??м ?зербайжан - Европа Советына, ? Кипр Евросоюз?а ин?
[5]
[6]
[7]
.
?леге ва?ытта был т?б?к эсен? т?б?нд?ге д??л?тт?р ?арай:
Т?б?к бил?м??енд? донъяны? ?л?шл?т? таныл?ан д??л?тт?рене? к?бе?е урынлаш?ан:
Шулай у? та?ы бер танылма?ан д??л?т:
Т?б?кте? т?п этник т?рк?мд?ре:
- Западная Азия
. Серия ≪Обычаи народов мира≫. М.: ≪Мир книги≫, 2010. 222 с.
ISBN 5486035837
, 9785486035838
- История Древнего Востока: Зарождение древнейших классовых обществ и первые очаги рабовладельческой цивилизации. Ч. 2:
Передняя Азия, Египет
. М., 1998.
- Лазарев М. С.
Западная Азия: этнополитическая ситуация
/ Институт востоковедения (Российская академия наук). . М.: ≪Наука≫, Издательская фирма ≪Восточная лит-ра≫, 1993. 230 с.
- Прошин Н. И., Куракова Л. И.
Зарубежная Азия: общий обзор, Юго-Западная Азия
. Энциклопедия ≪Страны и народы≫. М.: ≪Мысль≫, 1979. 380 с.
- Языки мира: Древние реликтовые языки Передней Азии
/ РАН. Институт языкознания. Под ред. Н. Н. Казанского, А. А. Кибрика, Ю. Б. Корякова. ? М.: Academia, 2010.
[[Категория:Википедия:Сы?ана?тар?а ?ылтанмалары булма?ан м???л?л?р
Хата: ва?ыт д?р?? т?гел
]]