Aysedora Dunkan
(
ing.
Isadora Duncan
, do?um adı
ing.
Dora Angela Duncan
Dora Angela Dunkan
,
26 may
1877
[1]
[2]
v? ya
27 may
1878
[2]
[3]
,
San-Fransisko
,
Kaliforniya
[5]
?
14 sentyabr
1927
[3]
[4]
[…]
,
Nitsa
,
Ucuncu Fransa Respublikası
[5]
) ?
Q?rbd?
v?
Rusiyada
Aysedora Dunkan adı il? tanınmı? amerikalı balerina, muasir r?qs s?n?tinin banisl?rind?n biri.
Rusiya
?airi
Sergey Yeseninin
h?yat yolda?ı olmu?, 1921?1924-cu ill?rd?
Moskvada
ya?amı?dır.
[8]
Veneradakı
Duncan krateri onun ??r?fin? adlandırılmı?dır.
Aysedora Dunkan r?qsl?rind?
Q?dim Yunan plastikasından
istifad? edirdi, ayaqyalın oynayırdı.
Aysedora Dunkan
[9]
27 may 1877-ci ild? San-Fransiskoda bankir, da?-m?d?n muh?ndisi, s?n?t bilicisi Cozef Carlz Dunkan (1819?1898) v? Mariya Aysadora Qrey (1849?1922) ail?sind? anadan olumu?dur. Ail?nin ?n kicik u?a?ı idi. Onun boyuk qarda?ları ? Raymond, Avgustine (Augustin), h?mcinin bacısı ? Elizabet d? r?qsl? m??qul olurdular. Aysedora Dunkan anadan olandan qısa mudd?t sonra atası bank fırıldaqlı?ı n?tic?sind? muflis oldu v? valideynl?ri bo?andı
[10]
. Ail? h?ddind?n artıq yoxsullu?a du?du. Anası dord u?a?ı il? yaxınlıqdakı Oklend? kocm?li oldu, burada d?rzi kimi calı?ma?a v? fortepiano d?rsl?ri verm?y? ba?ladı. Aysedora boyuk qarda?ları v? bacısı il? birlikd? yerli u?aqlara r?qs oyr?d?r?k anasına cor?kpulu qazanma?a kom?k edirdi. Ya?ı gizl?dil?r?k Aysedora 5 ya?ında m?kt?b? gond?rilmi?di. 10 ya?ında Duncan faydasız hesab etdiyi m?kt?bi t?rk etdi v? musiqi v? r?qsl? ciddi m???ul olaraq, oz t?hsilini davam etdirdi. 1902-ci il? q?d?r o ifa t?rzinin formala?masına t?sir ed?n Loi Fuller il? birlikd? cıxı? etdi.
18 ya?ında Duncan
Cikaqoya
kocdu v? burada gec? klublarında yunan xitonunda ayaqyalın r?qs nomr?l?ri ifa etm?y? ba?ladı. 1901-ci ild?
Parisd?
L. Fullerin qrupuna qo?uldu. 1902-ci ilin aprelind? Duncanın
Budape?td?ki
cıxı?ından sonra o, ilk boyuk ictimai u?urunu qazandı
[9]
1903-cu ild? Duncan v? ail?si
Yunanıstana
b?dii ziyar?t? getdil?r. Burada Duncan r?qs d?rsl?ri ucun Kopanos t?p?sind? bir m?b?din tikintisin? t???bbus gost?rdi (indiki Isadora v? Raymond Duncan R?qs T?dqiqatı M?rk?zi). Duncanın m?b?dd?ki cıxı?larını ozunun secdiyi on o?lan mu??nnid?n ibar?t xor mu?ayi?t edirdi, 1904-cu ild?n onlarla birlikd?
Vyana
,
Munhen
v?
Berlind?
konsertl?r veririrdi. 1904-cu ild? Qrunevaldda (Berlin yaxınlı?ında) qızlar ucun r?qs m?kt?bin? r?hb?rlik etmi?dir
[9]
.
1904-cu ilin sonu ? 1905-ci ilin ?vv?ll?rind? Sankt-Peterburqda v?
Moskvada
bir nec? konsert vermi?di. 1909-cu ild? Fransada r?qs m?kt?bi acdı
[9]
. 1913-cu ilin yanvarında Dunkan yenid?n Rusiyaya qastrol s?f?rin? cıxdı
[11]
. Burada o, oz s?rb?st v? ya plastik r?qs studiyalarını quran bir cox p?r?sti?karları v? davamcıları tapmı?dı
[12]
. 1914-cu ild?
Sankt-Peterburqda
"Dunkanizm"? olan h?v?s dal?asında 1930-cu ill?rin ?vv?ll?rin? q?d?r movcud olmu? "Geptahor" musiqi-plastik h?r?katının studiyası t??kil olundu
[9]
.
1921-ci ild?
RSFSR
Xalq Maarif Komissarı Lunacarski maliyy? d?st?yi v?d ed?r?k Dunkanı Moskvada r?qs m?kt?bi acma?ı t?klif etdi. Dunkan yeni bol?evik olk?sind? q?r?zd?n uzaq, kohn? h?r ?eyi inkar ed?n h?yat v? i? ucun parlaq planlar qururdu: "G?mi ?imala do?ru yola du??rk?n m?n geriy? boylanaraq ayrıldı?ım
burjua
Avropasının kohn? institut v? ad?tl?rin? nifr?t hissi il? baxdım. Bundan sonra m?n yalnız yolda?lar arasında yolda? olaraq, b???riyy?tin bu n?sli ucun geni? bir i? planı hazırlayaca?am. M?kt?bimi h?yata kecirilm?sin? mane?l?r yaradan kohn? dunyanın b?rab?rsizliyin?, ?dal?tsizliyin?, heyvani kobudlu?una ?lvida!" Hokum?tin d?st?yin? baxmayaraq, Duncan inqilabdan sonrakı Rusiyada aclıq v? istilik catı?mazlı?ı kimi ciddi m?i??t probleml?ri il? uzl??di. M?kt?b ucun pulun boyuk hiss?sini t?k ba?ına toplamalı oldu. R?qqas?y? ozu o vaxt xaricd? olan v? A. Dunkanın kecmi? m?nzilind? m?skunla?an balerina Aleksandra Bala?ovanın rekvizisiya edilmi? m?nzilind? qalmaq t?klif olunmu?dur.
1921-ci ilin oktyabrında Dunkan ?air Sergey Yeseninl? tanı? oldu. 18 il ya? f?rqin? baxmayaraq, 2 may 1922-ci ild? nikahlarını r?smil??dirdil?r v? Dunkan Sovet v?t?nda?lı?ını q?bul etdi.
[9]
Ancaq Yesenin ingilis dilini bilmirdi, o is? rusca c?tinlikl? ba?a du?urdu. Nikahdan sonra Yesenin Avropa v? AB?-da qastrol s?f?rl?rind? ?sadoranı mu?ayi?t edirdi.
Ad?t?n, mu?llifl?r bu birliyi t?svir ed?rk?n onun e?q-qalmaqallı t?r?fini qeyd edirl?r, lakin bu iki s?n?tkarı, ?ubh?siz ki, yaradıcılıq ?laq?l?ri birl??dirirdi.
[13]
Buna baxmayaraq, Yesenin 1923-cu ilin avqustunda Moskvaya getdi, Dunkan is? 1924-cu ild? Rusiyanı h?mi??lik t?rk etdi. Onların evliliyi iki ild?n d? az movcud olaraq da?ıldı.
| |
---|
Lu??tl?r v? ensiklopediyalar
| |
---|
??c?r? v? nekropolistika
| |
---|
|