Antropologiya ( q.yun. ?νθρωπο?  ? insan ; λ?γο?  ? elm) ? insan haqqında elmdir. T?bi?t elml?rind?ndir . ?nsanın yaranması v? inki?afı, insan irql?rinin yaranması v? insanın fiziki qurulu?unun normal d?yi?m?l?ri haqqında elmdir. ^{[1] [2]}

Q?rbd? bu elm? insanın t?bii tarixind?n ?lav?, h?mcinin etnoqrafiya v? arxeologiyanı da aid edirl?r. ?nsanın ?m?l? g?lm?sind? ictimai amill?r daha cox rol oynadı?ında antroplogiya humanitar elml?r?d? sıx ?laq?dardır. Antropologiya insanın morfologiyası, antropogenez v? irq?unaslıq kimi ?sas bolm?l?rd?n ibar?tdir. ^[1]

Etimologiya [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Antropologiya yunan sozl?ri olan "anthropos" (" insan ") v? "logos" (" soz , elm ") sozl?rind?n ?m?l? g?l?n duz?ltm? sozdur. Bu gun bu sozu ist?nil?n dig?r bir formaya salmaqla biz ya fransız, ya ingilis, ya da dig?r bir dilin sozunu i?l?tmi? olarıq.

XX ?srin ?vv?ll?rin? aid Az?rbaycandilli m?nb?l?rd? elmi-t?rkib-insan (????-?????-??????) adlandırılmı?dır. ^[3]

?nsan morfologiyası [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?nsan morfologiyası somatologiyaya v? merologiyaya bolunur.

Somatologiya [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Somatologiya insan orqanizmin f?rdi d?yi?k?nliyinin qanuna uy?unluqlarını, ru?eym inki?afının ilk m?rh?l?sind?n qocalı?a q?d?r insanın ya? xususiyy?tl?rini, muxt?lif bioloji v? sosioloji amill?rin insanın b?d?n qurlu?una t?siri, insanın konstitusiyasını oyr?nir.

Merologiya [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Merologiya insan orqanizminin ayrı-ayrı hiss?l?rinin d?yi?k?nliyini t?dqiq edir. N?tic?d? insanın ba?qa canlılarla qohumluq ?laq?l?rini v? onun heyvanlar al?mind? yeri mu?yy?n olunur.

Antropogenez [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Insanin yaranması h?l? q?dim zamanlardan insanları maraqlandıran ?sas m?s?l?l?rd?ndir. Q?dim ??rqd? insanın yaranmasını dinl? ?laq?l?ndirilir. Antik dovrd? iki noqteyi-n?z?r olmu?dur. 1.Atomistl?r-insanın formala?masını canlı al?min son n?tic?si kimi q?bul edirdil?r. 2.?dealistl?r-insanın movcudlu?unu fovq?lt?bii quvv?l?rl? ba?layırdılar. ?ntibah dovrund? insanın movcudlu?u il? ba?lı yeni mulahiz?l?r yarandı. 18-ci ?srd? Karl Linney “T?bi?tin sistematikası” adlı ?s?rind? insanı primatlar d?st?sin? aid etmi?di. 18-ci ?srin sonu 19-cu ?srin ?vv?ll?rind? Jan Batist Lamark t?kamul n?z?riyy?sini ir?li surdu.

?rq?unaslıq [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1684-cu ild? fransız anatomu Fransua Bernye insanların xarici gorunu?und?ki f?rql?ri insan irqi anlayı?ı il? ifad? etmi?dir.Bernye bu f?rql?rin yaranmasını t?bii co?rafi ??raitin t?siri il? ?laq?l?ndirirdi.

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Xarici kecidl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

• АНТРОПОЛОГИЯ (ru)
• Mapping Transdisciplinarity in Human Sciences pdf
• Fundamental Theory of Anthropology ppt