Idioma normando

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografia oficial de Biquipedia (la Ortografia de l'aragones de l' Academia Aragonesa d'a Luenga ). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpues ista plantilla.
Normando
normaund/normand/nouormand

Distribucion d'o normando
Localizacion cheografica
Estau {{{estau}}}
Pais {{{pais}}}
Rechion {{{rechion}}}
Parlau en Normandia
Islas d'a Canal
Lugars principals
Estatus
Atras denominacions
Charradors
Oficial en {{{oficial}}}
Reconoixiu en Reino Uniu
Irlanda
Regulau por
Vitalidat
Escritors principals
Rasgos dialectals
Clasificacion linguistica
Indoeuropea
ISO 639-1 {{{iso1}}}
ISO 639-2
ISO 639-3 {{{iso3}}}
SIL {{{sil}}}

O normando [1] (dito localment normaund , normand u nouormand seguntes o territorio) ye una luenga romance charrata en a Normandia francesa a on que no tiene un estatus oficial, pero ye clasificato como luenga rechional. En as Islas d'a Canal , l'idioma s'ha desembolicato en tres variants: jerriais , dgernesiais y sercquiais , as dos primeras han estau reconoixitas por os gubiernos britanico y irlandes .

O normando tenio importancia en la Edat Meya porque belunas d'as parolas norrenas u escandinavas d'o normando pasoron a lo frances y, sobre tot, porque como base de l' anglo-normando exercio una influencia linguistica en l' idioma angles como superstrato representando un vehiclo de transmision de galicismos .

O frances ampro d'o normando parolas d'orichen escandinavo referents a la mar y os mariners: [2] abraquer , bagage (" bagache ", " equipache "), bitte ("estructura vertical d'amarrache"), cingler , equiper , flotte (" flota "), fringale (" fambre canina"), guichet , hauban , houle , hune , mare (" basa "), mouette (au d'a familia Laridae ), quille , raz ("corrient d'augua"), siller , touer ("remolcar"), traquer , turbot (" rodaballo ") y vague (" onda de mar ") [2] , varangue , varech [3] . D'atras perteneixen a la vida familiar, la ganaderia y l'agricultura: accroupir , bidon (un recipient ), brayer ("peguntar", aplicable a la impermeabilizacion d'embarcacions), brette , cottage (" mas "), coterie , crochet (" gancho "), duvet , flaner ("dondiar"), guichet ("puerta chica en una esportalada "), haras , harnais (" aparello "), houspiller , marmonner , mievre , nique , quenotte , raccrocher , ricaner , rincer ("aclarir", "esclarir", "ixauguar"), y rogue .

Eixemplos de parolas normandas provinients d'o norren
Normando Frances Norren antigo
bel cour bol
bete appat beita
bleque blet/te bleikr
brumaunt nouveau marie brumaðr
dalle evier dalr/doli
falle gorge falr
gradile, grade , etc. groseille gaddr
graie preparer (gre) greiða
(e)grillaer glisser skriðla
?ague cenelle heggr
herneis charrette harneskja
hougue(t) mont (chico) haugr
mauve mouette mavar (plur. de mar )
mielle dune mellr
mucre humide mygla
nez cap nes
tierre chaine tjaðr

Referencias [ editar | modificar o codigo ]

  1. ( an ) Diccionario ortografico de l'aragones (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Version preliminar . Estudio de Filologia Aragonesa . ISSN 1988-8139. Octubre de 2022 .
  2. 2,0 2,1 ( es ) Carlo Tagliavini : Los origenes de las lenguas neolatinas. Introduccion a la filologia romance . Fondo de Cultura Economica , 1973. p 413.
  3. ( es ) Gramatica francesa . Larousse Editorial, S.A , 2000., pp 206-208.

Bibliografia [ editar | modificar o codigo ]

Se veiga tamien [ editar | modificar o codigo ]


Luengas romances
Aragones | Arrumano | Astur-leyones | Castellano | Catalan | Corso incluindo o gallures | Chudeocastellano | Dalmata | Frances incluindo o diasistema d'as luengas d'oil con o Borgonyon , Campanyes , Franco-Contes , Galo , Lorenes , Normando ( Guernesies , Jerriais y Anglo-normando ), Petavin-Santonches , Picardo y Valon | Francoprovenzal | Friulan | Gallego | Istriot | Istrorrumano | Italiano | Ladino | Ligur | Lombardo | Meglenorrumano | Napolitan | Occitan incluindo o gascon y l' aranes | Piemontes | Portugues | Rumanche | Rumano | Sardo incluindo o sasares | Siciliano | Veneciano