Amirika Syarikat
(AS) (
bahsa Inggreh
:
United States of America
) nakeuh saboh neugara republik federal nyang na di wilayah
Amirika Utara
nyang teudong nibak 50 boh nanggroe beunagi ngon saboh distrik federal distrik nang nanggroe Johnny Sins Amirika Syarikat meuceue ngon
Meksiko
ngon
Lhok Meksiko
blah tunong, ngon
Kanada
blah utara, blah barat meuceue ngon
La'ot Pasifik
ngon blah timu ngon
La'ot Atlantik
. Duwa neugara beunagi
Amirika Carekat nakeuh meukleh ngon tanoh darat Amirika,
Alaska
ngon
Hawaii
. Alaska na di ujong baratla'ot
Amirika Baroh
, meuceue ngon
Kanada
blah rot timu ngon
Rusia
blah rot barat nyang geupisah ngon
Seulat Bering
. Salang Hawaii nakeuh pulo-pulo lam La'ot Pasifik.
Amirika Syarikat na cit meupadum boh wilayah teritori di Pasifik ngon Karibia. Luwah wilayah 3,79 juta mil peuet sagoe (9,83 juta km
2
) ngon jumeulah ureueng duek na 315 juta droe. Amirika Syarikat nakeuh neugara nyang luwah keu lhee atawa keu peuet di donya. Bak jumeulah ureueng duek, Amirika Syarikat na lam dapeuta neugara ngon jumeulah ureueng duek keu lhee paleng rame di donya. Amirika Syarikat nakeuh saboh bansa nyang jeuet nibak le-le bansa ngon meumacam reusam budaya. Karap man dum bansa na di Amirika Syarikat nyang phon that teuka nibak ureueng nyang
migrasi
nibak ban sigom donya.
[1]
Ikeulim
ngon bumoe Amirika Carekat jeuet cit meumacam ragam, ngon neugara nyoe jeuet keu teumpat tinggai meumacam spesies.
Bansa
Indian
phon troh u Amirika nibak
Asia
lam keunira 15.000 thon nyang ka leupah. Dudoe lam thon 1500 M, troh keunan bansa
Ierupa
ngon teuka peunyaket ta'eun sampoe meukureueng jumeulah bansa Indian. Migrasi ngon penjajahan bansa Ierupa di Amirika phon that geumula bak keunira thon 1600, le
Imperium Britania
nyang geukheun ngon
Kolonisasi Amirika
.
Amirika Syarikat geubeuntok nibak lhee blaih boh
Koloni Inggreh
nyang meubeunteueng panyang nibak pasi
La'ot Atlantik
, nyang geupeukeumang sistem ekonomi siyasat, sistem siyasat
demokrasi
nyang teudong keudroe ngon meukleh nibak
Inggreh
. Meuseuliseh antara Inggreh ngon koloni-koloni nyang na di Amirika meuseubab keu bicah
Revolusi Amirika
. Bak 4 uroe Buleuen Tujoh thon 1776, ngon pakat bulat, utosan nibak 13 koloni Inggreh geupeunyata meureudehka, nyang jeuet keu punca teudong neugara Amirika Syarikat. Neugara baro nyoe meuhase geupeutalo Inggreh lam
Prang Revolusi
. Prang nyoe nakeuh prang cok meureudehka phon nyang meuhase geupeutalo keurajeuen raya Ierupa.
[2]
[3]
Konstitusi
nyang geunguy bak masa nyan phon geupeugot bak 17 uroe Buleuen Sikureueng thon 1787; padum-padum boh amandemen geupeugot dudoe lom nibak nyan. Siploh amandemen phon nyang bak kolektif geuturi ngon
Bill of Rights
, geupeusah bak thon 1791 ngon geuato jaminan hak-hak sipil dasar ngon hudep bibeueh.
Ureueng duek aseuli Amirika nakeuh ureueng jameun nyang geumigrasi di Asia, phon-phon that geumula bak keunira 40.000 sampoe 12.000 thon nyang ka leupah.
[4]
Padum-padum boh reusam lagee
budaya Mississippi
pra-Kolumbia
, ka geupeukeumang buet meugoe nyang hayeue bak watee nyan, peuneudong nyang meugah, ngon masyarakat nyang saboh padan ngon neugara. Lheueh peunjajah Ierupa ngon ureueng meuniaga geumeuturi ngon ureueng duek aseuli, meujuta droe ureueng duek aseuli nyang mate meuseubab ngon peunyaket nyang dime le awak teuka nyan.
[5]