Larisch Karol Adolf (1902–1935), malarz. Ur. 30 V w Krakowie, był synem Antoniego i Marii z domu Zirps. Ojciec L-a był wła?cicielem sklepu z przyborami fotograficznymi. W r. 1920/1 L. wst?pił do Akademii Sztuk Pi?knych (ASP) w Krakowie, gdzie był pocz?tkowo uczniem I. Pie?kowskiego, nast?pnie od r. 1923 Józefa Pankiewicza, wreszcie w r. 1925/6 Felicjana Kowarskiego. W czasie studiów uzyskał dwukrotnie pochwał?. W ko?cu 1926 r. wyjechał na dalsze studia za granic?, najpierw na krótki pobyt do Drezna, pó?niej do Pary?a, gdzie pracował nadal pod kierunkiem Pankiewicza. W muzeach paryskich L. studiował i kopiował obrazy dawnych mistrzów: Tycjana, Veronesa, Rubensa, Jordaensa. Studia paryskie przerwała L-owi w ko?cu 1927 r. choroba płuc. Leczył si? w szpitalu w Pary?u, potem wrócił do kraju i przez dwa lata (1928–9) mieszkał w Zakopanem. W l. 1930–1 przebywał w Poznaniu, gdzie był kierownikiem filii handlowej swego ojca. W r. 1932 przeniósł si? do Warszawy. Tam przył?czył si? do powstałego nieco wcze?niej (w r. 1931) ugrupowania artystów «Pryzmat». W r. 1933 wyjechał na krótko do Wiednia, w t. r. powrócił do Krakowa. Tam wst?pił do Zwi?zku Zawodowego Artystów Plastyków. Zgin?ł 6 X 1935 r. na skutek wypadku w czasie wycieczki motocyklowej na ?l?sku w okolicach Skoczowa. Pochowany został na cmentarzu Rakowickim.

W twórczo?ci L-a mo?na wyodr?bni? dwa okresy. W pierwszym obrazy jego s? ciemne w kolorze, cz?sto monochromatyczne, zbudowane na zasadzie kompozycji klasycznej, przewa?a w nich pierwiastek walorowy. Tematyka tych dzieł inspirowana dawnym malarstwem tak?e formalnie do niego nawi?zuje ( Scena miłosna , Bachanalie , W alkowie I , Zuzanna w k?pieli , Wesołe towarzystwo ). Z czasem, pod wpływem koncepcji malarskiej kapistów i pryzmatowców L. zaczyna si? pasjonowa? kolorem, rozja?nia palet?, buduje form? kolorem. Maluje martwe natury i kwiaty, portrety ( Portret pani Kossowskiej , Kobieta z parasolk? , Portret własny ) i wiele pejza?y ( Czerwony dach , Nad Rudaw? , Pejza? letni , Pejza? z Kopcem , Topole za miastem ). Jednak najbardziej charakterystyczny dla L-a jest powtarzaj?cy si? – opracowywany wci?? w nowej interpretacji kolorystycznej i kompozycyjnej – motyw ludowej zabawy, uwspółcze?nionych fêtes champêtres, scènes galantes. I w tych obrazach nawi?zuje L. do dawnego malarstwa, trawestuj?c motywy koncertów wiejskich, ogrodów miło?ci, zabaw na ?wie?ym powietrzu. Widoczne jest w nich zafascynowanie sztuk? Watteau (w swym pokoju miał L. jedyn? reprodukcj?, wła?nie obrazu tego malarza). Do dzieł tego okresu nale?? obrazy olejne: Odpoczynek na ł?ce , Dancing na ulicy , Towarzystwo nad rzek? , Piknik , i akwarele: Na skwerze , Podwieczorek na ł?ce , W kawiarni. W nowym uj?ciu powracaj? te? dawne tematy: W alkowie II , Czerwony dach II. W czasie pobytu w Warszawie L. interesował si? grafik?. Wykonał wtedy ok. 30 grafik, przewa?nie suche igły i akwaforty. I tu podejmował te same tematy co w malarstwie, a wi?c pejza?e ( Na Plantach , Sad , Na deptaku , Domy ) i sceny rodzajowe ( Tancerka kabaretowa , Gitarzy?ci , Zabawa ludowa , ?pi?ca dziewczynka ). W twórczo?ci graficznej L-a główn? rol? odgrywa nie linia, lecz plama, która nadaje tym subtelnie wykonanym utworom charakter malarski.

L. cz?sto przemalowywał swoje obrazy. Jego pu?cizna ?wiadczy o ci?głym poszukiwaniu własnych ?rodków wyrazu. Obrazy L-a cz?sto traktowane szkicowo, niedoko?czone, przemalowywane, były jakby próbami do wi?kszych, przyszłych prac. Wiele z nich to szkice, notatki, eksperymenty. «L. brał co było pod r?k?, aby zanotowa? doznan? ‘sensacj?’ malarsk?» (Cybis), st?d cz?sto jego obrazy i rysunki malowane s? na starych drukach, okładkach, deskach od skrzy?, z drugiej strony innego obrazu. Prace L-a maj? charakter zbioru szkiców. Mimo ?e twórczo?? L-a została przerwana w momencie osi?gni?cia przez malarza dojrzało?ci artystycznej, pozostawione dzieła pełne wdzi?ku, wra?liwo?ci «nale?? do najsubtelniejszych przejawów koloryzmu». L. brał udział w wystawach «Pryzmatu» od r. 1932 (w Poznaniu, w r. 1934 w Krakowie, w t. r. w Poznaniu i Filadelfii – grafiki). Wystawy po?miertne prac L-a odbyły si? w r. 1935 w Warszawie (w Instytucie Propagandy Sztuki – IPS), w t. r. w Łodzi (IPS), w 1936 r. we Lwowie i w „Salonie 35” w Poznaniu, w 1949 r. wystawa zbiorowa na II Festiwalu Sztuk Plastycznych w Sopocie. Dzieła L-a znajduj? si? w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie i Poznaniu, w Muzeum ?l?skim w Wrocławiu, Muzeum Pomorskim w Gda?sku oraz w posiadaniu rodziny w Krakowie.

Autoportrety (sangwin? i olej.) oraz fot. reprod. w: Cybis J., Mitera K., K. L. (1902–1935), Kr. 1935; – W. Enc. Powsz., (PWN); Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler des XX Jahrhunderts, Hrsg. v. G. Vollmer, Leipzig 1956 III (A. Ryszkiewicz); Katalog Wystawy zbiorowej K. L-a i K. Winklera. IPS, W. 1935; Od Młodej Polski do naszych dni, Katalog, Oprac. I. Jakimowicz, W. 1959; Sztuka Warszawska od ?redniowiecza do połowy XX wieku. Katalog wystawy jubileuszowej (Muz. Narod. w W.), W. 1962; – Bołdok S., K. L., „?ycie i My?l” 1962 nr 5–6 s. 213–5; Cybis J., Mitera K., K. L. (1902–1935). Monografia artystyczna, Kr. 1935 (to? w: „Głos Plastyków” 1935 s. 55–60); Dobrowolski T., Nowoczesne malarstwo polskie, Wr.–Kr. 1960 III; Wallis M., Sztuka polska dwudziestolecia, W. 1959; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pi?knych, II; – „Czas” 1935 nr z 26 XI (W. Husarski); „Dzien. Liter.” 1949 nr 24 z 12 VI; „Dzien. Pozn.” 1936 nr z dn. 16 III i 3 III (W. Dalbor); „Kur. Łódzki” 1935 nr 351 z 22 XII; „Kur. Pol.” 1935 nr z 25 XI (T. Czy?ewski); „Now. Codz.” 1935 nr z 17 XI (Podoski); „Nowe Czasy” (Lw.) 1936 nr 1 z 15 I (A. Mars); – „Pion” 1935 nr 48 s. 4 (J. Puciata-Pawłowska), 1937 nr 6 s. 8; „Pol. Zbrojna” 1935 nr z 26 XI (K. Winkler); „Przegl. Artyst.” 1949 nr 7–9; „Sygnały” 1936 nr 14 s. 7; „?wiat” (W.) 1935 nr 49 s. 14; „Tyg. Ilustr.” 1935 t. 2 s. 945–6 (W. Husarski); „Warsz. Dzien. Narod.” 1936 nr z 21 I (H. Blumówna); – IS PAN w W.: Materiały do Słownika Artystów; – Informacje bratowej Janiny Larischowej w Krakowie.

Ró?a Jodłowska