2019
-
2020
-
2021
-
2022
-
2023
-
2024
-
2025
't Joar
2022
is e geweun joar die begunt ip e
zoaterdag
in de
Gregorioansche kalender
. 't Is 't 22e joar van 't 3e millennium en van d' 21e eeuwe en 't derde joar van 't decennium 2020-2029.
- januoari
- 1
- 't Regional Comprehensive Economic Partnership, 't grotste vryhandelsgebied ter weireld, treedt in werkienge vor
Austroalie
, Brunei, Cambodja,
China
,
Japan
,
Laos
,
Nieuw-Zeeland
,
Singapore
,
Thailand
en
Vietnam
.
- 10
- In Baltimore, Maryland (VS) wordt vo den eeste ke me succes e transplantoasje uytgevoerd van en
herte
van e
zwyn
ip e mens.
- februoari
- 4
-
China
en
Rusland
geevn tegoare e verkloarienge of woarin dan z' hunder verzettn teegn verdere uytbreidienge van de NAVO. Ze moakn hunder ook serieuze zorgn over 't AUKUS-veiligheidspact tusschn
Austroalie
, 't
Verenigd Keunienkryk
en de
Verenigde Stoatn
en ze spreekn me mekoar of van t'hope te werkn ip en antal puntn.
- 4
-
20
- D' Olympische Wienterspeeln van 2022 wordn g'hoedn in Peking,
China
.
- 8
- COVID-19-pandemie: der zyn al meer of 400 miljoen bevestigde gevalln weireldwyd.
- 14
- Konvooiprotest in
Canada
: premier Justin Trudeau activeert e noodwet, die nog noois idder gebruykt is, vo de protestn en blokkades in Canada teegn de COVID-19-moatreegeln te stoppn.
- 21
- Russisch-Oekraiens conflict (2021-2022): De Russische president Vladimir Putin oenderteeknt e decreet woarin dat de Volksrepubliekn Loegansk en Donetsk oenofhankelyk wordn verkloard van
Oekraine
en je begunt troepn noa de regio te verplatsn. Verschillige landn reageern met economische sancties teegn Rusland.
- 25
- Deur de Russischn inval in Oekraine beslist den UEFA vo de Champions League-finale foetbal, gepland vor 28 meie, te verplatsn van Sint-Petersburg noa
Parys
.
- moarte
- 2
- De Verenigde Noaties meldn da nu meer of e miljoen vluchteliengn uut Oekraine noar andere landn zyn gevlucht.
- 2 - 't Internationoal Strafhof begunt en oenderzoek noa meugelyke oorlogsmisdoadn die in Oekraine gepleegd zyn.
- 3
- Rusland wordt veroordeeld deur weireldleiders achter hunder anval ip de kerncentroale van Zaporizja, de grotstn van Europa, woardeure dat er brand oentstoan is.
- 4
toet
13 moarte
- De Paralympische Wienterspeeln van 2022 wordn g'hoedn in Peking,
China
.
- 4 - Buutnlandsche nieuwszenders stoppn hunder berichtgevienge in Rusland achter dat e nieuwe wetgevienge dreigt me 15 joar gevang vo 't verspreidn van "fake nieuws".
- april
- 24
- De Fransche president Emmanuel Macron wint de verkieziengn met 58% van de stemmn en kan were voortdoen vo vuuf joar. Zyn teegnstrever is Marine Le Pen.
- meie
- 24
- By e schietincident ip e boasisschole in Uvalde in de Verenigde Stoatn stervn 19 joengers en 2 leroars. Den doader wordt deur de poliesje doodgeschootn.
- 29
- 't Ros Beioard wordt were gevierd in
Dendermonde
. De latste roendgank was in 2010 en zoud in 2020 were g'organiseerd wordn, moa vanwege de coronapandemie is de feeste twee joar uutgesteld.
- juni
- 20
- De
Duutsche
regerienge komt me noodmoatreegeln vo 't verbruuk van gaze landelik in te perkn, achter dat de toevoer van gaze vanuut
Rusland
via Nord Stream sterk verminderd is.
- 22
- Deur een
eirdbevienge
ip de grenze van
Afghanistan
en
Pakistan
stervn zekers 1.500 menschn. Verschillige Afghoansche dorpn wordn verwoest.
- 27
- Groot-Brittannie, de Verenigde Stoatn, Japan en Canada stelln e verbod in ip den import van Russisch goud. De moatregel makt deel uut van e deel sancties teegn Rusland vanwege den orloge in Oekraine.
- juli
- 8
- De Japaneeschn oud-premier Shinzo Abe wordt doodgeschootn by e verkieziengstoesproake in de stad Nara in
Japan
.
- 11
- 't Eeste operationeel beeld van de James Webb-ruumtetelescoop, woarip dat de melkwegcluster SMACS 0723 te zien is, wordt an 't publiek getoogd.
- 19
- E reekse van zwoare hittegolvn van juli toet ogustus treft Europa, woarby dan der te minste 53.000 doe valln. In vele landn zyn der grote
busbrandn
en recordhoge temperateurn.
- 23
- De Weireldgezoendheidsorganisoasje (WHO) roept de recente uutbroake van oapepokkn uut toet een internationale noodtoestand, angezien dan der meer of 17.000 gemelde gevalln zyn in 75 landn.
- ogustus
- 3
- Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van 't Huus van Ofgevoardigdn (Verenigde Stoatn), briengt e controversieel bezoek an
Taiwan
. Ols reacsje houdt
China
zyn grotste militaire oefeniengn oois roend Taiwan.
- 5
-
Israel
voert luchtanvalln uut ip de Gazastroke, woarby dan der verschillige doe valln, woaroender de militaire leider van den Islamitische Jihad.
- 12
- De Brits-Indische schryver Salman Rushdie wordt neregestookn binst dat 'n ip punt stoend van een oopnboare lezienge te geevn in Chautauqua, New York, Verenigde Stoatn. Je gerakt zwoar gekwetst.
- september
- 2
- Russischn inval ip Oekraine: de G7-landn, de grotste economieen ter weireld, kommn overeen vor e prysplafong ip te leggn vo den export van Russisch olie.
- 8
- Keuniginne Elizabeth II van 't Verenigd Keunienkryk (en 14 andere Commonwealth-landn) sterft ip 96-joarige leeftyd in Balmoral Castle in Schotland. Heur zeune Charles III volgt heur ip ols keunienk.
- 16
- Protestn breekn uut in
Iran
deur den dood van de 22-joarige Mahsa Amini achter heur arrestoasje deur de "zeednpoliesje" van 't land.
- 25
- In
Italie
wordn parlementsverkieziengn g'houden. Ze wordn gewonn deur Fratelli d'Italia, oender leidienge van Giorgia Meloni.
- 26
- Sabotage deur oenbekendn ip de Nord Stream pipeline vo 't vervoer van goaze oender woater vo de kust van Denemarkn. Twee buuzn wordn oenbruukboar deur 't leekn van goaze en oentploffiengn.
- 30
- De Russische president Poetin teeknt e document in 't Kremlin woarmee dan de deur Rusland bezette oblastn Loehansk, Donetsk, Zaporizja en Cherson officieel wordn g'annexeerd deur Rusland.
- oktober
- 8
- Orloge in Oekraine: Der gebeurt een oentploffienge ip de Krimbrugge die de Krim me Rusland verbiendt, woarby dan der drie doe valln en d' enigste verkeersbrugge tusschn 't Krim-schiereiland en 't Russisch vasteland gedeeltelik instort. Twee doagn loater voert Rusland raketanvalln uut in heel Oekraine.
- 25
- Te middn van e regeriengscrisis wordt Rishi Sunak premier van 't Verenigd Keunienkryk, achter 't oentslag van Liz Truss de weke vodien.
- 29
- By e menigte die verpletterd wordt binst e vierienge van
Halloween
in
Seoul
, Zuud-Korea, stervn te minste 158 menschn en geroakn der 197 gekwetst, surtout joenge gastn.
- 30
- By de Brazilioansche verkieziengn versloat Luiz Inacio Lula da Silva de zittnde Jair Bolsonaro in e tweede roende.
- november
- 1
- E blok van rechtsche en extreemrechtsche polletieke partien oender leidienge van ex-premier Benjamin Netanyahu hoalt e meerderheid van zetels, woardeure dat 'n in december vo den derde ki kan worden beedigd ols premier van
Israel
.
- 11
- Oekraiensche troepn herovern de stad Kherson.
- 15
- Volgens de
VN
is vandoage den 8 miljardste mens geboorn.
- 20
- 't 22e
weireldkampioenschap foetbol
wordt in
Qatar
g'houdn van 20 november t/m 18 december.
- december
- 2
- De G7 en Australie voegn hunder by de EU deur e limiet van $ 60 per vat ip te leggn vo Russische olie, bedoeld vo teegn te goan da Rusland profiteert van zyn oorloge teegn Oekraine.
- 7
- Achter forse protestn teegn China's Zero-COVID-beleid versoepelt de Chineesche regerienge heur COVID-beperkiengn.
- 18
-
Argentinie
wint 't 22e
weireldkampioenschap foetbol
.
- januoari
- 2
-
Eric Elst
(85), Vlamschn astronoom
- 6
- Sidney Poitier (94), Bahamoans-Amerikoanschn acteur en filmregisseur
- 19
- Hardy Kruger (93), Duytschn acteur
- 20
- Carla Galle (73), Vlamsche zwemster en politica
- 20 - Meat Loaf (Marvin Lee Aday) (74), Amerikoansche rockzanger en acteur
- 21
- Jacques Boel (92), Belgischn industrieel
- 23
- Thierry Mugler (73), Fransche modeoentwerper
- 29
- Freddy Thielemans (77), Brusselsche burgemeester
- februoari
- 9
- Betty Davis (77), Amerikoansche zangeresse en model
- 22
- Stijn De Paepe (42), Vlamschn dichter
- moarte
- 13
- William Hurt (71), Amerikoanschn acteur
- 23
- Madeleine Albright (84), Amerikoansche politica
- april
- 5
- Bobby Rydell (79), Amerikoansche zanger en acteur
- 6
- Reinhilde Decleir (73), Vlamsche actrice
- 23
-
Arno Hintjens
(72), West-Vlamsche zanger
- meie
- 11
- Jeroen Brouwers (82), Hollandsche schryver
- juni
- 17
- Jean-Louis Trintignant (91), Franschn acteur
- juli
- 4
- Remco Campert (92), Hollandschn dichter en schryver
- 6
- James Caan (82), Amerikoanschn acteur
- 14
- Ivana Trump (73), Tsjechisch-Amerikoans model en olympisch skiester, eeste vrouwe van
Donald Trump
- 18
- Juul Kabas (77), Vlamsche volkszanger
- ogustus
- 5
- Issey Miyake (84), Japaneesche mode-oentwerper
- 5 - Caroline Pauwels (58), Vlamsche communicoasje-weetnschapster en rector
VUB
- 8
- Olivia Newton-John (73), Brits-Australische zangeresse en actrice
- 9
-
Ignace Crombe
(65), West-Vlamschn oendernemer
- 10
-
Jef Claerhout
(84), West-Vlamschn beeldhouwer
- 25
- Herman Van Springel (79), Vlamsche coureur
- 30
- Michail Gorbatsjov (91), latste leider van de
Sovjet-Unie
- september
- 8
- Elizabeth II (96), keuniginne van 't Verenigd Keunienkryk
- 14
- Michel Verschueren (91), Belgischn oendernemer, manager van
RSC Anderlecht
- 28
- Gerda van Cleemput (86), Vlamsche schryfster
- oktober
- 10
- Anita Kerr (94), Amerikoansche zangeresse
- 12
- Jef Turf (90), Vlamsche kernfysicus en communist
- 14
- Julien Vrebos (75), Brusselsche filmregisseur en mediafigeure
- 26
- Mark Vanmoerkerke (70), West-Vlamschn oendernemer,
basketter
en kunstverzoameloare
- 28
- Jerry Lee Lewis (87), Amerikoansche zanger en pianist
- 29
- Hugo Camps (79), Vlamsche journalist, columnist en schryver
- november
- 2
- Leo Delcroix (72), Vlamsche pollitieker
- 4
- Nicole Josy (76), Vamsche zangeresse van 't zangduo Nicole & Hugo
- 8
- Will Ferdy (95), Vlamsche zanger
- 8 - Pierre Kartner (Vader Abraham) (87), Hollandsche zanger en muziekproducent
- 23
- Paula D'Hondt (96), Vlamsche politica
- 24
- Andre Malherbe (66), Woalsche mottocrosser
- december
- 1
- Mylene Demongeot (87), Fransche actrice
- 15
- Karel Anthierens (87), Vlamsche journalist en redacteur
- 25
- John Leddy (92), Hollandschn acteur
- 28
- Linda de Suza (74), Portugeesche zangeresse
- 29
-
Pele
(82), Brazilioansche foetboller
- 29 - Vivienne Westwood (81), Iengelsche mode-oentwerpster
- 31
-
Paus Benedictus XVI
(95), Duutsche paus
