Tr?n V?nh Yen
la m?t tr?n đanh quan tr?ng c?a
Chi?n d?ch Tr?n H?ng đ?o
di?n ra t?
13 thang 1
đ?n
17 thang 1
n?m
1951
. đay la tr?n đanh co quy mo c?p trung đoan trong
Chi?n tranh đong D??ng
gi?a l?c l??ng c?a
Lien hi?p Phap
va
Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam
. L?c l??ng quan đ?i kh?i Lien hi?p Phap, do
đ?i t??ng
Jean de Lattre de Tassigny
lam T?ng ch? huy, đa thanh cong trong vi?c ng?n ch?n y đ? chi?m gi? th? xa V?nh Yen c?a l?c l??ng Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam, do
đ?i t??ng
Vo Nguyen Giap
lam
T?ng ch? huy
. Vi?c gi? đ??c th? xa V?nh Yen c?a quan Phap đa bu?c t??ng Giap ch?m d?t s?m
Chi?n d?ch Tr?n H?ng đ?o
, khong th?c hi?n đ??c hoan toan y đ? đ? ra. V? phia Phap, vi?c Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam ph?i b? cu?c bao vay V?nh Yen đa c?ng c? s? khi c?a quan đ?i vi?n chinh, c?ng nh? nh?ng kinh nghi?m đ? xay d?ng "
Phong tuy?n De Lattre
" sau nay.
Tren toan chi?n tr??ng đong D??ng, k? t? thang 10 n?m 1950, Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam b?t đ?u gianh đ??c th? ch? đ?ng t? tay quan Phap, khai thong tuy?n bien gi?i v?i Trung Qu?c đ? m? r?ng kh? n?ng vi?n tr?. V?i nh?ng đ?i quan t? nh?ng c?n c? hu?n luy?n tren lanh th?
C?ng hoa nhan dan Trung Hoa
, t??ng Giap lien t?c cho quan đanh pha cac ti?n đ?n c?a Phap d?c theo
đ??ng 4
, xam nh?p sau vao n?i đ?a, đ?ng th?i t?p trung xay d?ng kh?i ch? l?c. đ?n cu?i nh?ng đ?t t?n cong ngay 17 thang 10, thi?t h?i c?a Phap đa len đ?n 6.000 quan, bu?c chinh ph? Phap ph?i hanh đ?ng: Cao ?y đong D??ng
Leon Pignon
va
đ?i t??ng
Marcel Carpentier
, T?ng t? l?nh Quan vi?n chinh Phap, đ?u b? tri?u h?i. Thay th? h? la t??ng Jean de Lattre de Tassigny, t?ng ch? huy đ?o quan th? nh?t c?a Phap trong
Chi?n tranh th? gi?i th? hai
, va đ??c đanh gia la m?t trong nh?ng t??ng l?nh Phap xu?t s?c nh?t.
De Lattre đ?n
Ha N?i
ngay 17 thang 12 va ti?p nh?n quy?n ch? huy c? v? quan s? l?n chinh tr? c?a đong D??ng thu?c Phap. L?c l??ng vi?n chinh Phap t?i Vi?n đong kho?ng 190.000, bao g?m c? 10.000 thu?c
Khong l?c Phap
va 5.000 thu?c
H?i quan Phap
. V? c? b?n, h?u h?t đong D??ng n?m d??i s? ki?m soat c?a l?c l??ng Phap, nh?ng Vi?t Minh c?ng ki?m soat nh?ng vung r?ng nui thon que r?ng l?n, cho phep h? ti?p c?n nhi?u y?u đi?m m?t cach nhanh chong va d? dang khi c?n.
Phia
Vi?t Nam Dan ch? C?ng hoa
đ??c c? v? b?i nh?ng th?ng l?i t?
Chi?n d?ch Bien gi?i
, đa quy?t đ?nh t?n d?ng th?i c?, ti?p t?c m? m?t s? chi?n d?ch v?i m?c tieu tieu di?t sinh l?c đ?ch, pha k? ho?ch c?ng c?, binh đ?nh c?a Phap, phat tri?n chi?n tranh du kich, gi? quy?n ch? đ?ng tren chi?n tr??ng. V?i s? h? tr? c?a Trung Qu?c, Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam đa xay d?ng đ??c kh?i ch? l?c v?i 2
đ?i đoan
308
va
304
g?n hoan ch?nh trang b?, v?i t?ng quan s? x?p x? 20.000 quan. C? hai đ?i đoan nay đ?u đong ?
Vi?t B?c
. Ngoai ra, cac l?c l??ng m?i xay d?ng đang xam nh?p vao vung trung du, chu?n b? thanh l?p đ?i đoan th? 3 la
đ?i đoan 312
. Ben c?nh đo, cac đ?n v? đ?c l?p ho?t đ?ng trong vung ki?m soat c?a ng??i Phap ? phia tay nam mi?n chau th? song H?ng c?ng đang chu?n b? t?p h?p l?i đ? chu?n b? thanh l?p đ?i đoan th? 4 la
đ?i đoan 320
.
Ngay t? thang 11 n?m 1950,
B? T?ng T? l?nh Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam
quy?t đ?nh m?
Chi?n d?ch Tr?n H?ng đ?o
v?i m?c đich t?n cong va pha v? phong tuy?n trung du t?
Vi?t Tri
t?i
B?c Giang
, đanh b?t quan Phap ra kh?i cac v? tri tren phong tuy?n trung du B?c B?. Trong k? ho?ch chi?n d?ch, th? xa
V?nh Yen
la v? tri m?t đ?nh c?a
tam giac
phong th? c?a quan Phap ? mi?n chau th?, n?m cach
Ha N?i
kho?ng 50 kilomet v? phia tay b?c, m?t c? đi?m quan tr?ng quy?t đ?nh s? v?ng ch?c c?a phong tuy?n.
Ngay 30 thang 11 n?m 1950, đ?ng ?y Chi?n d?ch Tr?n H?ng đ?o đ??c thanh l?p, g?m co đ?i t??ng T?ng t? l?nh
Vo Nguyen Giap
lam Bi th? đ?ng ?y kiem Ch? huy tr??ng Chi?n d?ch, hai ?y vien Trung ??ng la
Nguy?n Chi Thanh
va
Chu V?n T?n
, Pho ch? nhi?m T?ng c?c Chinh tr?
Tr?n H?u D?c
, Pho T?ng Tham m?u tr??ng
đao V?n Tr??ng
. L?c l??ng huy đ?ng tham gia chi?n d?ch g?m:
đ?i đoan 308
(v?i 3
trung đoan 102
, 88 va 36), 2
trung đoan 209
va 141 (đ??c t?p h?p đ? thanh l?p
đ?i đoan 312
), hai trung đoan đ?c l?p c?a B? T?ng ch? huy la
trung đoan 98
va
trung đoan 174
, 4
ti?u đoan
b? đ?i đ?a ph??ng
va 4
đ?i đ?i
phao binh
75 ly. T?ng c?ng la 27.638 chi?n s?. Ngoai ra, s? dan cong th??ng tr?c la 27.658 ng??i, s? dan cong huy đ?ng t?ng đ?t la 272.259 ng??i.
D?a vao cac tin tinh bao thu th?p đ??c, phan đoan t??ng Giap s? co cu?c ti?n cong l?n ? trung du, t??ng
Boyer de Latour
, T? l?nh Chi?n tr??ng B?c K?, đa cho t?ng c??ng cho may bay trinh sat va m? cac cu?c hanh quan can quet vao cac vung nghi ng? co l?c l??ng ch? l?c c?a đ?i ph??ng. Ngay 25 thang 12 n?m 1950, De la Tour cho m? cu?c hanh quan Becassine vao khu v?c
L?p Th?ch
va
Tam D??ng
(
V?nh Yen
,
Phu Th?
) b?ng l?c l??ng c?a Binh đoan c? đ?ng s? 3 (
Groupement Mobile 3
-
GM3
) cung v?i ti?u đoan M??ng, do
Trung ta
Muller ch? huy. đay l?i chinh la khu v?c ma cac l?c l??ng c?a
đ?i đoan 312
QđNDVN, do
Le Tr?ng T?n
lam đ?i đoan tr??ng, đang t?p k?t. đ??c s? đ?ng y c?a B? ch? huy chi?n d?ch, đ?i đoan 312 n? sung t?n cong. Trong vong 5 ngay, đ?i đoan 312 đa đanh thi?t h?i n?ng GM3 va cac ti?u đoan ?ng c?u, b?t rut hang lo?t cac v? tri c?a quan Phap. Cac đ?n v? con l?i c?a GM3 bu?c ph?i lui v? V?nh Yen c? th?. Ngay 30 thang 12 n?m 1950, t??ng Giap ch? đ?ng cho k?t thuc đ?t ti?n cong.
B?y gi?, phong th? V?nh Yen la l?c l??ng c?a GM3, sau khi b? thi?t h?i 1 ti?u đoan trong cu?c hanh quan Becassine, đa rut v? phong th? ben trong th? xa. Ngoai ra con co cac đ?n v? khac nh? ti?u đoan thu?c đ?a, ti?u đoan M??ng va m?t s? đ?n v? Quan đ?i Qu?c gia Vi?t Nam c?a chinh quy?n B?o đ?i cung rut v? ho?c đang đ?n tru t?i th? xa.
D?a vao tin tinh bao v? ph?i tri c?a quan Phap t?i V?nh Yen, k? ho?ch c?a t??ng Giap la đanh c?t đoi vao gi?a hai l?c l??ng nay, xuyen pha đ?i hinh c?a GM3, qua V?nh Yen, qua xu?ng
S?n Tay
,
song đa
va
song H?ng
, ti?n xu?ng
Ha N?i
theo đ??ng đe. T? cu?i thang 12 n?m 1950, đ?i đoan 308 v?a hanh quan t?
Vi?t B?c
v? b? tri d?c theo canh cung
Tam đ?o
, ph?i h?p cung đ?i đoan 312 bao vay th? xa V?nh Yen. Th? tr?n bao vay tieu di?t đa hinh thanh.
V? phia Phap, b? ph?n tinh bao do đ?i ta Boussary đ?ng đ?u, đa phan tich cho r?ng quan ch? l?c c?a t??ng Giap s? d?ng B?c S?n lam c?n c? h?u ph??ng va đong Tri?u lam c?n c? ti?n ph??ng, t? đo d? đoan t??ng Giap s? t?n cong t? đong Tri?u vao H?i Phong đ? c?t đ?t ngu?n cung c?p c?a quan Phap t?i đay. C?n c? vao nh?ng phan tich nay, t??ng De Lattre đa cho xay d?ng k? ho?ch "Trapeze" (
Hinh thang
), d? tinh s? t?p kich b?t ng? vao cac c?n c? h?u c?n c?a t??ng Giap đ??c cho la đang đong khu v?c
B?c S?n
-
Thai Nguyen
vao ngay 14 thang 1, t? đo bu?c l?c l??ng chinh quy c?a QđNDVN ph?i rut kh?i cac v? tri co th? uy hi?p Ha N?i, t?p k?t v? d?c bien gi?i Trung Qu?c ho?c d?c theo đ??ng s? 4. Theo k? ho?ch c?a b? tham m?u c?a t??ng Da Lattre, do đ?i ta Beaufre đ?ng đ?u, xay d?ng vao ngay 10 thang 1 n?m 1951, 5 ti?u đoan du s? đ? b? xu?ng B?c S?n, truy tim va tri?t h? cac kho tang c?ng nh? cac đ?n v? c?a t??ng Giap đang tru đong t?i đay. đ? t?ng c??ng l?c l??ng h? tr?, 3 binh đoan c? đ?ng do cac trung ta Edon (ch? huy GM1), Erulin (ch? huy GM2) va
De Castries
(ch? huy GM Tabor) đ??c l?nh s?n sang di chuy?n v? B?c S?n đ? ti?p ?ng.
đ?ng th?i, đ? đ? phong
V?nh Yen
ch? la nghi binh đ? m? cu?c ti?n cong t?
Tam đ?o
v?
Ha N?i
, De Lattre ra l?nh t?p trung m?t l?c l??ng b? binh quan tr?ng va xe t?ng do chinh Beaufre ch? huy, an ng? t?i m?n B?c thanh ph? v? phia c?u
song đu?ng
.
Ngay 31 thang 12 n?m 1950, Trung ta Vanuxem đ??c c? lam ch? huy tr??ng GM3 thay cho Trung ta Muller. Ngay 2 thang 1 n?m 1951, t??ng Raoul Salan thay t??ng De Latour lam T? l?nh Chi?n tr??ng B?c K?. C?ng trong đ?u thang 1, đ?i tu?n tra c?a Phap t?i V?nh Yen đa b?t đ??c m?t tu binh va phat hi?n đ??c b?n đ? d? ki?n c?a chi?n d?ch, theo đo xac đ?nh cac h??ng t?n cong c?a t??ng Giap. Tuy nhien, b? tham m?u c?a t??ng De Lattre v?n nghi ng? vi cho r?ng đay ch? la đon nghi binh c?a t??ng Giap.
Tuy nhien, ngay 12 thang 1 n?m 1951, S? ch? huy c?a t??ng Giap đa di chuy?n len
Tam đ?o
. đem 13, trung đoan 141 (đ?i đoan 312) t?n cong
B?o Chuc
, v? tri cach
V?nh Yen
11 km v? phia Tay B?c. Do b? b?t ng?, quan Phap ch?ng c? y?u ?t. Sang ngay 14, GM3 cho quan len c?u
B?o Chuc
. Ti?u đoan M??ng t?i
Th?y An
thi b? trung đoan 209 (đ?i đoan 312) ch?n đanh, lui v?
C?m Tr?ch
. Cac ti?u đoan khac c?ng b? đ?i đoan 308 ch?n đanh ? đ?o Tu. D??i s? y?m tr? m?nh m? c?a khong kich va phao kich, GM3 cu?i cung c?ng rut đ??c v? V?nh Yen, v?i m?t ti?u đoan b? xoa s? va m?t ti?u đoan khac b? thi?t h?i n?ng. Quan Vi?t Minh th?a th?ng chi?m m?t lo?t cac cao đi?m sat ben ngoai th? xa. đ?n chi?u ngay 14, V?nh Yen hoan toan b? bao vay.
Ngay sau khi V?nh Yen b? bao vay, nh?m gi?i t?a b?t ap l?c cho V?nh Yen, Salan l?p t?c đi?u GM1 (con g?i la
Binh đoan c? đ?ng B?c Phi
-
GMNA
) ti?n len Phuc Yen đ? th?c vao s??n QđNDVN, va m?t ti?u đoan du nh?y xu?ng đ?ng đau cach V?nh Yen 5 km. Sau khi De Lattre t?
Sai Gon
ra
Ha N?i
, đa ch? th? cho Salan va Redon t?i V?nh Yen, quy?t đ?nh đ?a GM1 t? Phuc Yen đanh sang h??ng tay ti?n v? V?nh Yen, đ?ng th?i g?i them khong kich chi vi?n; GM2 t?
L?c Nam
vao
V?nh Yen
đ? lam l?c l??ng d? phong; ra l?nh cho Tham m?u tr??ng Allard l?y 5 ti?u đoan t?
Nam B?
đ?a ra B?c. Sau đo, De Lattre ch? thi cho đ?i ta ch? huy khong quan Maricourt s? d?ng
bom napalm
M? v?a c?p c?ng
H?i Phong
va huy đ?ng toan b? may bay d?i bom vao cac đ?n v? QđNDVN t?i V?nh Yen.
đem ngay 14, C? quan tham m?u c?a QđNDVN b?t đ??c b?c đi?n c?a Vanuxem g?i Salan:
"V?nh Yen est pratiquement encercle"
(
"V?nh Yen th?c s? b? bao vay"
). N?a đem, t??ng Giap đi?n cho ch? huy Le Tr?ng T?n va V??ng Th?a V?, h?i li?u co th? đi?u ngay 1 trung đoan đanh vao V?nh Yen, nh?ng c? hai đ?i đoan đ?u khong n?m đ??c cac đ?n v? đang v?n đ?ng nen xin cho đanh vao đem 15. C? h?i đa b? b? qua.
Sang ngay 15, GM1 đ??c l?nh hanh quan ti?n d?c theo đ??ng s? 2 len
V?nh Yen
thi g?p ph?i tr?n đ?a c?a trung đoan 102 ? Ngo?i Tr?ch (
Binh Xuyen
), Khai Quang, M?u Thong (
Tam D??ng
), b? đanh b?t canh trai, lui v? H??ng Canh. QđNDVN th?c hi?n chia c?t, bao vay 2 đ?i đ?i c?a ti?u đoan 3 trung đoan 1 b? binh
Algerie
. GM1 lam vao tinh th? ch?ng đ?, du co s? h? tr? c?a 70 l??t may bay nem bom napalm vao đ?i hinh QđNDVN nh?ng v?n ti?n len r?t ch?m ch?p. Mai đ?n chi?u t?i, GM1 m?i t?i đ??c
th? xa V?nh Yen
. Luc 4 gi? 30 chi?u, ngay m?t chi?c may bay ch? De Lattre va Salan t?i
V?nh Yen
. đ?n t?i, vi ph?i c?u ch?a th??ng binh nen QđNDVN gian b?t vong vay.
đem 15, sang 16 thang 1, GM1 va GM3 chia lam 3 h??ng đanh chi?m
nui đanh
- d?i nui đ?t ch?y dai ? phia b?c va đong B?c th? xa V?nh Yen 6?7 km. Hai binh đoan nay cung ti?n cong c? g?ng đanh b?t quan Vi?t Minh ra kh?i cac cao đi?m ? phia b?c.
B? ch? huy c?a t??ng Giap nh?n th?y
th? xa V?nh Yen
đa đ??c c?ng c?, con nh?ng đi?m cao ngoai th? xa m?i b? chi?m đ?u ch?a co cong s? v?ng ch?c nen đa b? ph??ng an ti?n cong V?nh Yen, chuy?n h??ng t?p trung l?c l??ng ti?n cong nui đanh.
Luc 13 gi? 30 ngay 16, cac đ?n v? QđNDVN xu?t kich. Trung đoan 209 chi?m cac đi?m cao 70, 103. Luc 5 gi? chi?u, trung đoan 36 chi?m đi?m cao 157. Sau đo trung đoan 209 ch?n đanh m?t canh quan c?a GM3 t? V?nh Yen len khi?n cho canh quan nay ph?i lui v? th? xa. Ngay 16, 2 đ?i đoan 308 va 312 m? cu?c ti?n cong l?n, cac tr?n đanh l?n di?n ra ? đi?m cao 101 va 210 (Nui đanh), quan Phap ph?i dung may bay nem bom h? tr?. QđNDVN dung t?i đa cach đanh giap la ca gianh đ??c th?ng l?i l?n.
Sang ngay 17, QđNDVN chi?m đi?m cao 101, đanh thi?t h?i n?ng m?t ti?u đoan Maroc, th?a th? chi?m cao đi?m 47, tuy ki?m soat đ??c tuy?n gi?a nh?ng l?c l??ng đa b? tieu hao nhi?u. Quan Phap v?n chi?m gi? đ??c cac cao đi?m 210 va 157 ? hai canh. ? đi?m cao 210, l?c l??ng c?a đ?i đoan 308 c? g?ng t?n cong nh?ng khong đ?t k?t qu?.
Tr?a ngay 17, quan Phap m?t l?n n?a d?c s?c c? g?ng đanh b?t quan Vi?t Minh ra kh?i cac cao đi?m. Toan b? cac binh đoan GM1, 2, 3 đ?u đ??c huy đ?ng, c?ng v?i s? chi vi?n t?i đa c?a khong quan, bom napalm c?ng đ??c s? d?ng. Do quan Vi?t Minh ch?a quen chi?n đ?u phong th?, l?i them cac đi?m cao m?i chi?m đ??c đ?u ch?a co cong s? v?ng ch?c, đ?i hinh đ?u ? th? tr?ng tr?i nen b? t?n th?t n?ng n? b?i bom phao.
Nh?n th?y vi?c c? g?ng t?n cong V?nh Yen khong con k?t qu?, luc 2 gi? sang ngay 18 thang 1 n?m 1951, B? ch? huy c?a t??ng Giap đanh ph?i h? l?nh k?t thuc chi?n d?ch. Cac đ?n v? Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam ch? đ?ng rut lui toan b?. đ?n sang 18 thi quan Phap đa ki?m soat hoan toan khu v?c V?nh Yen.
Tr?n V?nh Yen la l?n đ?u tri đ?u tien gi?a t??ng Giap va De Lattre. Vi?c phong th? va gi?i vay thanh cong c?a quan Phap nang cao đang k? s? khi quan Lien hi?p Phap, va ch?ng t? r?ng Paris đa quy?t đ?nh đung khi đ?t t??ng De Lattre lam ch? huy tr?n chi?n ch?ng Vi?t Minh. Sau tr?n V?nh Yen, De Lattre đa đ?a ra m?t k? ho?ch chi?n l??c g?m 4 đi?m, đ??c
Chinh ph? Phap
va
M?
chu?n y, bao g?m cac đi?m: G?p rut t?p trung quan Au ? Phi thanh cac l?c l??ng c? đ?ng chi?n l??c; phat tri?n quan linh ng??i Vi?t v?i quy mo l?n đ? b? sung vao quan vi?n chinh; xay d?ng
Quan đ?i Qu?c gia Vi?t Nam
cho chinh quy?n
B?o đ?i
; xay d?ng tuy?n cong s? phong ng? quanh trung du va đ?ng b?ng B?c B? đ? đ?i pho v?i ch? l?c
Quan đ?i Nhan dan Vi?t Nam
. đ?c bi?t, v?i k? ho?ch xay d?ng phong tuy?n "boong ke" v?i h?n 800 lo c?t, hang ch?c c?m c? đi?m v?i h?n 20 ti?u đoan canh gi? ch?y dai t?
H?ng Gai
,
đong Tri?u
,
L?c Nam
,
B?c Giang
,
B?c Ninh
,
V?nh
-
Phuc
,
S?n Tay
,
Ha đong
t?i
Ninh Binh
, t?o nen m?t hanh lang b?o v? t? đong sang tay, h?n ch? đang k? ho?t đ?ng c?a đ?i ph??ng.
K? ho?ch t??ng Giap tuy m?o hi?m, nh?ng ro rang la b?t ng? v?i quan Phap. Du b?t đ??c b?n đ? chi?n d?ch, De Lattre v?n b?t ng? tr??c h??ng t?n cong, cac phan đoan th?i đi?m t?n cong va rut lui c?a đ?i ph??ng đ?u tr? m?t 24 gi?. Tuy đa thanh cong trong vi?c phong th? va gi?i vay, th?m chi đanh thi?t h?i n?ng đ?i ph??ng, nh?ng quan Phap c?ng khong đ?t đ??c m?c đich b?y tieu di?t quan ch? l?c đ?i ph??ng c?ng nh? b? b?t ng?, khong k?p t? ch?c truy kich khi quan Vi?t Minh rut lui. B? ph?n ch? l?c c?a t??ng Giap h?u nh? con nguyen v?n đ? sau đo ti?p t?c tim cach ch?c th?ng ? M?o Khe va đong Tri?u, tuy khong thanh cong nh?ng c?ng tim ra nh?ng khe h? c?a "Phong tuy?n De Lattre" tuy kien c? nh?ng th??ng xuyen b?t l?c tr??c s? tham nh?p c?a nh?ng đ?i quan nh? c?ng nh? giup h? co nh?ng kinh nghi?m v? t?n cong cac c? đi?m kien c? v? sau nay.
|
|---|
|
| Tham chi?n
| |
|---|
| Di?n bi?n
| Nguyen
nhan
| |
|---|
| 1945?1947
| |
|---|
| 1948?1950
| |
|---|
| 1950?1954
| |
|---|
|
|---|
Chinh tr?
Ngo?i giao
| | Ngo?i giao
| |
|---|
| Chinh tr?
| |
|---|
Phong trao
qu?n chung
| |
|---|
|
|---|
| Khac
| |
|---|
|