Linh d??ng đ?u bo xanh

Bach khoa toan th? m? Wikipedia

Linh d??ng đ?u bo xanh
Kho?ng th?i gian t?n t?i: 1?0  tri?u n?m tr??c đay Pleistocen gi?a ? hi?n t?i
Con đ?c C. t. albojubatus
Khu b?o t?n Ngorongoro , Tanzania
Con cai va con non
Phan lo?i khoa h?c edit
Gi?i: Animalia
Nganh: Chordata
L?p: Mammalia
B?: Artiodactyla
H?: Bovidae
Phan h?: Alcelaphinae
Chi: Connochaetes
Loai:
C. taurinus
Danh phap hai ph?n
Connochaetes taurinus
( Burchell , 1823)
Phan loai

C. t. albojubatus (Thomas, 1912)
C. t. cooksoni (Blaine, 1914)
C. t. johnstoni ( Sclater , 1896)
C. t. mearnsi ( Heller , 1913)
C. t. taurinus (Burchell, 1823)

Phan b? d?a theo phan loai:
    C. t. taurinus
    C. t. cooksoni
    C. t. johnstoni
    C. t. albojubatus
    C. t. mearnsi

Linh d??ng đ?u bo xanh ( ti?ng Anh : blue wildebeest ; danh phap hai ph?n : Connochaetes taurinus ), c?ng đ??c g?i la linh d??ng đ?u bo thong th??ng (common wildebeest), linh d??ng đ?u bo rau tr?ng (white-bearded wildebeest) ho?c linh d??ng đ?u bo nau đ?m (brindled gnu), la m?t loai linh d??ng l?n va la m?t trong hai loai linh d??ng đ?u bo ( wildebeest ). Loai nay đ??c x?p vao chi Connochaetes , h? Bovidae va co m?i quan h? ch?t ch? v?i linh d??ng đ?u bo đen . Linh d??ng đ?u bo xanh co 5 phan loai . Loai nay co b? vai r?ng v?m v?, di?n m?o n?ng m?t ti?n, cung chi?c mom đ?c bi?t ch?c kh?e. Long linh d??ng non khi sinh ra co mau vang nau, b?t đ?u chuy?n mau tr??ng thanh khi đ?t 2 thang tu?i. Mau s?c l?p long khi tr??ng thanh co ph?m vi t? mau đa phi?n s?m ho?c xam xanh đ?n xam nh?t hay th?m chi nau xam. C? hai gi?i s? h?u c?p s?ng r?ng va cong.

Linh d??ng đ?u bo xanh la loai ?n c? , ch? y?u tim ?n c? th?p. đan linh d??ng di chuy?n theo nhom r?i r?c, chung ch?y nhanh va kh? n?ng c?nh giac c?c k? cao. Mua giao ph?i b?t đ?u vao cu?i mua m?a va m?t con non đ?n l? đ??c sinh ra sau thai k? kho?ng 8 thang r??i. Con non v?n con ? v?i m? trong 8 thang, sau th?i gian đo no tham gia vao đan linh d??ng non. Linh d??ng đ?u bo xanh sinh s?ng tren đ?ng b?ng c? th?p giap ranh tr?ng c? co cay keo bao ph? thanh b?i r?m t?i mi?n nam va đong chau Phi, phat tri?n m?nh t?i khu v?c khong qua ?m ??t c?ng khong qua kho c?n. M?i n?m, ba qu?n th? linh d??ng đ?u bo xanh t?i đong Phi tham gia hanh trinh di c? đ??ng dai, th?i gian ??c tinh trung v?i l??ng m?a h?ng n?m va l??ng c? m?c tren đ?ng b?ng c? th?p. Chung tim đ?n n?i co ngu?n c? giau dinh d??ng c?n thi?t cho qua trinh ti?t s?a va cho con non phat tri?n. [2] [3]

Linh d??ng đ?u bo xanh la loai b?n đ?a t?i Angola , Botswana , Eswatini , Kenya , Mozambique , Nam Phi , Tanzania , Zambia va Zimbabwe . Ngay nay, loai nay đa tuy?t ch?ng ? Malawi , nh?ng đ??c tai nh?p thanh cong t?i Namibia . Ph?m vi phan b? c?a linh d??ng đ?u bo xanh co gi?i h?n phia nam đ?n song Orange , con gi?i h?n phia tay giap h? Victoria va nui Kenya . Loai linh d??ng nay kha ph? bi?n, đang đ??c du nh?p đ?n nhi?u trang tr?i t? nhan, khu d? tr? va khu b?o t?n. Do đo, IUCN x?p linh d??ng đ?u bo xanh la loai it quan tam . S? l??ng ??c tinh đ??c kho?ng 1,5 tri?u va xu h??ng qu?n th? ?n đ?nh.

Phan lo?i va đ?t ten [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo xanh đ??c nha t? nhien h?c ng??i Anh William John Burchell mo t? l?n đ?u vao n?m 1823. [4] Ong đ?t danh phap hai ph?n la Connochaetes taurinus . [5] Loai nay đ??c x?p vao chi Connochaetes cung v?i linh d??ng đ?u bo đen ( C. gnou ), la đ?ng v?t nhai l?i co mong gu?c ch?n. [5] Danh phap Connochaetes b?t ngu?n theo t? ng? trong ti?ng Hy L?p, κ?ννο?, konnos, "rau", cung v?i χα?τη, khait?, "long r? dai", "b?m". [6] Danh phap taurinus c?ng kh?i ngu?n theo ti?ng Hy L?p, tauros , co ngh?a la bo đ?c ho?c bo thi?n. [7] Ten th??ng g?i "linh d??ng đ?u bo xanh" (blue wildebeest) d?a theo b? long ong anh xanh b?c d? nh?n ra, [8] trong khi ten thay th? "gnu" b?t ngu?n t? cach g?i c?a ng??i Khokloi danh cho loai v?t nay, m?t t?c ng??i ch?n th? b?n đ?a t?i tay nam chau Phi. [9]

M?c du linh d??ng đ?u bo xanh hi?n đ??c x?p vao cung m?t chi v?i linh d??ng đ?u bo đen, nh?ng tr??c đay chung đ??c x?p vao m?t chi rieng bi?t, Gorgon . Nghien c?u v? nhi?m s?c th? nguyen phan va DNA ty th? đ??c th?c hi?n nh?m tim hi?u them v? m?i quan h? ti?n hoa gi?a hai loai, phat hi?n r?ng c? hai co quan h? phat sinh loai ch?t ch? va đa tach ra kho?ng 1 tri?u n?m tr??c đay. [10]

Phan loai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

C. taurinus co 5 phan loai: [1] [11] [12]

  • C. t. taurinus (Burchell, 1823)ː linh d??ng đ?u bo xanh, linh d??ng đ?u bo thong th??ng ho?c linh d??ng đ?u bo nau đ?m) sinh s?ng ? mi?n nam chau Phi. Ph?m vi keo dai t? Namibia va Nam Phi đ?n Mozambique (phia b?c song Orange ) va t? phia tay nam Zambia (phia nam song Zambezi ) đ?n mi?n nam Angola.
  • C. t. johnstoni (Sclater, 1896)ː linh d??ng đ?u bo Nyassaland, sinh s?ng t? Mozambique (phia b?c song Zambezi ) đ?n đong-trung Tanzania. Phan loai nay đa tuy?t ch?ng t?i Malawi.
  • C. t. albojubatus (Thomas, 1912)ː linh d??ng đ?u bo rau tr?ng mi?n đong, sinh s?ng t?i thung l?ng Gregory (phia nam xich đ?o). Ph?m vi keo dai t? phia b?c Tanzania đ?n mi?n trung Kenya.
  • C. t. mearnsi (Heller, 1913)ː linh d??ng đ?u bo rau tr?ng mi?n tay), phan b? t?i mi?n b?c Tanzania va mi?n nam Kenya. Ph?m vi keo dai t? phia tay thung l?ng Gregory đ?n v?nh Speke t?i h? Victoria .
  • C. t. cooksoni (Blaine, 1914)ː linh d??ng đ?u bo Cookson, gi?i h?n đ?n thung l?ng Luangwa ? Zambia. đoi khi, phan loai nay co th? đi lang thang vao vung cao nguyen mi?n trung Malawi.

Ngoai ra, di?n m?o đ?c bi?t c?a m?t d?ng mi?n tay, s?ng tr?i dai t? Kalahari đ?n mi?n trung Zambia, đ??c đ? xu?t phan loai mattosi (Blaine, 1825) co th? t? ra phan bi?t v?i phan loai taurinus . D?ng mi?n tay co th? đ??c nh?n ra ngay c? ? kho?ng cach xa nh? b?m d?ng đ?ng, rau dai va đ?m nau r?t nh?.

Lai gi?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo xanh đ??c bi?t đ?n la co th? lai ghep v?i linh d??ng đ?u bo đen. [13] S? khac bi?t v? hanh vi xa h?i l?n moi tr??ng s?ng đa ng?n c?n giao ph?i gi?a hai loai trong l?ch s?. Tuy nhien, đi?u nay v?n co th? x?y ra khi c? hai loai đ??c gi?i h?n cung khu v?c, con lai th??ng t?t gi?ng. M?t nghien c?u v? v?t lai t?i khu d? tr? sinh quy?n đ?p n??c Spioenkop ? Nam Phi phat hi?n nhi?u b?t th??ng b?m sinh lien quan đ?n r?ng, s?ng va x??ng kh?p n?i trong c?a h?p s?. [14] M?t nghien c?u khac bao cao s? gia t?ng kich th??c con lai so v?i m?t trong hai b? m? c?a no. ? m?t s? con v?t lai, x??ng khoang thinh giac b? bi?n d?ng cao va nh?ng b? ph?n khac nh? x??ng quay , x??ng tr? đ??c h?p nh?t. [15]

Di truy?n va ti?n hoa [ s?a | s?a ma ngu?n ]

S? l??ng nhi?m s?c th? l??ng b?i c?a linh d??ng đ?u bo xanh la 58. [16] Nhi?m s?c th? đ??c nghien c?u ? c? con đ?c va con cai. ? linh d??ng cai, t?t c? nhi?m s?c th?, ngo?i tr? m?t c?p h? khuynh tam kha l?n tim đ??c đ?u la th? nhi?m s?c d?ng que . K? gi?a nghien c?u đ??c trong nhi?m s?c th? linh d??ng đ?c, c?ng tim ra nhi?m s?c th? h? khuynh tam kha l?n, t??ng t? nh? linh d??ng cai c? v? kich th??c l?n hinh thai, s? con l?i la nhi?m s?c d?ng que. Nhi?m s?c th? X co d?ng que l?n trong khi nhi?m s?c th? Y kha nh?. [17] [18]

Linh d??ng đ?u bo xanh d??ng nh? ti?n hoa kho?ng 2,5 tri?u n?m tr??c. [19] Linh d??ng đ?u bo đen đ??c cho la tach ra t? loai nay đ? tr? thanh m?t loai rieng bi?t kho?ng 1 tri?u n?m tr??c, vao kho?ng giai đo?n gi?a đ?n cu?i th? Pleistocene . [20] B?ng ch?ng hoa th?ch cho bi?t linh d??ng đ?u bo xanh t?ng kha ph? bi?n t?i cai noi c?a nhan lo?i trong qua kh?. Ngoai đong Phi, hoa th?ch con đ??c phat hi?n ? Elandsfontein , Cornelia va Florisbad . [19]

Mo t? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Kich th??c va tu?i th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

M?t b? x??ng đ??c ch?p t?i B?o tang Gi?i ph?u Thu y FMVZ USP , Sao Paulo , Brazil

Linh d??ng đ?u bo xanh th? hi?n đ?c đi?m d? hinh gi?i tinh . Con đ?c co kich th??c l?n h?n va long s?m mau h?n so v?i con cai. Linh d??ng đ?u bo xanh co chi?u dai t? đ?u đ?n h?t than th??ng đ?t kho?ng 170?240 cm (67?94 in). Chi?u cao trung binh kho?ng 115?145 cm (45?57 in). [21] Linh d??ng đ?c n?ng t? 165 đ?n 290 kg (364 đ?n 639 lb), linh d??ng cai n?ng t? 140 đ?n 260 kg (310 đ?n 570 lb). [22] đi?m n?i b?t ? chi?c đuoi dai, đen, kho?ng 60?100 cm (24?39 in). [21] T?t c? đ?c đi?m va d?u hi?u c?a loai nay la đ?i x?ng song ph??ng cho c? hai gi?i. [23] Tu?i th? trung binh đ?t kho?ng 20 n?m trong t? nhien va 21 n?m trong moi tr??ng nuoi nh?t. [24] Ca th? gia nh?t t?ng đ??c nuoi nh?t s?ng kho?ng 24,3 n?m. [23]

C?n c?nh c?p s?ng

Mau s?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo xanh co b? vai r?ng v?m v?, di?n m?o n?ng m?t ti?n, cung chi?c mom đ?c bi?t ch?c kh?e. Linh d??ng non khi sinh co mau nau vang, b?t đ?u chuy?n mau tr??ng thanh khi đ?t 2 thang tu?i. Ph?m vi mau s?c b? long khi tr??ng thanh t? mau đa phi?n s?m ho?c xam xanh đ?n xam nh?t ho?c th?m chi nau xam. L?ng va s??n sang mau h?n so v?i b? m?t b?ng va ph?n d??i b?ng. V?ch s?c d?c, nau s?m đanh d?u khu v?c gi?a c? va m?t sau l?ng ng?c, [25] do đo chung con co ten "brindled gnu" (linh d??ng đ?u bo nau đ?m). [26] Long b?m c?a c? hai gi?i đ?u dai, c?ng, day, đen tuy?n, trung mau đuoi va g??ng m?t. [23] Trong khi b?m c?a 2 phan loai linh d??ng đ?u bo rau tr?ng mi?n tay va mi?n đong r? th?ng xu?ng, con 2 phan loai linh d??ng đ?u bo Nyassaland va linh d??ng đ?u bo thong th??ng l?i co b?m nho len. Tuy?n mui h??ng , n?i ti?t ra ch?t d?u trong su?t, xu?t hi?n ? ban chan tr??c, ? con đ?c l?n h?n so v?i con cai. [8]

D?a theo gi?i h?n chi?u dai h?p s?, phan loai nh? nh?t c?a loai nay la linh d??ng đ?u bo rau tr?ng mi?n tay, [18] đay c?ng la phan loai s?m mau nh?t. Phan loai rau tr?ng mi?n đong co mau sang nh?t. [8] C? hai phan loai nay đ?u s? h?u b? rau tr?ng kem, nh?ng ng??c l?i ? c? hai phan loai Nyassaland va phan loai thong th??ng l?i s? h?u b? rau đen. Ph?n mom dai nh?t ? phan loai linh d??ng đ?u bo Nyassaland, ng?n nh?t ? ca th? cai thu?c phan loai rau tr?ng mi?n tay. [18]

S?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

C? hai gi?i đ?u co c?p s?ng l?n, hinh d?ng gi?ng d?u ngo?c đ?n . S?ng c?ng r?ng ra m?i ben, h??ng ra ngoai, sau đo u?n cong len tren r?i h??ng vao trong. ? linh d??ng đ?c, s?ng co th? dai 83 cm (33 in), con s?ng linh d??ng cai dai 30?40 cm (12?16 in). [21] M?c du la m?t loai linh d??ng nh?ng linh d??ng đ?u bo xanh mang nhi?u đ?c đi?m khac nhau c?a trau bo . Vi d?, c?p s?ng gi?ng nh? trau r?ng chau Phi cai. [21] H?n n?a, than hinh n?ng n? va m?t ph?n t? than tr??c l?n khong can x?ng khi?n chung co hinh d?ng nh? con bo. [27] [28]

Sinh thai va hanh vi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đan linh d??ng di chuy?n theo s? l??ng l?n
đan linh d??ng cung ng?a v?n đang g?m c?

Linh d??ng đ?u bo xanh ch? y?u ho?t đ?ng vao bu?i sang va chi?u t?i. Th?i gi? nong nh?t trong ngay đ??c danh ngh? ng?i. La loai v?t c?c k? nhanh nh?n va c?nh giac, co th? ch?y v?i t?c đ? len đ?n 80 km/h (50 mph), v?y đuoi hay h?t đ?u. [21] M?t phan tich ho?t đ?ng c?a linh d??ng đ?u bo xanh t?i Serengeti cho bi?t loai nay danh h?n m?t n?a t?ng th?i gian đ? ngh? ng?i, 33% đ? g?m c?, 12% cho di chuy?n (ch? y?u đi b?) va m?t it danh cho t??ng tac xa h?i. Tuy nhien, c?ng co s? thay đ?i gi?a đ? tu?i va nhom gi?i tinh khac nhau. [8]

Linh d??ng đ?u bo th??ng ngh? ng?i g?n nh?ng con khac cung loai va di chuy?n theo t?ng nhom r?i r?c. Con đ?c l?p thanh đan đ?n than, chung co th? phan bi?t v?i nhom ch?a tr??ng thanh b?ng m?c đ? ho?t đ?ng th?p h?n va kho?ng cach gi?a cac ca th?. Kho?ng 90% con non đ?c tham gia đan đ?n than tr??c khi mua giao ph?i đ?n. Linh d??ng đ?c chi?m lanh th? khi đ?t 4 ho?c 5 n?m tu?i, chung tr? nen r?t ?n ao (đang k? nh?t ? linh d??ng đ?u bo rau tr?ng mi?n tay) va n?ng đ?ng. Con đ?c ch?u kho t??ng tac ch?t ch? v?i nhau va 1 km 2 (0,39 d?m vuong Anh) đ?ng b?ng co th? ch?a 270 con đ?c. H?u h?t lanh th? co tinh t?m th?i, it h?n m?t n?a s? linh d??ng đ?c gi? lanh th? lau dai. Nhin chung, linh d??ng đ?u bo xanh ngh? ng?i theo nhom t? vai đ?n hang nghin con vao ban đem, v?i kho?ng cach t?i thi?u 1?2 m (3,3?6,6 ft) gi?a cac ca th? (m?c du linh d??ng m? va con non co th? v?n ti?p xuc nhau). [8] Chung la con m?i chinh c?a s? t? , linh c?u đ?m , bao hoa mai , bao gepa , cho hoang chau Phi va ca s?u . [21]

Linh d??ng non cai s? ? v?i m? chung va lien k?t v?i con cai khac c?a đan trong su?t vong đ?i c?a chung. Ca th? cai trong đan co nhi?u đ? tu?i, t? con non đ?n con gia nh?t. Vao mua m?a, linh d??ng cai th??ng d?n đan đ?n nh?ng vung c? giau dinh d??ng va khu v?c co th? tranh đ??c loai s?n m?i. đi?u nay nh?m đ?m b?o cho linh d??ng s? sinh co c? h?i s?ng sot cao nh?t c?ng nh? giup chung ti?t ra l??ng s?a dinh d??ng nh?t. [29]

Linh d??ng đ?c đanh d?u ranh gi?i lanh th? b?ng đ?ng phan, ch?t ti?t ra t? tuy?n mui h??ng va m?t s? hanh vi nh?t đ?nh. Ngon ng? c? th? đ??c con đ?c chi?m lanh th? s? d?ng g?m co đ?ng len theo t? th? th?ng đ?ng, d?m chan len đ?t, huc s?ng, đ?i ti?n th??ng xuyen, l?n va g?m r?ng, phat ra am thanh "ga-noo". Khi tranh gianh lanh th?, con đ?c gao r?ng inh ?i, d?m đ?t, huc s?ng b?o li?t va th?c hi?n cac hanh đ?ng gay h?n khac. [8]

Ch? đ? ?n u?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo xanh la loai loai ?n c? , ch? y?u ?n c? th?p th??ng m?c tren đ?t co anh sang va đ?t ki?m tim đ??c tren tr?ng c? va đ?ng b?ng. [8] Chi?c mom r?ng c?a con v?t thich h?p đ? ?n l??ng l?n c? th?p [8] [28] va ki?m ?n c? ngay l?n đem. Khi c? khan hi?m, chung c?ng ?n tan la cay b?i hay cay g?. [23] Linh d??ng đ?u bo th??ng k?t h?p v?i ng?a v?n đ?ng b?ng , ng?a ?n l?p c? ben tren, it dinh d??ng, đ? l? ra l?p c? ben d??i, xanh h?n ma chung yeu thich. [30] B?t c? khi nao co th?, linh d??ng đ?u bo thich u?ng n??c hai l?n m?i ngay. [21] Do nhu c?u th??ng xuyen đ?i v?i n??c, chung th??ng s?ng tren đ?ng c? ?m va khu v?c co s?n ngu?n n??c. Linh d??ng đ?u bo xanh u?ng t? 9 đ?n 12 lit n??c c? sau m?t đ?n hai ngay. [31] M?c du v?y, chung v?n co th? t?n t?i tren hoang m?c Kalahari kho c?n, t?i đay chung hut đ? n??c t? qu? d?a, r? hay c? tr? n??c. [8]

Theo m?t nghien c?u v? t?p tinh ?n u?ng c?a linh d??ng đ?u bo, chung th??ng tim ?n ba lo?i c? chi?m ?u th? c?a khu v?c, c? th? la: Themeda triandra , Digitaria macroblephara va Penisetum mezianum . Th?i gian danh cho g?m c? t?ng kho?ng 100% trong su?t mua kho. M?c du l?a ch?n ch? đ? ?n u?ng v?n nh? nhau trong c? mua kho l?n mua m?a nh?ng linh d??ng đ?u ch?n l?c h?n vao th?i gian sau đo. [32]

Sinh s?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng non kho?ng vai thang tu?i t?i cong vien qu?c gia Kruger, Nam Phi
Hai con linh d??ng đ?u bo xanh đ?c đ?u s?ng đ? gianh ?u th?

Linh d??ng đ?c thanh th?c kho?ng 2 n?m tu?i trong khi linh d??ng cai co th? th? thai khi đ?t 16 thang tu?i n?u đ??c nuoi d??ng đ?y đ?. [8] [23] Tuy nhien, h?u h?t linh d??ng cai khong b?t đ?u sinh s?n đ?n t?n m?t n?m sau đo. Mua giao ph?i , keo dai trong kho?ng 3 tu?n, trung th?i đi?m cu?i mua m?a. đi?u nay co ngh?a con v?t đang ? trong đi?u ki?n t?t, g?m c? non giau dinh d??ng. T? l? th? thai th??ng cao đ?n 95%. Mua giao ph?i, hay đ?ng d?c, th??ng b?t đ?u vao đem tr?ng tron, ch?ng t? chu k? m?t tr?ng ?nh h??ng đ?n sinh s?n. T?i th?i đi?m nay, testosterone trong linh d??ng đ?c s?n sinh ra ? m?c đ?nh đi?m, d?n đ?n gia t?ng hanh vi keu r?ng va chi?m lanh th?. Ho?t đ?ng h?ng ph?n tinh d?c c?a con đ?c c?ng co th? kich thich con cai đi vao chu k? đ?ng d?c . [8]

Khi khoanh vung lanh th? va tranh gianh linh d??ng cai, linh d??ng đ?c bi?u hi?n s? ganh đua. Khi đ?ng đ?, chung đ?i m?t v?i nhau, khu?u đ?u g?i va huc s?ng vao nhau. Hanh vi pho bay ca nhan chi ti?t đ??c th?c hi?n xuyen su?t cu?c ch?m tran. Chung co th? gao r?ng, kh?t m?i va c?m s?ng xu?ng m?t đ?t. Sau khi quy?n th?ng tr? đ??c thi?t l?p, m?i con đ?c c? g?ng thu hut con cai vao lanh th? c?a minh. [33] Trong cu?c tan t?nh , linh d??ng đ?c th??ng ti?u ti?n, c?ng c? nh? va s?m c? g?ng g?n k?t v?i con cai. M?t con cai ch?p nh?n s? v?y đuoi sang m?t ben, đ?ng yen khi giao ph?i di?n ra. Giao ph?i co th? l?p l?i nhi?u l?n, co th? di?n ra hai l?n ho?c nhi?u l?n trong vong m?t phut. Con đ?c khong ?n c?ng khong ngh? khi m?t con cai hi?n di?n trong lanh th? c?a minh. Trong th?i gian nay, linh d??ng cai g?n g?i v?i con đ?c, th??ng d?i đ?u vao than va ng?i d??ng v?t con đ?c. Khi vao mua, m?t con cai co th? vi?ng th?m vai vung lanh th? va giao ph?i v?i vai con đ?c khac nhau. [8]

Thai k? kho?ng 8 thang r??i, kho?ng 80 đ?n 90% linh d??ng non đ??c sinh ra trong kho?ng th?i gian 3 tu?n. Linh d??ng cai th??ng sinh con gi?a m?t đan h?n la đ?ng m?t minh, th??ng vao gi?a ngay. đi?u nay cho phep linh d??ng s? sinh đ? th?i gian đ?ng v?ng chan tr??c khi man đem buong xu?ng, tranh thu s?n m?i ho?t đ?ng. Linh d??ng con n?ng kho?ng 19 kg (42 lb) khi sinh, th??ng co th? t? đ?ng trong vong vai phut sau khi chao đ?i. đ? tranh kh?i thu s?n th?t, con non v?n g?n g?i v?i linh d??ng m? trong th?i gian đang k?, co th? ti?p t?c bu s?a cho đ?n khi con non n?m sau g?n đ??c sinh ra. Con non đ?c r?i m? sau 8 thang tu?i va t?o thanh đan v?i nh?ng con non đ?c khac. Trong đan linh d??ng cai l?n, 80% linh d??ng non s?ng sot sau thang đ?u tien, so v?i t? l? s?ng sot 50% ? đan nh? h?n. [8] [33]

B?nh t?t va ky sinh trung [ s?a | s?a ma ngu?n ]

D?ch t? trau bo co l? la c?n b?nh nghiem tr?ng nh?t ma linh d??ng đ?u bo nhi?m ph?i. Chung c?ng d? b? l? m?m long mong , b?nh than , gh? l? hay ho?i t? mong gu?c. [28] Virus herpes l?n đ?u tien đ??c nha khoa h?c thu y Walter Plowright phan l?p t? linh d??ng đ?u bo xanh vao n?m 1960. [34] M?c du nguyen nhan t? vong thay đ?i theo t?ng n?m, nh?ng trong m?t đ?t h?n han ? Botswana, linh d??ng cai gia va con non đ?u co kh? n?ng t? vong cao nh?t. Vao m?t d?p khac, ??c tinh r?ng 47% ca t? vong do b?nh t?t, 37% do b? ?n th?t, con l?i do k?t qu? tai n?n. [28]

Linh d??ng đ?u bo co th? la v?t ch? cho vai lo?i ky sinh trung khac nhau. Trong m?t nghien c?u, linh d??ng đ?u bo xanh đ??c phat hi?n la v?t ch? c?a 13 loai giun tron , m?t loai san la , ?u trung c?a n?m loai ru?i nh?ng , ba loai ch?y r?n , b?y loai ve b? , m?t loai ve bet va ?u trung c?a m?t loai giun hinh l??i . Trong s? nay, h?u h?t ph? bi?n h?n ? vai th?i đi?m trong n?m so v?i s? khac. [35] Nhin chung, ?u trung Gedoelstica va Oestrus ky sinh ? khoang m?i va khoang ho h?p c?a linh d??ng đ?u bo xanh, đoi khi con di chuy?n len nao. [28] So v?i m?t s? loai trau bo khac, linh d??ng đ?u bo xanh co kh? n?ng khang nhi?m đ??c vai loai ve b? gay h?i. [36]

Phan b? va moi tr??ng s?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo xanh co ngu?n g?c t? Kenya , Tanzania , Botswana , Zambia , Zimbabwe , Mozambique , Nam Phi , Eswatini va Angola . Hi?n nay, loai đa tuy?t ch?ng t?i Malawi nh?ng đa đ??c tai nh?p thanh cong vao Namibia . [1]

Linh d??ng đ?u bo xanh ch? y?u sinh s?ng ? vung đ?ng b?ng c? th?p giap ranh v?i tr?ng c? m?c nhi?u b?i keo ? mi?n nam va đong chau Phi, phat tri?n m?nh t?i khu v?c khong qua ?m ??t ho?c khong qua kho c?n. Chung co th? sinh s?ng trong nhi?u moi tr??ng khac nhau t? khu v?c ch?n th? qua m?c v?i cay b?i r?m r?p đ?n r?ng th?a ng?p l?. Cay xanh thu?c chi Brachystegia va Combretum ph? bi?n t?i cac khu v?c nay. [28] Linh d??ng đ?u bo xanh co th? ch?u đ?ng n?i kho c?n mi?n r?ng co ngu?n cung c?p n??c u?ng, th??ng trong kho?ng cach 15?25 km (9,3?15,5 mi). Ranh gi?i phia nam c?a linh d??ng đ?u bo xanh d?ng l?i ? song Orange , trong khi ranh gi?i phia tay giap h? Victoria va nui Kenya . Ph?m vi khong bao g?m vung nui hay đ?ng c? on đ?i. [8] Hi?m khi loai nay sinh s?ng ? đ? cao v??t qua 1.800?2.100 m (5.900?6.900 ft). [1] Ngo?i l?, m?t qu?n th? nh? linh d??ng đ?u bo Cookson xu?t hi?n t?i thung l?ng Luangwa (Zambia), linh d??ng đ?u bo v?ng m?t t?i nh?ng vung ?m ??t thu?c qu?c gia tr?ng c? phia nam, đ?c bi?t v?ng m?t ? r?ng miombo . [8]

Di c? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo v??t song Mara đ?y ca s?u khi di c?

H?ng n?m, ba qu?n th? linh d??ng đ?u bo xanh chau Phi tham gia vao hanh trinh di c? đ??ng dai, th?i gian ??c tinh trung v?i mo hinh l??ng m?a va l??ng c? m?c tren đ?ng b?ng c? th?p, n?i chung co th? tim đ??c c? xanh giau dinh d??ng c?n thi?t cho qua trinh ti?t s?a va s? phat tri?n c?a con non. [2] [3] Th?i gian di c? theo c? hai h??ng co th? thay đ?i đang k? theo t?ng n?m. Vao cu?i mua m?a, chung di c? r?i kh?i khu v?c mua kho do thi?u n??c u?ng. Khi mua m?a b?t đ?u tr? l?i sau đo vai thang, chung quay l?i ph?m vi mua m?a. [37] Qua trinh di chuy?n va ti?p c?n ngu?n c? xanh giau dinh d??ng đ? sinh s?n cho phep cac qu?n th? linh d??ng đ?u bo di c? phat tri?n v?i s? l??ng l?n h?n nhi?u so v?i qu?n th? c? tru. Nhi?u qu?n th? di c? đ??ng dai đa t?n t?i cach đay 100 n?m, nh?ng hi?n t?i, t?t c? ngo?i tr? ba cu?c di c? ( Serengeti , Tarangire va Kafue ) đa b? gian đo?n, c?t đ?t va m?t tich. [2] [38]

Vao kho?ng thang 6, khi mua kho b?t đ?u, n?ng nong khi?n đ?ng c? Serengeti t?i Tanzania tr? nen kho heo, khi?n linh d??ng b?t đ?u di c?. Chuy?n di c? di?n ra t? thang 7 ? 10 hang n?m, nh?ng cao đi?m vao thang 8, ??c tinh co kho?ng 1,5 tri?u linh d??ng di c? v??t song. đi?m đ?n c?a chung la nh?ng đ?ng c? xanh t?t ? khu b?o t?n qu?c gia Maasai Mara t?i Kenya. đoi khi hanh trinh di c? nay đ??c g?i la "cu?c di c? vong tron" vi chung di chuy?n quanh vung Serengeti theo mua m?a nh?m tim ki?m đ?ng c? xanh t??i v?i quang đ??ng di chuy?n len đ?n g?n 3.000 km. Trong hanh trinh nay, chung ph?i v??t qua dong song Mara đ?y r?y ca s?u song Nile ch? s?n. Kho?ng 250.000 con linh d??ng ch?t m?i n?m trong cac cu?c di c? nay. [39]

đe d?a va b?o t?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Linh d??ng đ?u bo xanh la con m?i cho s? t? , bao hoa , cho hoang chau Phi , linh c?u va ca s?u song Nile . đ?ng v?t ?n th?t la nguyen nhan chinh gay t? vong. Chung c?ng d? nhi?m d?ch b?nh, d?n đ?n suy gi?m s? l??ng. [23]

Y?u t? chinh lien quan đ?n con ng??i ?nh h??ng s? l??ng ca th? g?m co pha r?ng quy mo l?n, suy ki?t ngu?n n??c, m? r?ng khu đ?nh c? va s?n tr?m. B?nh c?a gia suc nuoi nha nh? b?nh ng? co th? truy?n đ?n đ?ng v?t hoang da, gay h?i cho chung. [1] Cong tac l?p d?ng hang rao gay c?n tr? đ??ng di tru truy?n th?ng gi?a nh?ng ranh gi?i mua m?a va mua kho d?n đ?n s? ki?n t? vong hang lo?t khi linh d??ng b? c?t đ?t ngu?n n??c cung v?i khu v?c g?m c? t?t ma chung tim ki?m trong th?i k? h?n han. [1] M?t nghien c?u v? y?u t? ?nh h??ng đ?n qu?n th? linh d??ng đ?u bo t?i h? sinh thai Maasai Mara ti?t l? r?ng qu?n th? đa gi?m m?nh s? l??ng kho?ng 80% so v?i 119.000 ca th? vao n?m 1977 xu?ng con 22.000 ca th? khi 20 n?m sau đo. Nguyen nhan chinh đ??c cho la do s? m? r?ng nong nghi?p, d?n đ?n m?t đi đ?ng c? ?m ??t va ph?m vi sinh s?n, ki?m ?n truy?n th?ng. [40] T??ng t?, đa x?y ra s? s?t gi?m nghiem tr?ng g?n đay trong cu?c di c? c?a linh d??ng đ?u bo Tarangire . [41]

T?ng s? linh d??ng đ?u bo xanh ??c tinh đ??c kho?ng 1.550.000. Xu h??ng s? l??ng t?ng th? ?n đ?nh, s? l??ng t?i V??n qu?c gia Serengeti (Tanzania) t?ng len kho?ng 1.300.000. Ph?m vi m?t đ? qu?n th? t? 0,15/km² t?i cong vien qu?c gia Hwange va Etosha đ?n 35/km² t?i cong vien qu?c gia mi?ng nui l?a Ngorongoro va Serengeti, n?i chung phong phu nh?t. Linh d??ng đ?u bo xanh c?ng đa đ??c đ?a vao m?t s? trang tr?i thu s?n t? nhan, khu d? tr?, khu v?c b?o v?. [42] Nh? đo, IUCN x?p linh d??ng đ?u bo xanh la loai it quan tam . Tuy nhien, s? l??ng linh d??ng đ?u bo rau tr?ng mi?n đong ( C. t. albojubatus ) đa suy gi?m s? l??ng đang k? đ?n m?c hi?n nay ch? con 6.000 đ?n 8.000 ca th?, đi?u nay gay ra m?t s? m?i lo ng?i. [1]

S? d?ng va t??ng tac v?i con ng??i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

La m?t trong nh?ng loai đ?ng v?t ?n c? l?n t?i mi?n nam va mi?n đong chau Phi, linh d??ng đ?u bo xanh đong m?t vai tro quan tr?ng cho h? sinh thai va la con m?i ch? y?u cho đ?ng v?t ?n th?t l?n nh? s? t?. đo la m?t trong nh?ng loai đ?ng v?t hut khach du l?ch đ?n khu v?c nay đ? quan sat, do đo co t?m quan tr?ng kinh t? l?n cho khu v?c. [23] Linh d??ng đ?u bo xanh theo truy?n th?ng đa b? s?n b?t l?y da va th?t. Da la m?t hang thu?c da ch?t l??ng t?t m?c du th?t tho, kho va kha kho ?n. [43]

Tuy nhien, linh d??ng đ?u bo xanh c?ng co th? ?nh h??ng tieu c?c đ?n con ng??i. Chung co th? c?nh tranh v?i v?t nuoi nha nhi?u th? nh? c? xanh, n??c va th?m chi co th? truy?n b?nh hi?m ngheo nh? d?ch t? trau bo cho bo nha, lan truy?n d?ch b?nh gi?a cac con v?t. Linh d??ng c?ng co th? lay lan b? ve , giun ph?i , san day , ru?i hay ky sinh giun d?p . [29]

M?t phi?n đa kh?c c? x?a tren đa b?ng mieu t? m?t con v?t r?t gi?ng v?i linh d??ng đ?u bo xanh đ??c khai qu?t. Phi?n đa co nien đ?i kho?ng 3.000 n?m tr??c Cong nguyen, đ??c tim th?y t?i Hierakonopolis (Nekhen), n?i đa t?ng la th? đo ton giao - chinh tr? c?a Th??ng Ai C?p vao th?i đi?m b?y gi?. đay co th? la b?ng ch?ng cho bi?t loai đ?ng v?t nay t?ng sinh s?ng t?i B?c Phi va co lien h? v?i ng??i Ai C?p c? đ?i. [28]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ a b c d e f g IUCN SSC Antelope Specialist Group (2016). “ Connochaetes taurinus ” . Sach đ? IUCN v? cac loai b? đe d?a . 2016 : e.T5229A163322525. doi : 10.2305/IUCN.UK.2016-2.RLTS.T5229A163322525.en . Truy c?p ngay 20 thang 12 n?m 2021 .
  2. ^ a b c Estes, Richard (12 thang 4 n?m 2014). The Gnu's World: Serengeti Wildebeest Ecology and Life History (b?ng ti?ng Anh). Univ of California Press. ISBN   978-0-520-27318-4 .
  3. ^ a b Voeten, Margje M.; Van De Vijver, Claudius A.D.M.; Olff, Han; Van Langevelde, Frank (1 thang 3 n?m 2010). “Possible causes of decreasing migratory ungulate populations in an East African savannah after restrictions in their seasonal movements” (PDF) . African Journal of Ecology (b?ng ti?ng Anh). 48 (1): 169?179. doi : 10.1111/j.1365-2028.2009.01098.x . ISSN   1365-2028 .
  4. ^ Pickering, J. (thang 10 n?m 1997). “William J. Burchell's South African mammal collection, 1810?1815”. Archives of Natural History . 24 (3): 311?26. doi : 10.3366/anh.1997.24.3.311 . ISSN   0260-9541 .
  5. ^ a b Grubb, P. (2005). “Order Artiodactyla” . Trong Wilson, D.E.; Reeder, D.M (bien t?p). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (?n b?n 3). Johns Hopkins University Press. tr. 676. ISBN   978-0-8018-8221-0 . OCLC   62265494 .
  6. ^ Benirschke, K. “Wildebeest, Gnu” . Comparative Placentation . Truy c?p ngay 14 thang 1 n?m 2014 .
  7. ^ “Taurus” . Encyclopaedia Britannica . Merriam-Webster.
  8. ^ a b c d e f g h i j k l m n o Estes, R. D. (2004). The Behavior Guide to African Mammals: Including Hoofed Mammals, Carnivores, Primates (?n b?n 4). Berkeley: University of California Press. tr. 150?156. ISBN   978-0-520-08085-0 .
  9. ^ “Gnu” . Merriam-Webster . Truy c?p ngay 14 thang 1 n?m 2014 .
  10. ^ Corbet, S.W.; Robinson, T.J. (1991). “Genetic divergence in South African Wildebeest: comparative cytogenetics and analysis of mitochondrial DNA”. The Journal of Heredity . 82 (6): 447?52. PMID   1795096 .
  11. ^ “Zambezian and Mopane woodlands” . Khu v?c sinh thai l?c đ?a . Qu? Qu?c t? B?o v? Thien nhien.
  12. ^ “ Connochaetes taurinus ” . ITIS . Truy c?p ngay 22 thang 1 n?m 2014 .
  13. ^ Grobler, J.P.; Rushworth, I.; Brink, J.S.; Bloomer, P.; Kotze, A.; Reilly, B.; Vrahimis, S. (ngay 5 thang 8 n?m 2011). “Management of hybridization in an endemic species: decision making in the face of imperfect information in the case of the black wildebeest? Connochaetes gnou ”. European Journal of Wildlife Research . 57 (5): 997?1006. doi : 10.1007/s10344-011-0567-1 . ISSN   1439-0574 .
  14. ^ Ackermann, R. R.; Brink, J. S.; Vrahimis, S.; De Klerk, B. (ngay 29 thang 10 n?m 2010). “Hybrid wildebeest (Artiodactyla: Bovidae) provide further evidence for shared signatures of admixture in mammalian crania”. South African Journal of Science . 106 (11/12): 1?4. doi : 10.4102/sajs.v106i11/12.423 .
  15. ^ De Klerk, B. (2008). “An osteological documentation of hybrid wildebeest and its bearing on black wildebeest ( Connochaetes gnou ) evolution (Doctoral dissertation)”. Chu thich journal c?n |journal= ( tr? giup )
  16. ^ Skinner, J. D.; Chimimba, C. T. (2005). The Mammals of the Southern African Subregion (?n b?n 3). Cambridge: Cambridge University Press. tr. 645?8. ISBN   978-0-521-84418-5 .
  17. ^ Wallace, C. (1978). “Chromosome analysis in the Kruger National Park: The chromosomes of the blue wildebeest Connochaetes taurinus ”. Koedoe . 21 (1): 195?6. doi : 10.4102/koedoe.v21i1.974 .
  18. ^ a b c Groves, C.; Grubbs, P. (2011). Ungulate Taxonomy . JHU Press. ISBN   978-1-4214-0329-8 .
  19. ^ a b Hilton-Barber, B.; Berger, L. R. (2004). Field Guide to the Cradle of Humankind: Sterkfontein, Swartkrans, Kromdraai & Environs World Heritage Site (?n b?n 2). Cape Town: Struik. tr. 162?3. ISBN   1-77007-065-6 .
  20. ^ Bassi, J. (2013). Pilot in the Wild: Flights of Conservation and Survival . South Africa: Jacana Media. tr. 116?8. ISBN   978-1-4314-0871-9 .
  21. ^ a b c d e f g Huffman, B. “ Connochaetes taurinus : Brindled gnu, Blue wildebeest” . Ultimate Ungulate . Truy c?p ngay 22 thang 1 n?m 2014 .
  22. ^ Kingdon, Jonathan (23 thang 4 n?m 2015). The Kingdon Field Guide to African Mammals: Second Edition (b?ng ti?ng Anh). Bloomsbury Publishing. tr. 601. ISBN   978-1-4729-2531-2 .
  23. ^ a b c d e f g Geraci, Greg (2011). “ Connochaetes taurinus : Blue wildebeest” . đ?i h?c Michigan - B?o tang đ?ng v?t h?c . Animal Diversity Web.
  24. ^ “Wildebeests, Wildebeest Pictures, Wildebeest Facts - National Geographic” . National Geographic. B?n g?c l?u tr? ngay 3 thang 2 n?m 2010 . Truy c?p 29 thang 9 n?m 2015 .
  25. ^ Stuart, C.; Stuart, T. (2001). Field Guide to Mammals of Southern Africa (?n b?n 3). Cape Town: Struik. tr.  204 . ISBN   1-86872-537-5 .
  26. ^ Unwin, M. (2011). Southern African Wildlife: A Visitor's Guide (?n b?n 2). Chalfont St. Peter: Bradt Travel Guides. tr.  83 ?5. ISBN   1-84162-347-4 .
  27. ^ “Wildebeest ( Connochaetes taurinus )” . National Geographic . B?n g?c l?u tr? ngay 1 thang 2 n?m 2014 . Truy c?p ngay 22 thang 1 n?m 2014 .
  28. ^ a b c d e f g Kingdon, Jonathan (1989). East African Mammals: An Atlas of Evolution in Africa . London: Academic Press. tr.  525 ?38. ISBN   0-226-43725-6 .
  29. ^ a b Talbot, L. M.; Talbot, M. H. (1963). Wildlife Monographs:The Wildebeest in Western Masailand, East Africa . National Academies. tr. 20?31.
  30. ^ Pastor, J.; Cohen, Y.;Hobbs, T. (2006). “The roles of large herbivores in ecosystem nutrient cycles”. Trong Danell, K. (bien t?p). Large Herbivore Ecology, Ecosystem Dynamics and Conservation . Cambridge University Press. tr.  295 . ISBN   978-0-521-53687-5 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  31. ^ Furstenburg, Deon (1 thang 3 n?m 2013). “Focus on the Blue Wildebeest (Connochaetes taurinus)” . South African Hunter . Nam Phi: S.A. Hunter. 03074 : 9.
  32. ^ Ego, W. K.; Mbuvi, D. M.; Kibet, P. F. K. (thang 3 n?m 2003). “Dietary composition of wildebeest ( Connochaetes taurinus ), kongoni ( Alcephalus buselaphus ) and cattle ( Bos indicus ), grazing on a common ranch in south-central Kenya”. African Journal of Ecology . 41 (1): 83?92. doi : 10.1046/j.1365-2028.2003.00419.x .
  33. ^ a b Moss, C. Portraits in the Wild: Behavior studies of East African mammals . Boston: Houghton Mifflin Company. tr. 167. ISBN   978-0-226-54233-1 .
  34. ^ O.A., Ryder; Byrd, M.L. (1984). One Medicine: A Tribute to Kurt Benirschke, Director Center for Reproduction of Endangered Species Zoological Society of San Diego and Professor of Pathology and Reproductive Medicine University of California San Diego from his Students and Colleagues . Berlin, Heidelberg: Springer. tr. 296?308. ISBN   978-3-642-61749-2 .
  35. ^ Horak, I G; De Vos, V; Brown, M R (1983). “Parasites of domestic and wild animals in South Africa. XVI. Helminth and arthropod parasites of blue and black wildebeest ( Connochaetes taurinus and Connochaetes gnou )” (PDF) . The Onderstepoort journal of veterinary research . 50 (4): 243?55. PMID   6676686 . B?n g?c (PDF) l?u tr? ngay 16 thang 10 n?m 2013 . Truy c?p ngay 11 thang 8 n?m 2015 .
  36. ^ Horak, I G; Golezardy, H.; Uys, A.C. (2006). “The host status of African buffaloes, Syncerus caffer , for Rhipicephalus ( Boophilus ) decoloratus ” . Onderstepoort Journal of Veterinary Research . 73 (3): 193?8. doi : 10.4102/ojvr.v73i3.145 . PMID   17058441 .
  37. ^ Thirgood, S.; Mosser, A.; Tham, S.; Hopcraft, G.; Mwangomo, E.; Mlengeya, T.; Kilewo, M.; Fryxell, J.; Sinclair, A. R. E.; Borner, M. (2004). “Can parks protect migratory ungulates? The case of the Serengeti wildebeest”. Animal Conservation . 7 (2): 113?20. doi : 10.1017/S1367943004001404 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  38. ^ Bond, Monica L.; Bradley, Curtis M.; Kiffner, Christian; Morrison, Thomas A.; Lee, Derek E. (2017). “A multi-method approach to delineate and validate migratory corridors” (PDF) . Landscape Ecology (b?ng ti?ng Anh). 32 (8): 1705?1721. doi : 10.1007/s10980-017-0537-4 . ISSN   0921-2973 . S2CID   24743662 .
  39. ^ Ha V? (2 thang 10 n?m 2013). “Ngo?n m?c c?nh linh d??ng đ?u bo r?m r? "chuy?n quan " ” . Tri th?c & Cu?c s?ng . Truy c?p ngay 7 thang 1 n?m 2022 .
  40. ^ Wilber K. Ottichilo; de Leeuw, Jan; Prins, Herbert H.T. (thang 2 n?m 2001). “Population trends of resident wildebeest ( Connochaetes taurinus hecki (Neumann)) and factors influencing them in the Masai Mara ecosystem, Kenya”. Biological Conservation . 97 (3): 271?82. doi : 10.1016/S0006-3207(00)00090-2 . Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t )
  41. ^ Morrison, Thomas A.; Link, William A.; Newmark, William D.; Foley, Charles A. H.; Bolger, Douglas T. (1 thang 5 n?m 2016). “Tarangire revisited: Consequences of declining connectivity in a tropical ungulate population” (PDF) . Biological Conservation . 197 : 53?60. doi : 10.1016/j.biocon.2016.02.034 .
  42. ^ R. East & Group, the IUCN/SSC Antelope Specialist (1999). African Antelope Database 1998 . Gland, Switzerland: The IUCN Species Survival Commission. tr.  212 . ISBN   2-8317-0477-4 . Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t )
  43. ^ Nowak, R. M. (1999). Walker's Mammals of the World (?n b?n 6). Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press. tr. 1184?6. ISBN   0-8018-5789-9 .

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ma hi?u đ?nh danh ben ngoai cho Connochaetes taurinus
GBIF 2441105
ITIS 625079
Con co ?: Wikispecies

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Linh_d??ng_đ?u_bo_xanh&oldid=70988121 ”