Bai nay vi?t v? thanh ph?. đ?i v?i phan khu hanh chinh, xem
Bam (huy?n)
.
Bam
[2]
(
ti?ng Ba T?
:
??
) la thanh ph? th? ph? c?a huy?n
Bam
,
t?nh Kerman
,
Iran
. Theo đi?u tra dan s? n?m 2016, Bam co 127.396 ng??i. Toan b? thanh ph? Bam hi?n đ?i ngay nay bao quanh
thanh c? Bam
(Arg e Bam). Tr??c tr?n đ?ng đ?t n?m 2003, dan s? chinh th?c c?a thanh ph? la 43.000 ng??i.
[3]
Co nhi?u y ki?n khac nhau v? ly do va th?i gian thanh l?p ra thanh ph?. V? kinh t? va th??ng m?i, Bam chi?m m?t v? tri r?t quan tr?ng trong khu v?c va n?i ti?ng v?i hang d?t may.
Ibn Hawqal
(943-977), la nha đ?a ly va du khach ? R?p đa vi?t v? Bam trong cu?n sach c?a ong
Surat-ul-`ard
nh? sau:
- ? đo, h? d?t v?i bong tuy?t đ?p va b?n đ? đ?a đ?n kh?p n?i tren th? gi?i. ? đo, h? c?ng lam ra nh?ng b? qu?n ao tuy?t đ?p, m?i chi?c co gia kho?ng 30 dinar; nh?ng th? nay đ??c ban ? Khorasan, Iraq va c? Ai C?p.
Thanh c? Bam co l?ch s? kho?ng 2000 n?m tr??c, trong kho?ng th?i gian
đ? qu?c Parthia
(n?m 248 TCN đ?n n?m 224 sau CN), nh?ng h?u h?t cac toa nha đ??c xay d?ng vao tri?u đ?i
Safavid
. Thanh ph? b? b? hoang ph?n l?n la do cu?c xam l??c Afghanistan n?m 1722. Sau khi thanh ph? d?n đ??c tai đ?nh c?, no đa b? b? hoang l?n th? hai do m?t cu?c t?n cong c?a quan xam l??c t?
Shiraz
. No c?ng đ??c s? d?ng trong m?t th?i gian nh? m?t doanh tr?i quan đ?i.
Thanh ph? hi?n đ?i Bam đa d?n phat tri?n thanh m?t trung tam c? v? cong l?n nong nghi?p, va cho đ?n tr??c khi tr?n đ?ng đ?t n?m 2003 x?y ra, thanh ph? tr?i qua s? phat tri?n nhanh chong. đ?c bi?t, thanh ph? đ??c bi?t đ?n v?i
cha la
va trai cay, đ??c tr?ng va t??i tieu b?i m?t m?ng l??i cac
Qanat
đang k?. Bam c?ng đ??c h??ng l?i t? du l?ch, v?i s? l??ng du khach ghe th?m thanh c? ngay cang t?ng trong nh?ng n?m g?n đay.
Tr?n đ?ng đ?t Bam n?m 2003 x?y ra ? Bam va xung quanh thu?c t?nh
Kerman
, phia đong nam Iran vao luc 5:26 sang gi? đ?a ph??ng, ngay 26 thang 12 n?m 2003. Theo ??c tinh c?a C?c Kh?o sat đ?a ch?t Hoa K?, c??ng đ? c?a tr?n đ?ng đ?t la 6,6 theo
thang đ? l?n mo men
(Mw). Tr?n đ?ng đ?t đ?c bi?t tan pha nha c?a v?i s? ng??i thi?t m?ng len t?i 26.271 ng??i va khi?n h?n 30.000 ng??i b? th??ng. ?nh h??ng c?a tr?n đ?ng đ?t va thi?t h?i cang tr? nen tr?m tr?ng h?n khi thanh ph? ch? y?u bao g?m cac toa nha xay t? g?ch bun, nhi?u trong s? đo khong tuan th? cac quy đ?nh v? phong tranh đ?ng đ?t va h?u h?t kho?ng th?i gian đo, ng??i dan trong thanh ph? đ?u đang ? trong nha ng?.
Do tr?n đ?ng đ?t, quan h? gi?a Hoa K? va Iran d?u h?n. Sau tr?n đ?ng đ?t, Chinh ph? Hoa K? đ? ngh? h? tr? nhan đ?o tr?c ti?p cho Iran va đ?i l?i, nha n??c Iran h?a s? tuan th? th?a thu?n v?i
C? quan N?ng l??ng Nguyen t? Qu?c t?
(IAEA), t? ch?c h? tr? giam sat v? qua trinh h?t nhan t?i đay. T?ng c?ng co 44 qu?c gia thong bao s? g?i nhan s? đ?n đ? h? tr? cac ho?t đ?ng c?u tr? va 60 qu?c gia cung c?p vi?n tr? c?u tr?.
Ngay sau tr?n đ?ng đ?t n?m 2003, chinh ph? Iran b?t đ?u len k? ho?ch v? m?t thanh ph? m?i d?a tren ly thuy?t ki?m soat dan s? nh?m lo?i b? cac v?n đ? t?n t?i ? thanh ph? c?. Vi?c xay d?ng k? ho?ch m?t it nh?t sau thang va d?n đ?n nh?ng ph?n đ?i đang k? ch?ng l?i chinh quy?n b?i nh?ng ng??i s?ng sot sau tr?n đ?ng đ?t.
[4]
Tuy nhien, Tehran v?n ti?p t?c k? ho?ch va hi?n t?i thanh ph? đang đ??c xay d?ng l?i. Thanh c? Bam c?ng đang đ??c xay d?ng l?i v?i s? h? tr? đ?c bi?t t? B? V?n hoa va đ?i ng? t?i t? cac tr??ng đ?i h?c Nh?t B?n. Tr?n đ?ng đ?t la m?t th?m k?ch kim ham s? phat tri?n c?a Bam, đ?c bi?t la kho?ng m?t n?a c? dan c?a thanh ph? đa thi?t m?ng va ph?n l?n con l?i b? th??ng va v?n ch?a h?t s? hai nh?ng gi đa tr?i qua.
[5]
Thi?t h?i c?a tr?n đ?ng đ?t đ??c ??c tinh kho?ng t? 0,7 đ?n 1 t? đola M?.
Theo
phan lo?i khi h?u Koppen
, thanh ph? co khi h?u sa m?c v?i mua he dai, nong n?c trong khi mua đong ng?n va on hoa. L??ng m?a trung binh hang n?m c?a thanh ph? ch? đ?t 60 mm.
D? li?u khi h?u c?a Bam ? đ? cao 1067 met (1956?2010)
|
Thang
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
N?m
|
Cao k? l?c °C (°F)
|
30.0
|
33.2
|
38.0
|
39.6
|
44.6
|
47.6
|
46.6
|
47.0
|
43.6
|
40.0
|
34.2
|
32.0
|
47,6
|
Trung binh cao °C (°F)
|
16.5
|
19.7
|
24.7
|
30.2
|
35.3
|
39.2
|
39.6
|
38.2
|
35.4
|
30.6
|
23.8
|
18.4
|
29,3
|
Trung binh ngay, °C (°F)
|
10.7
|
13.6
|
18.5
|
23.8
|
28.8
|
32.8
|
33.6
|
32.0
|
28.9
|
24.0
|
17.5
|
12.4
|
23,0
|
Trung binh th?p, °C (°F)
|
4.8
|
7.6
|
12.3
|
17.4
|
22.4
|
26.4
|
27.6
|
25.8
|
22.3
|
17.4
|
11.2
|
6.4
|
16,8
|
Th?p k? l?c, °C (°F)
|
?9
|
?5
|
?3
|
4.0
|
9.5
|
18.0
|
19.0
|
15.0
|
11.0
|
6.0
|
?2
|
?7
|
?9
|
Giang th?y
mm (inch)
|
12.0
(0.472)
|
8.9
(0.35)
|
12.2
(0.48)
|
9.7
(0.382)
|
5.5
(0.217)
|
0.6
(0.024)
|
0.9
(0.035)
|
0.6
(0.024)
|
0.2
(0.008)
|
0.9
(0.035)
|
2.2
(0.087)
|
5.1
(0.201)
|
58,8
(2,315)
|
%
đ? ?m
|
46
|
41
|
36
|
31
|
26
|
21
|
21
|
21
|
22
|
27
|
34
|
42
|
30
|
S? ngay giang th?y
TB
(≥ 1.0 mm)
|
2.1
|
1.8
|
2.7
|
2.3
|
1.1
|
0.2
|
0.1
|
0.1
|
0.1
|
0.4
|
0.6
|
1.2
|
12,7
|
S? ngay tuy?t r?i
TB
|
0.4
|
0.1
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.0
|
0.2
|
0,7
|
S? gi? n?ng trung binh hang thang
|
234.1
|
223.8
|
239.5
|
258.3
|
311.2
|
331.4
|
338.4
|
336.8
|
306.6
|
296.8
|
260.4
|
240.2
|
3.377,5
|
Ngu?n: T? ch?c Khi t??ng Iran (tai li?u),
[6]
(nhi?t đ?),
[7]
(l??ng m?a),
[8]
(đ? ?m),
[9]
(ngay co m?a),
[10]
[11]
(n?ng)
[12]
|
- ^
https://www.amar.org.ir/english
- ^
Co th? tim th?y Bam, Iran tren
GEOnet Names Server
, t?i
link nay
, b?ng cach m? h?p Advanced Search, nh?p "-3055036" vao bi?u m?u "Unique Feature Id", va nh?p vao "Search Database".
- ^
“Cold is the main health threat after the Bam earthquake”
.
BMJ
. Truy c?p ngay 13 thang 9 n?m 2007
.
- ^
“Hamshahri Newspaper”
. Hamshahrionline.ir
. Truy c?p ngay 21 thang 8 n?m 2010
.
- ^
“Iran, Iranian, Nuclear, political, Natural, Sports, Cultural, economic, SocialAndOccations news and headlines”
.
Mehr News Agency
.
B?n g?c
l?u tr? 13 thang M??i n?m 2012
. Truy c?p ngay 21 thang 8 n?m 2010
.
- ^
*
“Highest record temperature in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 25 thang 12 n?m 2018
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
- ^
*
“Average Maximum temperature in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 10 thang 3 n?m 2016
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
- ^
“Monthly Total Precipitation in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 25 thang 12 n?m 2018
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
- ^
“Average relative humidity in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 10 thang 3 n?m 2016
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
- ^
“No. Of days with precipitation equal to or greater than 1 mm in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 10 thang 3 n?m 2016
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
- ^
“No. Of days with snow in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 10 thang 3 n?m 2016
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
- ^
“Monthly total sunshine hours in Bam by Month 1956?2010”
. Iran Meteorological Organization.
B?n g?c
l?u tr? ngay 10 thang 3 n?m 2016
. Truy c?p ngay 8 thang 4 n?m 2015
.
|
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Bam, Iran
.
|
|
---|
Di s?n v?n hoa
| | |
---|
Di s?n thien nhien
| |
---|