К?р?зле телефон
бел?н бутамагыз
.
1 ?
NEC
Cellstar 500 series (1992); 2 ?
Nokia
2110 series (1994); 3 ?
Nokia
5120 (1998); 4 ?
Kyocera
2135 (2002); 5 ?
Audiovox
CDM8300 (2002); 6 ?
Samsung
SCH-A650 (2004).
Кес? телефоны
?
мобиль элемт?
?чен кулланылган
телефон
. И? ки? таралган мобиль элемт? форматы ?
GSM
.
- 1946 ел
?
АКШта
, Сент-Луис ш???ренд?
AT&T Bell Laboratories
ширк?те ?зене? автомобиленд?
телефон
элемт?се кую буенча эксперимент башлый.
- 1947 ел
?
Bell
ширк?тенд? эшл??че Дуглас Ринг ??м Рей Янг мобил элемт? ?чен алты яклы к?з?н?к принцибын т?къдим ит?л?р.
- 6 март
,
1983 ел
?
Motorola
ширк?те беренче булып сатуга кес?
телефонын
чыгара. DynaTAC 8000X аппаратын уйлап чыгарыр ?чен $100 млн ??м 15 ел вакыт кир?к була. Телефонны? авырлыгы 794 грамм, зурлыгы 33x4,4x8,9 см т?шкил ит?. Телефон $3995 тора.
- 1984 елда
мобиль элемт?д?н файдаланучылар саны 300 000 кешег? ?ит?.
- 2003 елда
мобиль элемт?д?н файдаланучылар саны 1 200 000 000 кешег? ?ит?.
1962 елны?
??енд? ?и?анга беренче Telstar элемт? юлдашы ?иб?рел?. Бу вакыйгадан со? мобиль элемт? уйлап чыгару турында ныклап уйлана башлыйлар. Ул чорда ук “Моторола” компаниясе к?чм? радиостанциял?р билгеле эшл?г?н була. 1967 елда ≪Моторола≫ны? инженеры
Мартин Купер
Чикаго
полицейскийлары ?чен беренче кес? рациясе эшл?п бир?.
1973 елны?
3 апреленд? кечкен? телефон сынау ?т?.
Нью-Йоркта
50 катлы йорт кыегында база станциясе урнаштырыла, ул 30 абонементны хезм?тл?ндер?г? ?айлаштырыла. Станция ?ирд?ге элемт? линиял?ре бел?н тоташтырыла. Урамда й?рг?н Мартин Купер т??риб? ?з?ген? шалтыратып, телефонга аны? ?ит?кчесен чакыруын ?тен?. Кулында беренче мобиль телефон ?рн?ге тоткан Купер урамнан кес? телефоныннан шалтыратуын х?б?р итк?ч, теге очтагы танышыны? тешл?ре шыгырдавын яхшы ишет?. ?теп баручылар аны? кулында б?л?к?й телефон к?реп телсез кала. Ул вакытта телефонны? бу “баласы” кирпечк? охшаш, аны? биеклеге ? 25, ки?леге бел?н калынлыгы ? 5?р сантиметр, авырлыгы 1 килограмм була. Ул 12 т?йм?ле, хакы 2000 доллар. ?лб?тт?, аны к?т?реп й?р? ул чор ?чен авыр эш саналмый. Бервакыт машинада китеп барганда Купер ?бисен? шалтыратып с?енче алырга уйлый, ? тегесе киявене? башы бел?н бер-бер х?л булгандыр ахры, дип, бер д? ышанырга тел?ми.
[1]
Чит ил киноларында гына к?рг?н кес? телефоннары беренче тапкыр 1983 елда кулланыла башлады. Н?къ шул елда сатуга Моtorola DynaTAC-8000X телефоннары чыкты. Motorola DynaTAC 8000Х ут-диодлы дисплей бел?н ?и?азландырылган ??м т?зелеш кирпече зурлыгында булган. ?леге аппарат аша беренче булып 1983 елны? 13 октябренд?
АКШта
беренче коммерция к?р?зле элемт? челт?рен сафка бастырган Ameritech Mobile компаниясе президенты Б.Барнет шалтыраткан. Телефон ярд?менд? с?гать буе с?йл?шерг? м?мкин булган, ? к?т? режимында эшл?? вакыты сигез с?гатьк? ?итк?н. Челт?рд?н файдаланган ?чен абонент т?л?ве аена 50 долларга т?шк?н, ? бер минутлык шалтырату ?чен с?йл?ш?л?р аеруча к?п булган вакытта 40 цент ??м калган с?гатьл?рд? 24 цент т?л?рг? туры килг?н. ?мма бу ? аппаратны сатуга йогынты ясамаган.
≪Сатып алучыларны портатив телефон ярд?менд? ??рвакыт элемт?д? булу м?мкинлеге шулкад?р шаккаттырды ки, DynaTAC 8000Х аппаратын алырга чиратка ме?н?рч? кеше тезел? иде, ? дип иск? ала телефонны эшл??чел?рне? берсе Р.Кролопп. ? 1983 елда чыбыксыз телефон аша шалтырату идеясе ?зе ?к фантастика кебек тоела иде≫.
1988 елда спутник элемт?се ярд?менд? к?р?зле телефоннар унар км дан ала башларлык итеп камилл?штерел?.
? кес? телефоннарын будильнигы, кинокамерасы, фотоаппараты, SMS, MMS тапшыргычлары, диктофоны, плейердан тыш, миникомпьютеры булган смартфоннар алыштыра. Аларда кино карарга, текст бел?н эшл?рг?, Интернетка чыгарга м?мкин.
Со?гы бернич? ел эченд? к?р?зле телефон элемт?се ки? ?сеш алды. Телефоннарны сайлап алу м?мкинлеге зур булу, телекоммуникация хезм?те к?рс?т?не? сыйфаты яхшыру, б?ясе бар кешел?р ?чен д? м?мкин булуы шу?а китерде: д?ньяда миллиардтан артык кеше к?р?зле телефон куллана.
К?р?зле телефоннарны? х?зер т?б?нд?ге т?рл?ре бар: Nokia; Samsung, Sony Ericson, Filips, LG, Motorolla, Audiovox, Just, Vertu, Apple. Модельл?р буенча и? популяры Just, Nokia. Аннан со? Vertu, Apple, Samsung, Sony Ericson, Filips, LG, Motorolla бара. К?р?зле телефоннар ярд?менд? с?йл?шерг?, SMS, MMS ?иб?рерг?, музыка ты?ларга, уен уйнарга, Интернетка чыгарга, камерага, фотога т?шерерг?, с?йл?ш?не яздырырга м?мкин, ягъни х?зерге к?р?зле телефоннар бик к?п т?рле операция башкара. Алар бер, ике, ?ч симкалы булырга м?мкин.
Д?ньяда мобиль элемт? абонентлары бер миллиард тир?се санала. 2010 елда 450 миллион кес? телефоны сатылган. Кайбер илл?рд? халыкны? 80 проценты телефонсыз торалмый.
2012 елда
д?ньяда 1,7 миллиард аппарат сатылган, шулардан 850 миллионы ? Samsung, Nokia ??м Apple брендларыныкы. Б?ген д?ньяда ?ч миллиардка якын кешене? телефоны бар.
Шул ук вакытта елына 125 миллион телефон ч?плекк? ташлана.
Кореялел?р
??р унбер
ай
саен телефоннарын я?арталар.
Радиотехник ??м радиоэлектрон приборлар ярд?менд? кешелек к?зг? к?ренм?с электромагнитик п?р?вез барлыкка китерде. Югары ??м ?т? югары к?ч?нешле электр ?тк?ргечл?ре, к?п сандагы радио-, телетапшырулар станциял?ре, космик ретрансляторлар ? боларны? барысы да электромагнитик нурларны? табигый т?эсирен? йогынты ясый.
Электр ??м магнит кырлары б?тен бер к?ренеш ? электромагнитик кыр ул. Электромагнитик кыр ? материяне? корылмалы кис?кчекл?ре арасында ?зара т?эсирне булдыртып торуны? ?зен? бер формасы. Тышкы электромагнитик т?эсирл?р кеше организмына ??рвакыт йогынты ясый. Электромагнитик кырны? кеше с?лам?тлеген? т?эсирен ?йр?н? безне? илд? узган гасырны? 60 нчы елларында башланды.
База станциял?ре (БС), мобиль радиотелефоннар к?р?зле телефоннар элемт?сене? т?п элементлары булып тора. ? болар ультра югары диапазонлы электромагнитик нурланыш чыганагын т?шкил ит?. Зоналарга яки к?р?зл?рг? б?лен? (гад?тт? 0,5… 10 км) ? к?р?зле телефон эшл?вене? т?п принцибы. Кулланучы трубкасындагы сигнал локаль база станция￢л?ре тарафыннан тотыла ??м эзлекле р?вешт? башка база станциял?рен? ?иб?релг?нд? акрынлап, адресланган абонент к?р?зен? якынлаша. К?р?зле элемт? эшл?г?нд? к?р?зле телефон ??м база станциясе электромагнитик кыр тудыра.