Tjalling Koopmans

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Tjalling Koopmans
Do?um 28 A?ustos 1910 ( 1910-08-28 )
's-Graveland , Hollanda
Olum 26 ?ubat 1985 (74 ya?ında)
New Haven , Connecticut , ABD
Milliyet Hollanda
Mezun oldu?u okul(lar) Leiden Universitesi
Oduller Nobel Ekonomi Odulu (1975)
Kariyeri
Dalı ?ktisat
Doktora
danı?manı
Hendrik Anthony Kramers , Jan Tinbergen
Doktora o?rencileri Leonid Hurwicz

Tjalling Charles Koopmans (d. 28 A?ustos 1910, 's-Graveland- Hollanda - o. 26 ?ubat 1985, New Haven , Connecticut , ABD ), 1975'te Nobel ?ktisat Odulu 'nu Leonid Kantorovic ile ortakla?a kazandı.

Ya?amı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Koopmans Hollanda'da 's-Graveland ?ehrinde do?du. 1927'de daha 17 ya?ında iken matematik okumak uzere Utrecht Universitesine girdi, ama 1930'da teorik fizik bolumune gecti. 1933'te aynı ?ekilde matematik ve fizik okuduktan sonra iktisatcı olan Jan Tinberge ile tanı?tı ve onun hocalı?ı altında matematik iktisat okumak icin Amsterdam 'a gitti. Koopmans matematik iktisat calı?maları yanında istatistik ve ekonometri alanlarında da calı?malar yaptı. Ozellikle 1935 sonbaharında Norvec'e gidip Ragnar Frisch yanında calı?malardan cok etkilendi. Tez hocası Leiden'e tayin oldu?u icin Koopmans universite master yuksek lisans diplomasını 1936'da Leiden Universitesi 'nden aldı.

1936-1938'de hocası olan Tinbergen Genevre'ye Milletler Cemiyeti Maliye Bolumu'nde calı?maya gidince, Koopmans Rotterdam'da Erasmus Universitesi 'nde Tinbergen'in derslerini vermeye ba?ladı. 1938'de Koopmans'da Cenevre'ye gidip Milletler Cemiyeti'nde Maliye Bolumu'ne girdi ve burada Tinbergen'in ABD icin hazırladı?ı ekonometrik konjontur tahmin modelinin benzerini ?ngiltere ekonomisine tatbik etmek icin calı?malara ba?ladı. Burada calı?an tanınmı? (sonradan Nobel ?ktisat Odulu alacak olan) James Meade ile yakın ara?tırma ili?kileri kurdu. II. Dunya Sava?ı ba?layınca karısı ve kucuk bebek olan kızı ile birlikte Koopmans 1940'ta ABD calı?maya gitti. Koopmans Washington 'da ?ngiliz Ticaret Gemicilik Misyonu'nda calı?tı ve ?ngiltere'nin Amerikan aldı?ı sava? malzemelerinin Atlantik Denizi uzerinde ta?ıma sorunlarıyla ilgilendi. Burada calı?masını ta?ımacılık iktisadı uzerine, ozellikle optimal ileti yolları, sorunu uzerine odaklandı. 1944'te ?ngiliz hukumetinin yaptı?ı bir reorganizasyon dolayısıyla i?ini kaybeden Koopmans Chicagoya gecerek Chicago Universitesi 'ne ba?lı bir ara?tırma kurumu olan Cowles Ekonomik Ara?tırma Komisyonu'nda calı?maya ba?ladı. Koopmans 1946'da ABD vatanda?lı?ına gecti. 1948'de Koopmans calı?tı?ı ara?tırma kurumunun direktorlu?une getirildi. Bu kurumun mali finansmanını sa?layan Cowles deste?ini 1955'te Yale Universitesi vermeye ba?ladı ve bu universitede yeni bir Cowles Ekonomik Ara?tırma Komisyonu kuruldu ve Koopmans da Yale Universitesi'ne gecti. Orada calı?malarını optimal buyume iktisadı ve eylem ara?tırması icinde bulunan eylem analizi uzerine cekti.

Calı?maları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Koopmans'ın yaptı?ı ilk ara?tırma fen bilimi uzerinde Hartree-Fock teorisi uzerine oldu ve sonuc olarak kuantum kimyası alanında yaygın olarak bilinen Koopmans'in teoremi ile sonuclandı. Matematik iktisat alanında ara?tırmaları eylem analizi, uretim, maliyet ve fiyatlama icin girdi ve cıktılar arasındaki ba?lantılar ve bunların ekonomik etkinlik ve fiyatlar ile ili?kileri uzerinde oldu. 1975'te Kantorovic ile ortakla?a kazandı?ı Nobel ?ktisat Odulu kaynak da?ılımı ve ozellikle kaynakların optimal kullanılması teorisine yaptı?ı buyuk katkılar nedeni ile verildi.

Onemli yayınları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  • Linear Regression and Activity Analysis of Economic Time Series (1937)
  • Three Essays on the State of Economic Science (1957)
  • The Scientific Papers of Tjalling C. Koopmans (1970)

Dı? ba?lantılar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]