Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Tjalling Charles Koopmans
(d. 28 A?ustos 1910, 's-Graveland-
Hollanda
- o. 26 ?ubat 1985,
New Haven
,
Connecticut
,
ABD
), 1975'te
Nobel ?ktisat Odulu
'nu
Leonid Kantorovic
ile ortakla?a kazandı.
Koopmans Hollanda'da
's-Graveland
?ehrinde do?du. 1927'de daha 17 ya?ında iken matematik okumak uzere
Utrecht Universitesine
girdi, ama 1930'da teorik fizik bolumune gecti. 1933'te aynı ?ekilde matematik ve fizik okuduktan sonra iktisatcı olan
Jan Tinberge
ile tanı?tı ve onun hocalı?ı altında matematik iktisat okumak icin
Amsterdam
'a gitti. Koopmans matematik iktisat calı?maları yanında
istatistik
ve
ekonometri
alanlarında da calı?malar yaptı. Ozellikle 1935 sonbaharında Norvec'e gidip
Ragnar Frisch
yanında calı?malardan cok etkilendi. Tez hocası Leiden'e tayin oldu?u icin Koopmans universite master yuksek lisans diplomasını 1936'da
Leiden Universitesi
'nden aldı.
1936-1938'de hocası olan Tinbergen Genevre'ye
Milletler Cemiyeti
Maliye Bolumu'nde calı?maya gidince, Koopmans Rotterdam'da
Erasmus Universitesi
'nde Tinbergen'in derslerini vermeye ba?ladı. 1938'de Koopmans'da Cenevre'ye gidip Milletler Cemiyeti'nde Maliye Bolumu'ne girdi ve burada Tinbergen'in ABD icin hazırladı?ı ekonometrik konjontur tahmin modelinin benzerini ?ngiltere ekonomisine tatbik etmek icin calı?malara ba?ladı. Burada calı?an tanınmı? (sonradan Nobel ?ktisat Odulu alacak olan)
James Meade
ile yakın ara?tırma ili?kileri kurdu.
II. Dunya Sava?ı
ba?layınca karısı ve kucuk bebek olan kızı ile birlikte Koopmans 1940'ta ABD calı?maya gitti. Koopmans
Washington
'da ?ngiliz Ticaret Gemicilik Misyonu'nda calı?tı ve ?ngiltere'nin Amerikan aldı?ı sava? malzemelerinin Atlantik Denizi uzerinde ta?ıma sorunlarıyla ilgilendi. Burada calı?masını
ta?ımacılık iktisadı
uzerine, ozellikle optimal ileti yolları, sorunu uzerine odaklandı. 1944'te ?ngiliz hukumetinin yaptı?ı bir reorganizasyon dolayısıyla i?ini kaybeden Koopmans
Chicagoya
gecerek
Chicago Universitesi
'ne ba?lı bir ara?tırma kurumu olan Cowles Ekonomik Ara?tırma Komisyonu'nda calı?maya ba?ladı. Koopmans 1946'da ABD vatanda?lı?ına gecti. 1948'de Koopmans calı?tı?ı ara?tırma kurumunun direktorlu?une getirildi. Bu kurumun mali finansmanını sa?layan Cowles deste?ini 1955'te
Yale Universitesi
vermeye ba?ladı ve bu universitede yeni bir Cowles Ekonomik Ara?tırma Komisyonu kuruldu ve Koopmans da Yale Universitesi'ne gecti. Orada calı?malarını
optimal buyume iktisadı
ve eylem ara?tırması icinde bulunan
eylem analizi
uzerine cekti.
Koopmans'ın yaptı?ı ilk ara?tırma fen bilimi uzerinde
Hartree-Fock
teorisi uzerine oldu ve sonuc olarak
kuantum kimyası
alanında yaygın olarak bilinen
Koopmans'in teoremi
ile sonuclandı. Matematik iktisat alanında ara?tırmaları eylem analizi, uretim, maliyet ve fiyatlama icin girdi ve cıktılar arasındaki ba?lantılar ve bunların
ekonomik etkinlik
ve
fiyatlar
ile ili?kileri uzerinde oldu. 1975'te Kantorovic ile ortakla?a kazandı?ı Nobel ?ktisat Odulu kaynak da?ılımı ve ozellikle kaynakların optimal kullanılması teorisine yaptı?ı buyuk katkılar nedeni ile verildi.
- Linear Regression and Activity Analysis of Economic Time Series
(1937)
- Three Essays on the State of Economic Science
(1957)
- The Scientific Papers of Tjalling C. Koopmans
(1970)
|
---|
1969-1975
| | |
---|
1976-2000
| |
---|
2001-gunumuz
| |
---|