Solhan

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Solhan
?lce
Solhan Yüzen adalar
Solhan Yuzen adalar
Harita
?lce sınırları haritası
Ulke Turkiye
?l Bingol
Co?rafi bolge Do?u Anadolu Bolgesi
Belde sayısı 1
Koy sayısı 27
?dare
 ?  Kaymakam Muhammed Cetin
 ? Belediye ba?kanı Abdulhakim Yıldız ( AK Parti )
Rakım 1395 m
Nufus
  (2018, 2009)
 ? Toplam 33,618, 14,005
 ? Kır
14,270
 ? ?ehir
20.056
Zaman dilimi UTC+03.00 ( TS? )
Posta kodu 12700
?l alan kodu 426
?l plaka kodu 12

Solhan ( Zazaca :  Boglon [1] ), Bingol iline ba?lı bir ilcedir. ?lcenin 2 belediyesi, 1 beldesi ve 27 koyu mevcuttur. Solhan ilce nufusu 2022 istatistiklerine gore 35,660 ki?idir. [2]

Tarihce [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Solhan, ilcenin 2 km batısında yer alan Mezgeft adı ile anılan yerde, “"Beglon" isminde bir beyin yonetiminde kaldı?ı icin bu adı almı? oldu?u soylense de Solhan ilcesinin do?udan batıya uzantısı dar bo?azlar ve tarihi su arklarının cıkı? noktası oldu?u icin "Bueglon" (Ark Kayna?ı-Arkların Ba?ı) anlamına gelen bir sozcuk (ki bu sozcuk Zazaca’da hala kullanılmaktadır; Bueg: Sulama icin yapılan kucuk baraj ya da suyun yonunu de?i?tirmek icin yapılan bent (bueg-biebın) La:Dere,Cay Lon:Dereler,Caylar) anlamında olup iki sozcu?un birle?mesiyle "BuegLon" ismini almı?tır. Zamanla bu sozcuk halk dilinde de?i?ime u?ramı?, Boglon olarak anılmaya ba?lanmı?, yorenin yerle?ik a?a ve beylerinin halka zulumleri neticesinde ho?nutsuzlukları artan halkla catı?maları, donemin ?artlarında kalabalık bir nufusa sahip olan Solaxan(Sola(K)han) a?iretiyle irili ufaklı catı?maları nedeniyle Osmanlı devletinin de bu a?iretten yana davranıp beylerin (Kolhisar Beyleri-Selcuklu Donemindeki Kuvel kalesi-Bugunku Ardahan ilinin Posof ilcesine ba?lı Kolkoy) batıya gitmeleri sonucunda bolge sonradan Solahan (Solaxan) olarak anılmı? 1932 yılında da Solhan adını almı?tır.

Solhan ve yoresinin tarihi ile ilgili kesin bilgi olmamakla birlikte, bu yoredeki yerle?imin Hititlere kadar uzandı?ı bilinmektedir. MO 2000 yıllarında Fırat Nehri kıyısında Vasukani ?ehrini kurup butun Anadolu ’ya yayılan Hurriler , MO 1360'ta Hititler 'in Toros Da?ları 'nı a?ıp kendilerini sıkı?tırması ve yeni krallık devrinde ?uppililuma Mitani prensini kendisine damat edinip himayesi altına almasından oturu; Harput , Bingol ve Mu? dolaylarında hakimiyetlerini kaybetmi?lerdir. MO 1200 yıllarında Hitit Devleti 'nin yıkılması ile Van bolgesinde yerle?en Urartular batıya do?ru geni?leyerek Bitlis, Mu? ve Bingol’u alıp Murat Irma?ı Vadisine kadar ilerlediler. MO 745 yıllarında Asurlular'ın hakimiyetine gecen bolge, MO 612 yılında Med, Babil ve Urartuların saldırısıyla Medlerin hakimiyetine gecmi?tir. Daha sonra ?skender 'in Anadolu 'yu ele gecirmesi ile, ?skender ?mparatorlu?u sınırları icerisinde kalan yore, Onun olumunden sonra Seleukosların yonetimine girmi?tir. Daha sonra da Romalıların eline gecmi?tir.

Malazgirt Meydan Muharebesi 'nden sonra, Selcuklu Hanedanı 'nın egemenli?ine gecmi?, Mo?ollar'ın Anadolu’ya saldırıları ile, 1243 yılında Koseda? Sava?ı 'nda Selcuklular'ın yenilmesi sonucu Mo?ollar bolgeye hakim olmu?lardır. Bu donemde, Diyarbakır'ı kendilerine yurt edinen Akkoyunlular ; 1394 yıllarında Bingol, Erzurum, Erzincan'da da hakimiyet kurmu?lardır. 1473 yılında Otlukbeli Sava?ı 'nda Uzun Hasan 'ın yenilmesi ile Solhan'ın da icinde bulundu?u bolge, Osmanlı egemenli?ine gecmi?tir. Bundan sonra yorede ?ran Hakimiyeti gorulse de ?ah ?smail ’in 1514 Caldıran Muharebesi 'nde Osmanlılara yenilmesiyle Yavuz Sultan Selim tarafından Do?u Anadolu'da birlik tesisi gorevini vezir Bıyıklı Mehmet Pa?a ile Kurt beyi ?dris-i Bitlisi 'ye vermi?tir.

Vilayetlerin yeniden te?kilatlanması sırasında Solhan , 1864 yılında Erzurum eyaletine ba?lanmı?tır. I. Dunya Sava?ı yıllarında kısa bir sure Rus i?galine u?ramı?tır. 1929 yılında nahiye olarak Mu? iline ve 4 Ocak 1936 tarihinde ilce konumuna getirilerek Bingol iline ba?lanmı?tır. [3]

Co?rafya [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Yuzen Adalar Tabiat Anıtı

?lcenin yuzolcumu 1114 km²'dir. Bunun il yuzolcumune oranı %13,71'dir. ?lcenin deniz seviyesinden yuksekli?i 1395 metredir. Bingol il merkezine uzaklı?ı 57 km'dir. Yuzen Adalar Tabiat Anıtı , bu ilcenin sınırları icindedir.

?lcenin 2 belediyesi, 27 koyu mevcuttur. Koyaltı yerle?im birimi (mezra) sayısı 133'tur. Belediye sınırları icinde 7 mahalle muhtarlı?ı vardır. Bunların 4 tanesi ilce belediyesi, 3 tanesi de Arakonak Belediye sınırları icindedir.

Do?u Anadolu Bolgesi 'nde, Bingol 'un bir ilcesi olan Solhan, do?usunda Mu? , batısında Bingol, kuzeyinde Karlıova ve Varto , guneyinde de Diyarbakır ve Genc ilcesi ile cevrelenmi?tir. ?stanbul-?ran transit yolu uzerinde yer almaktadır.

?lce, Do?u Anadolu Bolgesi'nin yuksek yayları uzerinde bulunmaktadır. ?lce topraklarının buyuk bolumunu engebeli alanlar ve meralar olu?turmaktadır. Guneydo?u Toroslar 'ın devamı niteli?indeki da?lar ilcenin guney sınırlarından gecmektedir. Bolgedeki da?ların yuksekli?i 2000 m'yi gecer. ?lce topraklarının bir bolumu lav ortusuyle kaplıdır. Bu engebeli arazi uzerinde bulunan da?ların en onemlileri ?erafettin Da?ları 'dır. ?lcenin kuzeyini tamamen kaplayan ?erafetin Da?ları'nın en yuksek noktalarını; 2388 m yukseklikteki Esentepe ve 2675 m yukseklikteki ?ahin tepe olu?turmaktadır. Bu da?lar arasında geni? meralar yer almaktadır.

?lcenin en onemli akarsuyu Murat Nehri 'dir. ?lce dı?ında ise Bu?lan Cayı Baz Deresi, Masala Deresi onemli akarsularıdır. ?lcenin onemli yaylaları ise; ?erafetin, Alopin, Awemasi, Cevkani, kucekan, Kandil ve Kabak Yaylalarıdır. ?lcenin topraklarının bir kısmı lav ortusu ile ortuludur. Yaylaları oldukca zengin bitki ortusu ile kaplıdır. Orman yapısı genellikle, ilcenin guneyinde yo?un bir ?ekilde te?kil eden me?e a?acları yanında yer yer ardıc, alıc, elma, kavak ve sakız a?acları bulunmaktadır. [4]

Nufus [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?lce; 1 belde ve 27 koyden olu?maktadır.

Yıl Toplam ?ehir Kır
Solhan ilcesi (Mu?)
1935 [5] 7.821 421 7.400
Solhan ilcesi (Bingol)
1940 [6] 8.705 421 8.284
1945 [7] 8.173 528 7.645
1950 [8] 9.268 1.746 7.522
1955 [9] 8.958 1.026 7.932
1960 [10] 11.284 1.420 9.864
1965 [11] 13.400 1.968 11.432
1970 [12] 18.256 5.091 13.165
1975 [13] 23.481 7.014 16.467
1980 [14] 26.957 7.153 19.804
1985 [15] 30.524 9.059 21.465
1990 [16] 35.292 12.191 23.101
2000 [17] 33.604 14.325 19.279
2007 [18] 32.945 17.895 15.050
2008 [19] 32.975 15.950 17.025
2009 [20] 33.294 15.753 17.541
2010 [21] 33.466 15.741 17.725
2011 [22] 33.496 16.080 17.416
2012 [23] 33.424 16.659 16.765
2013 [24] 33.535 16.636 16.899
2014 [25] 33.256 17.282 15.974
2015 [26] 33.088 17.550 15.538
2016 [26] 33.133 17.634 15.499
2017 [26] 33.130 18.153 14.977
2018 [26] 33.618 17.756 15.862
2019 [26] 33.655 19.049 14.606
2020 [26] 34.326 20.056 14.270

Ekonomi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

?lcenin ekonomisi buyuk olcude hayvancılı?a dayalı olup Son yıllarda “Sut ?nekcili?i” modern uretim ciftlikleri acılmaktadır. 2021 yılı itibarıyla ilcede 3 Modern Sut ?nekcili?i Ciftli?i, 1 Modern Sut ??leme Fabrikası(Sutbir), 1 Su Dolum Fabrikası (Binpınar) 5 adet Tekstil Firması (Binses, AlanGrup, Hayalim, Bora ve Dumlu Tekstil) 900 i?ci istihdamı ile ilce ekonomisine katkıda bulunmakta bu sayede ekonomi daha canlı hale gelmektedir. Kucuk Sanayi sitesinde sanayi kolunda faaliyet gosteren 40-50 adet irili ufaklı i?letme ile beraber ilcenin muhtelif yerlerinde az miktarda bu?day ve arpa yeti?tirilmekte olup son donemde ra?bet goren ve uretimi artmaya ba?layan elma, ceviz, so?an, fasulye ve dut gibi sebze meyveler de yerel ihtiyacları kar?ılamaya do?ru yol almaktadır.

E?itim [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bingol Universitesine ba?lı Solhan Sa?lık Hizmetleri Meslek Yuksekokulu, ilcede yer alır.

Spor [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

2013 yılında ilcede kurulan Solhanspor voleybol kulubu 2020-2021 sezonunda Efeler Liginde mucadele etmi?tir.

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "Zazaki(Solhan):Bueglon (Bo?azlar veya Sukanallarının "Ark" Kayna?ı anlamına gelir)" . 29 Haziran 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mayıs 2020 .  
  2. ^ "2020 Solhan Nufusu" . 8 Aralık 2021 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 18 Ocak 2022 .  
  3. ^ "?lcemizin Tarihcesi" . 9 Mart 2020 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 2 Mayıs 2020 .  
  4. ^ "?lcemizin Co?rafi yapısı" . 3 Aralık 2023 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 28 Ocak 2024 .  
  5. ^ "1935 Genel Nufus Sayımı" (PDF) . 20 ?lkte?rin 1935 Genel Nufus Sayımı . D?E. 2 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  6. ^  . "Vilayetler, kazalar, Nahiyeler ve Koyler ?tibarile Nufus ve Yuzey olcu" (PDF) . 20 ?lkte?rin 1940 Genel Nufus Sayımı . D?E. 20 Ekim 2016 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 20 Ekim 2016 .  
  7. ^  . "1945 Genel Nufus Sayımı" (PDF) . 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayımı . D?E. 15 A?ustos 2019 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  8. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Koyler itibarıyla nufus" (PDF) . 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayımı . D?E. 15 A?ustos 2019 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  9. ^  . "1955 Genel Nufus Sayımı" (PDF) . 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayımı . D?E. 2 Haziran 2021 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 21 ?ubat 2021 .  
  10. ^  . "?l, ?lce, Bucak ve Koyler itibarıyla nufus" (PDF) . 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayımı . D?E. 15 A?ustos 2019 tarihinde kayna?ından (PDF) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 ?ubat 2021 .  
  11. ^ "1965 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  12. ^ "1970 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  13. ^ "1975 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  14. ^ "1980 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  15. ^ "1985 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  16. ^ "1990 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  17. ^ "2000 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  18. ^ "2007 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  19. ^ "2008 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  20. ^ "2009 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  21. ^ "2010 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  22. ^ "2011 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 3 Kasım 2012 .  
  23. ^ "2012 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 20 ?ubat 2013 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 8 Mart 2013 .  
  24. ^ "2013 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 15 ?ubat 2014 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 15 ?ubat 2014 .  
  25. ^ "2014 genel nufus sayımı verileri" . Turkiye ?statistik Kurumu. 10 ?ubat 2015 tarihinde kayna?ından (html) ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 10 ?ubat 2015 .  
  26. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Da?ıtım Sistemi" (html) (Do?rudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ula?mak icin sorgulama yapılmalıdır). Turkiye ?statistik Kurumu . Eri?im tarihi: 13 Nisan 2016 .  
    • "Solhan Nufusu - Bingol" . nufusu.com . Eri?im tarihi: 5 ?ubat 2021 .  
    • "Bingol Solhan Nufusu" . nufusune.com.  
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Solhan&oldid=32769113 " sayfasından alınmı?tır