II. Kosova Muharebesi
veya
?kinci Kosova Meydan Muharebesi
(
Macarca
:
Masodik Rigomezei csata
, (17 Ekim-20 Ekim 1448)
Sultan
II. Murat
onderli?indeki
Osmanlı ordusu
ile
Macar
kumandanı
Janos Hunyadi
onderli?indeki bir muttefik
ordusu
arasında yapılmı? bir muharebedir. Osmanlı Devleti'nin zaferiyle sonuclanmı?tır.
Osmanlılar'ın
Balkanlar
'a do?ru yayılması, bu sırada guclu bir devlet olarak
Orta Avrupa
ile Balkanlar arasında bir kalkan durumunda bulunan Macar Krallı?ı'nı yakından ilgilendirmekteydi. Osmanlı ve Macar orduları arasında ilk ciddi hesapla?ma 1444'te
Varna
'daki meydan sava?ında gercekle?mi? ve Macarlar bu mucadelede yenilgiye u?ramı?lardı. Fakat buradaki yenilgi Macarlar'ın Balkan siyasetini sona erdirmedi, aksine
Mohac
'a kadar devam edecek bir sureci ba?latmı? oldu.
Macarlar'ın efsanevi kumandanı ve kral naibi
Janos Hunyadi
Varna'daki yenilginin rovan?ı icin hazırlıklara ba?lamı?, 1447 yılı ba?larından itibaren kendisine yakın olan Tuna boyundaki prensliklerle ittifak olu?turmaya calı?mı?tı. Daha onceki sava?ta oldu?u gibi Turkleri Balkanlar'dan atmak amacıyla yeni giri?ece?i mucadeleye bir
Haclı seferi
goruntusu vermek icin papaya,
Venedik
'e,
Aragon
ve
Napoli krallıklarına
ba?vurmu?sa da bunlardan olumlu bir cevap alamamı?tı. Bu sırada ic problemlerini halledip Varna sava?ında elde etti?i ba?arının ruzgarıyla muhalif kesimi sindiren
II. Murad
,
Arnavutluk
'ta
?skender Bey
'in isyanı ile ilgilenmekteydi.
Osmanlı ordusu Temmuz 1448 Arnavutluk'ta bulunuyordu ve
Kocacık Hisarı
'nın zaptından sonra
Akcahisar
(Kruya) ku?atmasıyla me?guldu. Hunyadi'nin ?skender Bey ile de temas kurdu?u ve onunla birle?mek uzere harekete gecti?i de belirtilir.
[5]
Topladı?ı 30-35.000 ki?ilik kuvvetle Balkanlar'a inen Hunyadi'nin ordusunun esasını Macarlar olu?turuyordu. Ayrıca 8000 askerden ibaret bir
Eflak
gucu de kendisine katılmı?tı. Yine
Alman
ve
Ceklerden
olu?an paralı askerler de vardı.
[6]
Hunyadi, Sırp Despotu
Curac Brankovic
ile de temas kurmak istedi, ancak Sırp despotu buna yana?madı?ı gibi onun topraklarından gecmesine izin vermeyece?ini de bildirdi. Bunda ikisi arasında eskiye dayanan bir gerginlik kadar Osmanlı baskısı da etkili olmu?tu. Buna ra?men Hunyadi eylul ayı sonlarında Sırp topraklarına girdi ve Morava vadisine yoneldi. Arnavutluk seferinde iken onun hareketini o?renen II. Murad, kuvvetlerini
Sofya
'da toplayarak Macar kuvvetlerini kar?ılamak uzere Kosova ovasına do?ru ilerledi.
Kaynaklarda Osmanlı ordusunun mevcudu hakkında abartılı rakamlar vardır. Macar kuvvetlerine gore nisbi bir fazlalı?ı olan Osmanlı ordusunun asker sayısı en iyimser tahminle 40.000 dolayında olarak gosterilebilir.
[7]
Hunyadi’nin ordusu ise iyi donanmı? ve son derece duzenli birliklerden olu?uyordu. En buyuk gucu Varna'da oldu?u gibi a?ır zırhlı suvariler te?kil ediyordu, hafif suvari sayısı da fazlaydı. Her birinde iki?er neferin bulundu?u, uzerinde bir topun yer aldı?ı ve sayıları kaynaklara gore 800-2000 arasında de?i?en sava? arabaları ordunun en onemli vurucu gucuydu.
[8]
Osmanlılar oncekinden farklı olarak sa? kanatta Anadolu, sol kanatta Rumeli suvarileri ve ortada azap ve
yenicerilerin
koruması altında padi?ahın bulundu?u merkezi guclerden olu?an bir duzende sıralanmı?tı. Yine merkezde suvari hucumlarına kar?ı kalkanlı ve mızraklı askerlerden olu?mu? bir mudafaa hattı hendek cevresine kurulmu? ve bunun etrafına develer konulmu?, toplar dizilmi?ti.
[9]
Sava? 17 Ekim Per?embe gunu ba?ladı. ?lk gun Macar suvarilerinin hucumu gercekle?ti. Her iki taraf birbirinin gucunu anlamaya yonelik carpı?malarda bulundu. Osmanlılar Anadolu askerinin yer aldı?ı kolu sava?a sokmadılar ve dinlendirdiler. Aynı gunun ak?amında Hunyadi Janos'un birlikleri Turk saflarına gece baskını yapmı?, fakat bu saldırı da puskurtulmu?tu. Ertesi sabah suvari saldırısı tekrar ba?ladı, bunlar yenicerilerin tuttu?u orta hatta kadar geldiler ve burada durduruldular.
[10]
Sava?ın ikinci gununde Haclı ordusu kanatlardan saldırıya gecti. Bunu goren II. Murad, merkezde yer alan Azap ve Yeniceri kuvvetlerinden olu?an birliklerini sabit tutup kanatlardaki askerlerini geri cekilme emri verdi. Bunu goren Janos Hunyadi'nkn birlikleri
Osmanlıların
sava?ı terk etti?ini du?unup tum gucleri ile merkeze saldırdılar. Bunun uzerine II. Murad merkez birliklerine de geri cekilme emri verdi, fakat bu bir sava? hilesiydi. Cunku sa? ve sol kanatlarda yer alan Anadolu ve Rumeli beylerbeyli?ine ba?lı kuvvetler ani ve hızlı bir manevrayla yeniden hucuma gecip Haclı ordusunu cembere almayı ba?ardılar. Ma?lup olaca?ını anlayan Hunyadi Janos kactı.
[11]
19 Ekim sabahı Haclı ordugahında kalan kuvvetlerin kurdu?u son barikatlar da Turkler tarafından a?ıldı ve cok sayıda esir alındı. Bununla birlikle iki bucuk gun suren sava? Osmanlı ordusunun kesin zaferi ile sonuclandı. Bu arada yardım icin gelen ?skender Bey ancak sava?ın sonunda yeti?ebilmi? ve ma?lubiyet haberi uzerine geri cekilmi?ti. Hunyadi ise sava? arabalarının koruması altında sava? meydanından uzakla?mı?, daha sonra kuzeydeki topraklarına donerken Sırplar tarafından esir alınmı?, fakat sonra serbest bırakılmı?tır.
[12]
II. Kosova Sava?ı, Osmanlı'nın ilk zamanlarındaki en uzun suren ve en cok kan dokulen sava?larından biridir. Bunun sebebi elbette her iki ordunun da di?e di? sava?mı? olmasıdır.
II. Kosova Sava?ı, Macarların Balkanlar'daki etkisinin bir bakıma sonunu olu?turdu. Buna kar?ılık Osmanlı hakimiyetinin sarsılmazlı?ını peki?tirdi. Eflak uzerindeki Macar nufuzu sarsıldı ve bu kesimde Osmanlılar one cıkmaya ba?ladı. Ayrıca
Varna Sava?ı
'yla birlikte burada kazanılan ba?arı, ileride Balkanlar'da olu?ması muhtemel yeni bir ittifak ve askeri yardımı engelleyici bir etki yaparak
?stanbul'un fethini
daha yakın hale getirdi.
- ^
Bihi?ti Ahmed Sinan Celebi.
Tevarih-i Al-i Osman
. British Museum, Add. Or. ms. 7869, vr. 136b-140b.
- ^
a
b
Antoche 2017, s. 273.
- ^
a
b
Chalkokondyles, Laonikos (1464). "Translated by Anthony Kaldellis, (2014)".
The Histories of Laonikos Chalkokondyldes
.
I
.
- ^
Banlaky, Jozsef. "A magyar nemzet hadtortenelme [The Military History of the Hungarian Nation]".
A rigomezei csata 1448 oktober 17-t?l 19-ig [The Battle of Kosovo at 17?19 October in 1448]
(Macarca). Budape?te.
- ^
Malcolm, N. (1999).
Kosova: Balkanları Anlamak ?cin
. Ozden Arıkan tarafından cevrildi. ?stanbul. s. 119-122.
- ^
Agoston, G. (1999). "Muzakere, XV ve XVI. Asrı Turk Asrı Yapan De?erler".
XV ve XVI. Asırlarda Buyuk Meydan Muharebelerinde Uygulanan Strateji ve Taktikler
. ?stanbul. ss. 93-94.
- ^
Uzuncar?ılı, ?smail Hakkı.
Osmanlı Tarihi
.
I
. ss. 446-450.
- ^
Elekes, L. (1952).
Hunyadi, Budapest
. ss. 368-381.
- ^
A?ıkpa?azade.
Tarih (Atsız)
. ss. 186-188.
- ^
Oruc b. Adil.
Tevarih-i Al-i Osman
. ss. 121-123.
- ^
Ne?ri.
Cihannuma (Unat)
.
II
. ss. 659-675.
- ^
Dani?mend, Kronoloji
.
I
. ss. 221-222.
- Ozdek, R. (1990).
Turkler'in Altın Kitabı Cilt-3
. ?stanbul: Tercuman Gazetesi.
- Larousse (1993).
Thema Larousse Cilt-1 sf.141
. ?stanbul: Milliyet Gazetesi.