Harika Hanım
(
?azi Sirel Lifij
; 7 Nisan 1896,
Amasya
- 1991), Turk ressam.
Manzara resimleri,
otoportre
ve mitolojik resimler yapmı?; 1916'dan itibaren Turkiye'de donemin onemli sergilerinde eserleri sergilenmi?tir. Heykeltıra?
Nijat Sirel
’in ablası, ressam
Avni Lifij
’in e?idir. 1927'den sonra resim yapmayı bırakarak kendisini e?inin adını ve resimlerini ya?atmaya adamı? ancak 1957'e kadar etut turunde resim calı?malarına devam etmi?tir. Elli kadar eseri gunumuze ula?mı?tır.
[1]
1896 yılında Amasya'da do?du. Babası Amasya'ya tayin edilen ilk hukumet tabibi olan Doktor Seyit Ahmetzade ?brahim ?azi Bey,
[2]
annesi Melek Yennevveva Hanım'dır. Karde?lerinden
Nijat
, Turk heykelcili?inin onculeri arasında yer alan bir sanatcıdır. Amasya'da gonderilebilece?i bir okul olmadı?ı icin o?renimine bir erkek okulunda ba?ladı. Ailesi, 1905 yılında ?stanbul'a ta?ındıktan sonra, o yıllarda kızların resim e?itimi alabildikleri tek e?itim kurumu olan
?stanbul Dar-ul Muallimat-ı Aliyye
’de (Kız O?retmen Okulu)'de o?renim gordu.
Resim dersini ilk kadın ressamlardan olan
Mufide Kadri
’den aldı.
?nas Sanayi-i Nefise Mektebi
’nde konuk o?renci oldu ve
Nazmi Ziya
’dan dersler aldı. Turk resminde erken ornekleri
1914 Ku?a?ı
’nda gorulen mitolojik, alegorik resimleri genc ya?ında yapmaya cesaret eden sanatcı,
[1]
1914 yılında 18 ya?ındayken Osmanlı ?mparatorlu?u’nun ilk deneme okulları olan ?stanbul’da Numune Mektebi’ne resim o?retmeni olarak atandı.
Harika Hanım, 1916’dan itibaren donemin onemli sergilerine
?azi Sirel
veya
Harika Hanım
adıyla katıldı. Katıldı?ı ilk sergi
1916 Galatasaray Sergisi
idi.
Ahenktar Sesler
adlı resmiyle 1917 Galatasaray sergisine katılan Harika Hanım, Aralık 1917’den Ocak 1918 tarihine kadar acık kalan
Sava? Resimleri ve Di?erleri
/ ?i?li Atolyesi Resim Sergisi icin mitolojik konulu resimler yaptı. Ardından Avrupa’da Turk ressamları tarafından acılacak ilk sergi olan Viyana Sergisi'ne katılmak uzere davet edildi. Ulkedeki az sayıda kadın ressamdan birisi olan Harika Hanım,
[3]
Ru?en Zamir Hanım’la bu sergiye eserleri secilen iki kadın sanatcıdan biri oldu. Yedi ki?ilik juride
Ruhi
(Arel),
Hikmet
(Onat),
Feyhaman
(Duran),
?brahim
(Callı) ve
Avni
(Lifij) bulunmaktaydı. Avni Lifij ile bu sırada tanı?tı. Viyana Sergisi’ne
Portre
,
Dekorasyon Tasla?ı
,
?lahlar Nezdinde/?lahlar E?leniyor
,
Ahenk/Armoni
,
San Stefano/Ye?ilkoy’den Manzara
,
Taslak
,
Selvi A?acı
,
Sabah
isimli calı?malarla katıldı.
[4]
Viyana Universitesi’nde 1918’de acılan Viyana Sergisi’ne yirmi sanatcı ile birlikte katıldı.
11 Temmuz 1919'da Avni Lifij’le nikahlandı. O sıralar salgın olan
?spanyol gribi
nedeniyle 25 Mart 1922 yılında toren yaparak evlendiler. Mezun oldu?u ?stanbul Dar-ul Muallimat’ında 1920'de resim o?retmenli?ine ba?ladı.
[1]
Muazzez Bey’in ozel atolyesine devam eden sanatcı, burada hocalık yapan Nazmi Ziya, Mehmed Ruhi ve Feyhaman Duran’dan da sanat e?itimi alarak kendini geli?tirdi.
[5]
Hocalarının e?ilimlerinin
empresyonizm
etkili olmasından etkilendi.
[1]
19 Ekim 1923’te Ankara’da Turk Oca?ı binasında acılan ilk resim sergisine de katıldı.
Ramazan Gecesi
isimli eseri sergi yazısında ovulmeye layık yapıtlar arasında gosterildi.
[1]
1924'te Ankara'da duzenlenen
Ankara Sanayi-i Nefise Me?heri
adlı sergiye dort eseri ile katıldı.
Avni Lifij’i 1927 yılında kaybettikten sonra resim calı?malarını ikinci plana atmı? ve kendisini e?inin adını ve resimlerini ya?atmaya adamı?tır. Numune okullarında o?retmenli?e devam eden Harika Lifij, 37 yıl o?retmenlik yaptıktan sonra 1951 yılında emekli oldu. O vakte kadar etut resim calı?malarına devam etse de 1957 yılından sonra resim yapmayı tamamen bıraktı.
Son yıllarında
Sanat Cevresi, Hayat Tarih ve Edebiyat, Ankara Sanat
gibi ce?itli sanat dergilerine anılarını yazdı. 1991 yılında olmu? ve Avni Lifij’in Piyer Loti Kahvesi’nin hemen yanındaki mezarına defnedilmi?tir.
[1]
- ?lahlar E?leniyor, 1917, Tuval uzerine ya?lıboya, 90x147 cm,Nilufer Sirel koleksiyonu
- Ahenk/Armoni, 1917, Tuval uzerine ya?lıboya, 75x55 cm. Banu, Aksoy Tarakcıo?lu koleksiyonu
- Sarı Bina Onundeki Sokak/Selvi A?acı, 1917, Tuval uzerine ya?lıboya, 37x 27,5 cm, Belkıs Aksoy koleksiyonu
- Camili Peyzaj, Tuval uzerine ya?lıboya, 27,5x 29,2 cm, Belkıs Aksoy koleksiyonu
- Fatih Camii/Ramazan Gecesi, eski Turkce imzalı, 1923, Pres tuval uzerine ya?lıboya, 45x 55 cm, Alpaslan Aktu? koleksiyonu
- A?aclı Sokak ve Sarı Bina kartona yapı?tırılmı? tuval uzerine ya?lıboya, 15,5x 29 cm, Belkıs-Erdal Aksoy koleksiyonu
- ^
a
b
c
d
e
f
Okkalı, ?lkay Canan.
"Harika (?azi Sirel) Lifij; Sanatcı Ki?ili?i ve Resimleri Uzerine"
. Art-Sanat dergisi, sayı 14, Yıl 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 3 Eylul 2020
.
- ^
Pelvano?lu, Burcu.
"Me?rutiyet ku?a?ının bohem delikanlısı: Avni Lifij"
. Hurriyet gazetesi, 17 Ekim 2019. 20 Ekim 2019 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 3 Eylul 2020
.
- ^
"E?i:Avni Lifij'in 400 eserini korumak icin gencli?imi feda ettim". Milliyet Sanat Dergisi, 8 HAziran 1973.
- ^
Ahmet Kamil Goren, Turk Resim Sanatında ?i?li Atolyesi ve Viyana Sergisi, ?stanbul, 1997, s.52, 99, 100.
- ^
Ahmet Kamil Goren, Turk Resim Sanatında ?i?li Atolyesi ve Viyana Sergisi, ?stanbul, 1997, s.54.