Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Behice Sadık Boran
(1 Mayıs 1910,
Bursa
? o. 10 Ekim 1987,
Bruksel
),
Turkiye ??ci Partisinin
son Genel Ba?kanı, siyasetci, akademisyen ve sosyolog.
Ailesi 1890’larda
Bursa
’ya goc etmi?
Kazan Tatarıydı
. Tahıl ticareti yapan Sadık Bey ile Mahire Hanım’ın kızı olarak 1910’da Bursa’da do?du. Uc karde?in en kucu?uydu.
[1]
Boran, ilkokula Bursa’da ba?ladı.
Kurtulu? Sava?ı
doneminde Yunanlar Bursa’ya girince, ailesiyle ?stanbul’a goc etti. Orta o?renimini
Arnavutkoy Amerikan Kız Koleji
'nde yaptı. Babası okuryazar, aydın bir adamdı. Cocuklarının yabancı dil e?itimine cok onem veriyordu. Bu sebepten Fransız okuluna yazdırıldı. Bu okul kapatılınca Arnavutkoy’deki
Amerikan Kız Koleji
’nde okumaya ba?ladı. Amerikan Kız Koleji'nin, yani ?imdiki adıyla
Robert Kolej
'in, 1927’de orta, 1931’de lise kısmını birincilikle bitiren ilk Turk kız o?renci oldu. Manisa Orta Mektebi
?ngilizce
muallimeli?ine atandı. Amerikan
Michigan Universitesi
(
ABD
) ona burs verme teklifinde bulundu. Behice Boran'ı bu universiteye oneren ki?i, Amerikan Kız Koleji'ndeki tarih o?retmeniydi.
[1]
Michigan Universitesi
'nde sosyoloji doktorasını tamamladıktan sonra 1939'da
Turkiye
'ye dondu ve
Dil ve Tarih-Co?rafya Fakultesinin
(DTCF)
Sosyoloji
Bolumu'ne docent olarak atandı. Aynı donemde
Yurt ve Dunya
ve
Adımlar
dergilerinin yayın faaliyetine katıldı. 1946'da Nevzat Hatko ile evlenen Boran, 1948'de
siyasi goru?leri
nedeniyle universiteden uzakla?tırıldı.
[1]
1950 yılında kurucusu ve Ba?kanı oldu?u
Barı?severler Cemiyeti
,
Menderes
Hukumeti'nin
Kore
'ye asker gondermesini kınayan bir bildiri yayımlayınca 15 ay hapis cezası aldı.
[1]
1962'de
Turkiye ??ci Partisi
'ne uye olan Boran, 1965 secimlerinde
Urfa
'dan Milletvekili secildi.
T?P
Genel Ba?kanı
Mehmet Ali Aybar
'a kar?ı tavır aldı ve 1970 yılındaki Parti Kurultayı'nda Genel Ba?kan secildi.
[2]
12 Mart 1971 muhtırası
ile birlikte tutuklandı ve partisi kapatıldı. Boran, 15 yıl hapis cezası aldı. 1974 yılında ilan edilen genel aftan yararlanarak serbest kaldı.
[1]
1975'te tekrar kurulan T?P'in Genel Ba?kanı secildi.
12 Eylul 1980 darbesinin
ardından kısa sure ev hapsinde tutulan Boran, daha sonra yurt dı?ına cıktı.
[1]
“
Sosyalist do?ulmaz, sosyalist ya?anır.
” sozuyle hafızalarda yer edindi.
[1]
1981'de yurtta?lıktan cıkarıldı. Yurt dı?ında iken
TKP
ile
T?P
'in birle?me kararı aldıklarını duyurdu ve iki gun sonra da oldu.
[2]
Cenazesi Turkiye'ye getirilen Boran,
?stanbul
'da duzenlenen torenlerin ardından 18 Ekim'de ?stanbul
Zincirlikuyu Mezarlı?ı
'nda topra?a verildi.
Savunma, Behice Boran
- Platon (1944)
Devlet Adamı
, ?stanbul: Maarif Vekilli?i (Mehmet Karasan'la Birlikte).
- Granville-Barker, Harley (1946),
Voysey Mirası
, ?zmir: Tulin.
- Steinbeck, John (1964)
Sardalya Soka?ı
, ?stanbul: Batı.
- Fast, Howard Melvin (1966)
Hurriyet Yolu
, ?stanbul: ?stanbul Matbaası.
- "Behice: Bir devrimci... Bir kadın... Bir anne...", Emel Koc, Destek Yay. 2010 (
ISBN 9944298773
)
- "Behice Boran O?retim Uyesi, Siyasetci, Kuramcı", Gokhan Atılgan, Yordam Kitap.
- "Akıntıya Kar?ı... Behice Boran", Guzella Bayındır, Yazılama Yay. 2010 (
ISBN 9786055892272
)
- Kayalı, Kurtulu? (2001)
Turk Du?unce Dunyasında Yol ?zleri
, ?stanbul: ?leti?im.
- Kolektif (2002)
Biyografya 2: Behice Boran
, ?stanbul: Ba?lam.
- Mumcu, U?ur (1996)
Bir Uzun Yuruyu?
, Ankara: um:ag
