Ankaraja

Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
(Percjelle nga Ankara )
Ankaraja
Qytet
Popullsia
 ? Gjithsej 5,663,322
{{{postal_code_type}}}
06xxx
Targat 06
Faqja zyrtare ankara.gov.tr

Ankaraja , gjithashtu e njohur me emrin antik Angora , eshte kryeqyteti i Turqise . Eshte qyteti i dyte me i madh ne Turqi pas Stambollit .

Ne Ankara gjindet mauzoleu i gjeneralit turk Mustafa Qemal Atatyrk . Mauzoleu Anıtkabir eshte permendore monumentale e ndertuar ne vitin 1953, aty ndodhet varri i Ataturkut dhe i bashkepunetorit te tij me te ngushte Ismet Inony .

Megjithese e vendosur ne nje nga rajonet me te thata te Turqise dhe e rrethuar kryesisht nga bimesia e stepave (pervec zonave te pyllezuara ne periferine jugore), Ankara mund te konsiderohet nje qytet i gjelber per sa i perket zonave te gjelberta per banor, me 72 metra katrore per koke.

Pak histori [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Duke sherbyer si kryeqyteti i shtetit antik keltik te Galatise (280?64 pes), dhe me vone i provinces romake me te njejtin emer (25 pes ? shekullin e 7-te). Osmanllinjte e bene qytetin kryeqytetin e pare te Ejaletit te Anadollit (nga viti 1393 deri ne fund te shekullit 11), dhe me pas Vilajetit te Angores (1867?1922). Megjithese disa nga veprimet e tij kane mbijetuar, ka shembuj te ruajtur mire te arkitektures romake dhe osmane ne te gjithe qytetin, me i mrekullueshmi eshte Tempulli i Augustit dhe Romes , e cila u ndertua ne vitin 20 e.r. qe mburret me Monumentum Ancyranum, mbishkrimi qe regjistron Res Gestae Divi Augusti .

Me 23 prill 1920, Asambleja e Madhe Kombetare e Turqise u krijua ne Ankara, e cila u be selia e Levizjes Kombetare Turke gjate Luftes per Pavaresi Turke . Ankaraja u be kryeqyteti i ri turk me themelimin e Republikes me 29 tetor 1923, duke pasuar ne kete rol ish-kryeqytetin turk Stamboll ( Kostandinopoje ) pas renies se Perandorise Osmane .

Ekonomia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Qeveria eshte nje punedhenese e shquar, por Ankaraja eshte gjithashtu nje qytet i rendesishem tregtar dhe industrial, i vendosur ne qender te rrjeteve rrugore dhe hekurudhore te Turqise.

Demografia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Eshte qyteti i dyte me i madh ne Turqi pas Stambollit . Qyteti ka mbi 5.6 milione banore.

Kultura [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Politika [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Ankaraja eshte politikisht nje fushe beteje e trefishte midis Partise se Drejtesise dhe Zhvillimit (AKP) ne pushtet, Partise Republikane Popullore (CHP) te qendres se majte Kemaliste dhe Partise se Levizjes Nacionaliste (MHP). Provinca e Ankarase eshte e ndare ne 25 rrethe. Fortesa kryesore dhe pothuajse e vetme politike e CHP ne Ankara shtrihet brenda zones qendrore te Cankajes , e cila eshte rrethi me i populluar i qytetit. Ndersa CHP ka fituar gjithmone midis 60 dhe 70% te votave ne Cankaja qe nga viti 2002, mbeshtetja politike diku tjeter ne Ankara eshte minimale. Popullsia e larte brenda Cankajes, si dhe Jenimahalle deri ne nje fare mase, ka lejuar CHP te marre vendin e dyte te pergjithshem pas AKP ne te dy zgjedhjet lokale dhe te pergjithshme, me MHP nje te treten afer, pavaresisht nga fakti se MHP eshte politikisht me e forte se CHP ne pothuajse cdo rreth tjeter. Ne pergjithesi, AKP gezon mbeshtetjen me te madhe ne te gjithe qytetin. Keshtu elektorati i Ankarase tenton te votoje ne favor te se djathtes politike, shume me teper sesa qytetet e tjera kryesore te Stambollit dhe Izmirit . Ne retrospektive, protestat e viteve 2013?14 kunder qeverise AKP ishin vecanerisht te forta ne Ankara, duke provuar se ishin fatale ne shume raste.

Melih Gokcek ishte Kryetari Metropolitan i Ankarase midis 1994 dhe 2017. Fillimisht i zgjedhur ne zgjedhjet lokale te 1994 , ai u rizgjodh ne vitet 1999, 2004 dhe 2009. Ne zgjedhjet lokale te 2014, Gokcek qendroi per nje mandat te peste. Kandidati per kryetar metropolitane i MHP-se per zgjedhjet lokale 2009, Mansur Yava?, qendroi si kandidat i CHP kunder Gokcek ne vitin 2014. Ne nje zgjedhje shume te diskutueshme, Gokcek u shpall fitues me vetem 1% perpara Yava? mes akuzave per mashtrim sistematik zgjedhor. Me Keshillin e Larte Zgjedhor dhe gjykatat qe refuzuan ankesat e tij, Yava? deklaroi qellimin e tij per te cuar parregullsite ne Gjykaten Evropiane te te Drejtave te Njeriut. Edhe pse Gokcek u inaugurua per nje mandat te peste, shumica e vezhguesve te zgjedhjeve besojne se Yava? ishte fituesi i zgjedhjeve. Gokcek dha doreheqjen me 28 tetor 2017 dhe u zevendesua nga ish-kryetari i rrethit Sincan, Mustafa Tuna .

Qe nga 8 prilli 2019, Kryetari i Bashkise se Ankarase eshte Mansur Yava? nga Partia Republikane Popullore (CHP), i cili fitoi zgjedhjet per kryetar bashkie ne 2019 .