1582

1582 сыл.

Туох буолбута [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Тохсунньу 15 ? Ям-Запольскайдаа?ы эйэлэ?ии : Уордаах Уйбаан ыраахтаа?ылаах Нуучча саарыстыбата Ливонияны Речь Посполитайа?а биэрбит. Ливония 1558?1583 сыллардаа?ы сэриитэ т?м?ктэниитин докумуоннарыттан биирдэстэрэ. Бу сэрии кэнниттэн онно сэриилэспит казаактар Ермак салалталаах Сибиири сэриилээ?и??э кыттыбыттара.

Олунньу 24 ? Рим папата Григорий XIII дьи?нээх К?н эргиириттэн хас да хонук хаалыылаах Юлиан халандаарын оннугар ордук табыгастаах са?а халандаары (кэлин кини аатынан Григориан халандаара диэн ааттаммыта) киллэрбит. Бу халандаарга бастаан католицизмы ?р? тутар дойдулар, онтон сыыйа Европа бары дойдулара к?сп?ттэрэ.

Алтынньы 4 ? Рим папата Григорий XIII уураа?ынан григориан халандаара ылыныллыбыт. Аныгыскы к?н алтынньы 15 к?нэ буолар диэн биллэриллибит. Бу халандаар Юлиан халандаарын с?р?н ал?астарын к?нн?рб?тэ, сыыйа аан дойду барыта к?сп?тэ.
Алтынньы 15 ? Рим паапата Григорий XIII Григориан халандаарын олоххо киллэрбит. Италия?а , Польша?а (ол са?ана Речь Посполитая), Португалия?а уонна Испания?а алтынньы 4 к?н?н кэнниттэн тута алтынньы 15 к?нэ буолар. Атын дойдуларга са?а халандаар хойутуу киирбитэ. Бу халандаар урукку Юлиан халандаарынаа?ар Сир К?н? эргииригэр ордук с?п т?бэ?эр.

Сэтинньи 4 ? Ермак Тобол ?р?с кытылыгар Чуваш тумулугар буолбут кыргы?ыыга Сибиир хаанын Кучум сэриитин ?лт?р?пп?т. А?ыйах хонугунан Сибиир киин куоратын Искеры ылар. 1585 с. Кучум Ермаагы ?л?р?н баран Искеры т?нн?рб?тэ.