Wojciech Roj
, wła?c.
Wojciech Raj-G?sienica
(ur.
3 stycznia
1839
w
Zakopanem
, zm.
21 stycznia
1924
tam?e) ? polski
gazda
, kowal i cie?la,
przewodnik tatrza?ski
.
Był najstarszym dzieckiem gospodarza goralskiego Andrzeja G?sienicy i Katarzyny z domu Budz. Rola G?sienicow była nazywana ?Rajem” i od niej, zgodnie z tradycj?, przybrał przydomek Wojciech (w formie gwarowej ?Roj”). Przydomku tego u?ywał jako nazwiska. Pracował w ro?norodnych dziedzinach. Od dzieci?stwa pomagał w gospodarstwie rodzicow, wyuczył si? kowalstwa i ciesielstwa, sezonowo wyje?d?ał do pracy w kopalni w?gla na
W?gry
. Miał ku?ni? w Zakopanem.
Od 1873 uczestniczył (pocz?tkowo jako tragarz) w wyprawach w gory zakopia?skiego proboszcza
Jozefa Stolarczyka
oraz
Tytusa Chałubi?skiego
; w wyprawach tych ? cz?sto pionierskich ? brali udział tak?e inni gorale ? znany gaw?dziarz
Sabała
i skrzypek
Bartłomiej Obrochta
. Po kilku latach jego rola w wyprawach Chałubi?skiego znacznie wzrosła, stał si? ich głownym organizatorem;
Wojciech Kossak
nazywał go ?ministrem wszelkich spraw”. W trakcie gorskich wypraw wykazywał si? talentami organizatorskimi i kulinarnymi oraz ?yczliwo?ci? i trosk? o towarzyszy
[1]
.
Przewodnicy tatrza?scy ok. 1877 r., ? od lewej Wojciech Roj,
J?drzej Wala młodszy
,
J?drzej Wala starszy
,
Szymon Tatar
i
Maciej Sieczka
Portret Stanisława Witkiewicza z Wojciechem Rojem
autorstwa
Leona Wyczołkowskiego
W ?rodowisko przewodnickie został wprowadzony przez starszych
Macieja Sieczk?
i
Szymona Tatara starszego
, a jego umiej?tno?ci w tej dziedzinie rozwin?ły si? na wyprawach z Tytusem Chałubi?skim. W 1874 wspolnie z Tatarem wspi?ł si? now? drog? na
Gerlach
i wprowadził na szczyt ks. Stolarczyka. Trzy lata po?niej (28 czerwca 1877 r.) razem z Sieczk? i Chałubi?skim jako pierwsi zdobyli
Mi?guszowiecki Szczyt
, co było jednym z wi?kszych osi?gni?? taternickich drugiej połowy XIX wieku. W okresie tym Roj z Obrocht? probowali pierwszego wej?cia na
Ganek
, proba jednak zako?czyła si? na
Galerii Gankowej
. W roku 1884 dokonał drugiego wej?cia na
Baranie Rogi
wraz z
Karolem Potka?skim
i
Ludwikiem Chałubi?skim
, synem Tytusa.
Na zaproszenie Chałubi?skiego kilkakrotnie przebywał w
Warszawie
, gdzie dodatkowo wyuczył si? ?lusarstwa. Jako pierwszy, tak?e za porad? Chałubi?skiego, uprawiał w Tatrach ro?liny pastewne. W latach 1881?1882 wybudował zakopia?ski dom Chałubi?skiego. Znalazł si? w gronie obdarowanych legatem testamentowym Chałubi?skiego (1889).
Był czołowym wykonawc? domow w
stylu zakopia?skim
, realizatorem projektow zaprzyja?nionego
Stanisława Witkiewicza
. Oprocz domu Chałubi?skiego zbudował m.in.
will? ?Pod Jedlami”
na
Kozi?cu
dla
Jana Gwalberta
i Wandy Pawlikowskich. Był cz?stym go?ciem rodziny Pawlikowskich w Krakowie, Lwowie i Medyce, wysoko ceniono go za ciekaw? osobowo??, umiej?tno?ci gaw?dziarskie i inteligencj?; podejmował u siebie i był przewodnikiem wielu wybitnych osobisto?ci, m.in.
Władysława Ludwika Anczyca
,
Henryka Sienkiewicza
,
Bronisława Dembi?skiego
,
Jana Kasprowicza
. Wspomnienia Roja o Chałubi?skim spisał
Adam Wrzosek
, pozostała rownie? korespondencja Roja z Chałubi?skim z lat 1879?1884.
Działał społecznie w organizacjach goralskich w Zakopanem, m.in. w Towarzystwie Zaliczkowym. Przemawiał podczas poło?enia kamienia w?gielnego pod pomnik Chałubi?skiego w Zakopanem (1901).
Był ?onaty z Katarzyn? z Ustupskich (ur. 1843, zm. 1919), z ktor? miał syna Jozefa (ur. 1863, zm. 1892), nazywanego ?adiutantem Chałubi?skiego” ? młody Roj pomagał Chałubi?skiemu w badaniach minerałow i mchow tatrza?skich. Bratanek Wojciecha, rownie?
Wojciech
, był posłem na
Sejm
, działaczem
PSL Piast
.
Po ?mierci Tytusa Chałubi?skiego chorował na
reumatyzm
i zaprzestał przewodnictwa gorskiego. Problemy rodzinne ? ?mier? syna, corki i zi?cia oraz strata ?ony ? pogł?biły jego dolegliwo?ci zdrowotne, a przy tym wzmocniły religijno??. Roj zmarł w wieku 85 lat i został pochowany na
Nowym Cmentarzu w Zakopanem
(kw. K4-B-8)
[2]
.
Grob Wojciecha Roja starszego na Nowym Cmentarzu w Zakopanem