Wanda Szuman

Pełne imi? i nazwisko	Wanda Jadwiga Jozefa Szuman
Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1890 Toru?
Data i miejsce ?mierci	1 grudnia 1994 Toru?
Zawod, zaj?cie	pedagog , psycholog , działaczka społeczna
Rodzice	Leon Szuman, Eugenia Szuman (z domu Gumpert)
Krewni i powinowaci	Henryk Antoni Szuman (brat) , Stefan Szuman (brat)
Odznaczenia

Wanda Szuman (ur. 3 kwietnia 1890 w Toruniu ^[1] , zm. 1 grudnia 1994 tam?e ^[2] ) ? polska działaczka społeczna, pedagog, pionierka pedagogiki specjalnej , Honorowa Obywatelka Miasta Torunia .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Była cork? lekarza i działacza społecznego Leona i Eugenii z Gumpertow ^[1] (zm. 1895) ^[3] , siostr? m.in. Stefana , wieloletniego profesora pedagogicznej Uniwersytetu Jagiello?skiego ^[2] oraz Henrykiem, ksi?dzem, rozstrzelanym przez Niemcow w Fordonie 2 pa?dziernika 1939 roku ^[4] . Uczyła si? w szkołach ?rednich w Toruniu, Krakowie i Lwowie ^[1] . W 1911 roku uko?czyła seminarium nauczycielskie ^[1] . Przed I wojn? ?wiatow? zaanga?owała si? w prac? pedagogiczn? ^[1] . Uczestniczyła m.in. w tajnym nauczaniu na Pomorzu ^[5] . Od 1916 roku działała w Komitecie Niesienia Pomocy Ofiarom Wojny w Krolestwie Polskim ^[6] .

W okresie mi?dzywojennym zajmowała si? działalno?ci? naukow? ^[5] . W latach 1921?1923 studiowała w Pa?stwowym Instytucie Pedagogicznym w Warszawie ^[7] . W latach 1933?1936 była konsultantk? Wojewodzkiego Komitetu Opieki nad Dzieckiem w Poznaniu. W tym samym czasie do 1939 roku kierowała Katolickim Seminarium dla Wychowawczy? Przedszkoli w Poznaniu ^[7] .

W czasie II wojny ?wiatowej ponownie uczestniczyła w tajnym nauczaniu, działała jednocze?nie w Polskim Komitecie Opieku?czym, zajmuj?c si? pomoc? dla rodzin wi??niow oraz dla osob wysiedlonych po powstaniu warszawskim ^[8] . Po wojnie kontynuowała prac? pedagogiczn? w Toruniu, w Liceum dla Wychowawczy? Przedszkoli (do 1949 roku) oraz w Pogotowiu Opieku?czym (w latach 1949?1952) ^[7] . Na emerytur? przeszła w 1952, nie porzucaj?c jednak pracy naukowej ^[7] . Badała mow? dzieci w ?łobkach i w rodzinach zast?pczych, zdolno?ci do rysunku dzieci niewidomych ^[7] .

W 1960 roku utworzyła w Toruniu Oddział do Walki z Kalectwem ^[2] .

W lutym 1992 Rada Miasta Torunia nadała jej tytuł ?Honorowego Obywatela Miasta Torunia” ^[2] .

Mieszkała przy ul. Szumana 2 . Zmarła 1 grudnia 1994 roku. Została pochowana na cmentarzu ?w. Jerzego w Toruniu ^[2] .

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• Krzy? Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923) ^[9]
• Krzy? Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975) ^[10]
• Złoty Krzy? Zasługi (24 maja 1937) ^[11]
• Medal Papieski Pro Ecclesia et Pontifice (1986) ^[12]
• Order U?miechu (20 czerwca 1986) ^[10]
• Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzy?a (1969) ^[10]
• Medal Polskiego Czerwonego Krzy?a (1979) ^[12]
• Odznaka ?Za Zasługi dla Wojewodztwa Toru?skiego” (1985) ^[12]
• Odznaka ?Zasłu?ony dla Torunia” (1983) ^[13]
• Odznaka Zwi?zku Nauczycielstwa Polskiego ?Za Tajne Nauczanie” (1985) ^[12]
• Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem (1971) ^[10]
• Odznaka Honorowa Polskiego Zwi?zku Niewidomych (1966) ^[10]
• Odznaka ?Zasłu?ony dla Polskiego Towarzystwa Psychologicznego” (1980) ^[12]
• Srebrny Medal 100-lecia Towarzystwa Naukowego w Toruniu (1975) ^[12]
• Medal Prezydenta Torunia 750-lecia Miasta Torunia (1983) ^[12]
• Medal Towarzystwa Miło?nikow Torunia z okazji 750-lecia Miasta Torunia (1983) ^[12]
• Medal Złote Astrolabium ? Nr 1 (27 lutego 1980) ^{[10] [14]}
• Odznaka ?Bog zapła?” nadana przez miesi?cznik ?Pow?ci?gliwo?? i Praca” (3 kwietnia 1988) ^[10]

Upami?tnienie [ edytuj | edytuj kod ]

Imi? Wandy Szuman nosi kilka toru?skich placowek pedagogicznych - Szkoła Podstawowa nr 16 ^[15] , Przedszkole Miejskie nr 1 (od 2000 roku) ^[16] , VII Liceum Ogolnokształc?ce ^[17] , a tak?e organizacje społeczne (Katolickie Stowarzyszenie Osob Niepełnosprawnych Diecezji Toru?skiej oraz Stowarzyszenie Rodzicow i Przyjacioł Dzieci Niewidomych i Słabowidz?cych) ^[10] . 1 grudnia 2000 roku w dawnym domu Rodziny Szumanow przy ul. Szumana 2 w Toruniu odsłoni?to tablic? pami?tkow? ^[10] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Mirosław Golon. Honorowe Obywatelstwo Miasta Torunia i inne wa?ne wyro?nienia nadawane przez władze miasta w latach 1945-1989 . ?Rocznik Toru?ski”. 29, 2002.  
• El?bieta Le?niewska: ?ycie Wandy Szuman. W: Beata Borowska-Beszta (red.): Wanda Szuman - pedagog i andragog specjalny- szkice do portretu . Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji ? PIB, 2009. ISBN  978-83-7204-785-4 .
• Szuman Wanda Jadwiga Jozefa. W: Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? : uzupełnienia i sprostowania. . Warszawa: 1939. [dost?p 2024-03-12].
• Tadeusz Zakrzewski: Szuman Wanda. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toru?ski Słownik Biograficzny . T. 1. Toru?: Towarzystwo Miło?nikow Torunia, 1998.