W ci?gu ponad tysi?ca trzystu lat istnienia pa?stwa
bułgarskiego
na
Bałkanach
(od
681
r.) władcy tego pa?stwa posługiwali si? kilkoma ro?nymi tytułami.
Pierwsi władcy tzw.
pierwszego
pa?stwa bułgarskiego, pocz?wszy od
Asparucha
a? do
Presjana
wł?cznie posługiwali si? typowym dla tureckoj?zycznych ludow
Azji ?rodkowej
tytułem
chana
.
W zwi?zku z przyj?ciem
chrze?cija?stwa
przez Borysa, syna i nast?pc? Presjana (połowa
IX w.
), zmienia si? tak?e
tytulatura
. Cho? sam Borys bywa czasem w literaturze historycznej nazywany chanem, okre?lenia tego stosuje si? w zasadzie tylko w stosunku do pierwszego okresu jego rz?dow. Po przyj?ciu chrztu, oraz przybraniu chrze?cija?skiego imienia Michał, Borys zdobywa dla siebie prawo posługiwania si? tytułem ksi???cym. Tytułu tego u?ywa si? tak?e w stosunku do Władimira Rasate oraz cz??ciowo Symeona.
Symeon, pocz?tkowo ksi??? Bułgarii, w
924
r. uzyskał dla siebie uznanie w
Bizancjum
tytułu
cara
, ktory nominalnie był rowny cesarzowi Bizancjum. Tytułu tego u?ywa si? w stosunku do wszystkich nast?pcow Symeona na tronie bułgarskim. Wyj?tki s? nieliczne, nale?y do nich przede wszystkim
Kałojan
(
1197
?
1207
), ktory koronowany według obrz?dku zachodniego przez papieskiego legata posługiwał si? tytułem
krola
. Zwykle jednak w publikacjach i opracowaniach Kałojan, zgodnie z bułgarsk? terminologi?, rownie? nazywany jest carem. Carami s? rownie? wszyscy pozostali władcy
drugiego
pa?stwa bułgarskiego, panuj?cy a? do
1396
r.
Po odzyskaniu przez Bułgari? niepodległo?ci w
1878
r., władz? w kraju, oficjalnie nazywanym Ksi?stwem Bułgarii, obj?ł
Aleksander I Battenberg
(panował
1879
?
1886
), posługuj?cy si? tytułem ksi?cia. Ksi?ciem był rownie? jego nast?pca,
Ferdynand I Koburg
, od pocz?tku swych rz?dow a? do roku
1908
, kiedy to oficjalnie proklamowano wskrzeszenie carstwa.
Były
premier Bułgarii
(w latach 2001?2005)
Symeon Sakskoburggotski
, b?d?cy jako dziecko carem przez trzy lata (
1943
?
1946
), nigdy oficjalnie z tego tytułu nie zrezygnował, cho? si? nim ju? nie posługuje.
| #
|
Imi?
|
|
Lata ?ycia
|
Czas rz?dow
|
Rodzice
|
| urodzony
|
zmarł
|
od
|
do
|
| 5
|
Kormisosz
|
|
?
|
756
|
753
|
756
|
?
?
|
| 6
|
Winech
|
|
?
|
762
|
756
|
762
|
?
?
|
| #
|
Imi?
|
|
Lata ?ycia
|
Czas rz?dow
|
Rodzice
|
| urodzony
|
zmarł
|
od
|
do
|
| 7
|
Telec
|
|
?
|
765
|
762
|
765
|
?
?
|
| #
|
Imi?
|
|
Lata ?ycia
|
Czas rz?dow
|
Rodzice
|
| urodzony
|
zmarł
|
od
|
do
|
| 8
|
Sabin
|
|
?
|
?
|
765
|
765
|
?
?
|
| 9
|
Umar
|
|
?
|
?
|
766
|
766
|
?
?
|
| 10
|
Toktu
|
|
?
|
767
|
766
|
767
|
?
?
|
| 11
|
Pagan
|
|
?
|
768
|
767
|
768
|
?
?
|
| 12
|
Telerig
|
|
706
|
777
|
768
|
777
|
?
?
|
| 13
|
Kardam
|
|
735
|
ok. 803
|
777
|
ok. 803
|
?
?
|
Pierwsze Carstwo Bułgarii
[
edytuj
|
edytuj kod
]
| #
|
Imi?
|
|
Lata ?ycia
|
Czas rz?dow
|
Rodzice
|
| urodzony
|
zmarł
|
od
|
do
|
| (20)
|
Symeon I
|
|
ok. 864
|
27 maja 927
|
913
|
27 maja 927
|
Borys I Michał
Maria
|
| 21
|
Piotr I
|
|
po 912
|
30 stycznia 969
|
927
|
969
|
Symeon I
?
|
| 22
|
Borys II
|
|
931
|
977
|
969
|
971
|
Piotr I
Maria Lekapena
|
| W latach 971?976 Bułgaria wł?czona do Bizancjum
[a]
|
| 23
|
Roman
(Symeon II)
[b]
|
|
ok. 930
|
997
|
977
|
991 (997)
|
Piotr I
Maria Lekapena
|
Samozwa?czy carowie Bułgarii
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Aby pozbawi? syna z pierwszego mał?e?stwa, Iwana Stracimira, praw do korony Iwan Aleksander nadał mu w 1355 roku władz? w prowincji widy?skiej. W 1363 roku Iwan Aleksander podzielił swe pa?stwo pomi?dzy synow: starszy Iwan Stracimir otrzymał ziemi? widy?sk? a? do Iskyru. Iwan Szyszman, ulubieniec ojca, został władc? wi?kszej cz??ci pa?stwa ze stolic? Tyrnowem. Car rozporz?dził, ?e po jego ?mierci starszy syn ma podlega? młodszemu. W 1371, po ?mierci ojca, Iwan Stracimir ogłosił si? carem niezale?nego carstwa i zacz?ł prowadzi? własn?, niezale?n? polityk?. W 1388 carstwo zostało uzale?nione od
Imperium Osma?skiego
.
Carstwo Bułgarskie w Tyrnowie
[
edytuj
|
edytuj kod
]
| #
|
Imi?
|
|
Lata ?ycia
|
Czas rz?dow
|
Rodzice
|
| urodzony
|
zmarł
|
od
|
do
|
| 52
|
Iwan Szyszman
|
|
ok. 1350
|
3 czerwca 1395
|
1371
|
1393
|
Iwan Aleksander
Sara Teodora
|
| Imperium Osma?skie zajmuje Tyrnowo w 1393
|
- ↑
Bracia Komitopuli: Moj?esz, Dawid, Aaron i Samuel oderwali zachodnie prowincje pa?stwa bułgarskiego jeszcze w 969 roku, tworz?c własne niezale?ne carstwo zachodniobułgarskie.
- ↑
Brat Borysa II, car w macedo?skiej cz??ci Bułgarii, usuni?ty, zmarł w 997 w bizantyjskiej niewoli.
- ↑
Przez cz??? historykow uwa?any za ostatniego władce pierwszego carstwa.
- ↑
Koronowany 8 listopada 1204.