|
|
Ten artykuł nale?y dopracowa?
:
|
Theodore Sturgeon
(ur.
26 lutego
1918
, zm.
8 maja
1985
) ? ameryka?ski pisarz, autor
fantastyki
i jej krytyk oraz wydawca. Urodził si? jako
Edward Hamilton Waldo
w
Nowym Jorku
; w 1929, po rozwodzie, jego matka po?lubiła Williama Sturgeona i przy okazji Edward zmienił imi? na Theodore, ?eby lepiej oddawało jego pseudonim, ?Ted”.
Swoje pierwsze opowiadanie sprzedał w roku 1938 dla gazety
McClure's Syndicate
, ktora kupiła wi?kszo?? z jego wczesnych (nie-fantastycznych) prac. Jego pierwsze pojawienie si? w fantastyce to opowiadanie ?Ether Breather” w
Astounding Science Fiction
rok po?niej. Na pocz?tku pisywał głownie krotkie opowiadania, przede wszystkim do magazynow bran?owych, takich jak
Astounding
czy
Unknown
, ale rownie? dla nie-fantastycznych, jak
Argosy Magazine
. Podpisywał si? pseudonimem ?E. Waldo Hunter”, tylko mała cz??? jego wczesnych opowiada? było podpisanych ?Theodore H. Sturgeon”.
Wiele prac Sturgona ma cechy poezji i elegii. U?ywał techniki znanej jako ?rytmiczna proza”, w ktorej tekst wpasowywał si? w standardowe metrum. Kreowało to szczegolny nastroj przy czytaniu, zazwyczaj bez ?wiadomego zauwa?enia przyczyny przez czytelnika.
Jego najbardziej znana powie??, ?Wi?cej ni? człowiek” (More Than Human, 1953) zdobyła uznanie i głownie w Europie, gdzie uznano j? za literatur? najwy?szej proby.
Sturgeon pisał scenariusze do serialu
Star Trek: Seria oryginalna
(epizody:
Shore Leave
z 1966 i
Amok Time
z 1967, po?niej opublikowane w formie ksi??kowej w 1978) ?
Amok Time
jest znany z wprowadzenia
pon farr
,
wolka?skiego
rytuału kopulacyjnego). Napisał rownie? kilka epizodow ktore nigdy nie zostały wyprodukowane. Miał udział rownie? w pisaniu odcinkow do innych seriali i filmow telewizyjnych.
Jakkolwiek Sturgeon jest dobrze znany czytelnikom klasycznych antologii science-fiction (u szczytu popularno?ci w latach 50. był autorem najcz??ciej umieszczanym w antologiach) i powa?anym przez krytykow, nie jest zbyt dobrze znany szerszej publice i zdobył relatywnie mało nagrod (chocia? jego najlepsze dzieła powstały przed ustanowieniem najwa?niejszych nagrod:
Hugo
i
Nebula
). Uwa?any jest za maj?cego najwi?kszy wpływ na po?niejszych i bardziej popularnych autorow, takich jak
Ray Bradbury
czy
Kurt Vonnegut Jr.
(ten ostatni stwierdził, ?e jego bohater
Kilgore Trout
oparty był wła?nie na Sturgeonie).
- The Dreaming Jewels
(
1950
), publikowane rownie? jako
The Synthetic Man
- Wi?cej ni? człowiek
(
More Than Human
,
1953
) ? powie?? utworzona z trzech poł?czonych opowiada?, zdobywca
International Fantasy Award
- The King and Four Queens
(
1956
)
- I, Libertine
(1956, jako ?Frederick R. Ewing”)
- To Marry Medusa
(
1958
), publikowane rownie? jako
The Cosmic Rape
- Venus Plus X
(
1960
)
- Some of Your Blood
(
1961
)
- Voyage to the Bottom of the Sea
(
adaptacja
filmu pod tym samym tytułem, oparta na wczesnej wersji scenariusza) (
1961
)
- The Rare Breed
(
1966
,
Western
) (
adaptacja
filmu pod tym samym tytułem)
- Godbody
(
1986
)
Sturgeon jest najbardziej znany z krotkiej formy. Najwa?niejsze tytuły to:
- Ether Breather
(wrzesie?,
1939
, jego pierwsze opublikowane opowiadanie science-fiction)
- Derm Fool
(marzec,
1940
)
- It
(sierpie?, 1940)
- Microcosmic God
(kwiecie?,
1941
)
- Wczoraj był poniedziałek
(
Yesterday Was Monday
,
1941
)
- Killdozer!
(listopad,
1944
)
- Bianca's Hands
(maj,
1947
)
- Gromy i ro?e
(
Thunder and Roses
, listopad, 1947)
- The Perfect Host
(listopad,
1948
)
- Minority Report
(czerwiec
1949
, bez zwi?zku z
filmem z 2002 roku
, opartym na
opowiadaniu o tym samym tytule
Philipa Dicka
)
- One Foot and the Grave
(wrzesie?, 1949)
- The World Well Lost
(czerwiec,
1953
)
- Mr. Costello, Hero
(grudzie?, 1953)
- Xanadu
(
The Skills of Xanadu
, lipiec,
1956
)
- The Other Man
(wrzesie?, 1956)
- Need
(
1960
)
- How to Forget Baseball
(w
Sports Illustrated
grudzie?
1964
)
- The Nail and the Oracle
(w
u
pa?dziernik 1964)
- Powolna rze?ba
(
Slow Sculpture
w
Galaxy magazine
luty
1970
, wyd. polskie
Rakietowe szlaki
1978
) ? zdobywca nagrod
Hugo
i
Nebula
- Skalpel Occama
(
Occam's Scalpel
, sierpie?,
1971
, wyd. polskie
Rakietowe szlaki
2011
)
- Vengeance ?Is”
(
1980
, w antologii
Dark Forces
Kirby'ego McCauleya)
Wydawnictwo
North Atlantic Books
regularnie od 1995 roku wydaje chronologicznie uło?one
The Complete Short Stories of Theodore Sturgeon
; tom 10, z opowiadaniami z lat 1957-1960, wydany był w 2005.
[1]
Biologiczny ojciec Sturgeona (jego matka po?lubiła ponownie Williama Sturgeona w 1929 roku
[2]
) nosił nazwisko Waldo.
Waldo
to rownie? tytuł znanego opowiadania, długoletniego przyjaciela i wspołpracownika Sturgeona ?
Robert Heinleina
[3]
.
"Waldo” było to urz?dzenie do manipulowania obiektami na odległo??, przy pomocy mechanicznych r?k. Wielu innych autorow oddało hołd autorowi, u?ywaj?c tego terminu w wielu swoich opowiadaniach z czasow ?Złotej Ery” fantastyki.
"Przed pojawieniem si? w filmach i telewizji,
waldami
nazywano mechaniczne r?ce, urz?dzenia telemetryczne i inne antropomorficzne gad?ety u?ywane na pokładach statkow
NASA
”
[4]