Sztum

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Herb Flaga
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	pomorskie
Powiat	sztumski
Gmina	Sztum
Prawa miejskie	1416
Burmistrz	Bartosz Mazerski
Powierzchnia	4,59 km²
Wysoko??	45,5?63,4 m n.p.m.
Populacja  (30.06.2023) ? liczba ludno?ci ? g?sto??	9175 [1] 1998,91 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 55
Kod pocztowy	82-400
Tablice rejestracyjne	GSZ
Poło?enie na mapie gminy Sztum Sztum
Poło?enie na mapie Polski Sztum
Poło?enie na mapie wojewodztwa pomorskiego Sztum
Poło?enie na mapie powiatu sztumskiego Sztum
53°55′18″N   19°02′01″E / 53,921667   19,033611
TERC ( TERYT )	2216054
SIMC	0932991
Urz?d miejski ul. Mickiewicza 39 82-400 Sztum
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodro?ach
Strona internetowa
BIP

Sztum ( niem.   Stuhm ) ? miasto w połnocnej Polsce, w wojewodztwie pomorskim . Siedziba powiatu sztumskiego oraz gminy miejsko-wiejskiej Sztum . Poło?one nad jeziorami: Zajezierskim i Barlewickim (dawniej tworzyły jedno Jezioro Białe ) ^[2] , przy drodze krajowej nr 55 , pomi?dzy Malborkiem a Kwidzynem .

Według danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Sztum liczył 9746 mieszka?cow ^[3] i był pod wzgl?dem liczby ludno?ci 25. miastem w wojewodztwie pomorskim .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

Sztum le?y w historycznych Prusach , w Pomezanii ^[4] , na obszarze dawnej ziemi malborskiej ^[5] , a tak?e etnograficznie na Powi?lu ^[6] . Według regionalizacji geograficznej Sztum nale?y do zachodniej cz??ci Pojezierza Iławskiego .

Powierzchnia miasta wynosi 4,59 km² ^[7] .

Komunikacja i transport [ edytuj | edytuj kod ]

W Sztumie znajduje si? stacja kolejowa , obsługuj?ca poł?czenia m.in. z Trojmiastem , Grudzi?dzem , Malborkiem i Kwidzynem . W odległym o 14 km Malborku znajduje si? du?y w?zeł kolejowy (obsługuj?cy m.in. poł?czenia PKP Intercity ). Przez Sztum przebiegaj? linie autobusowe dwoch prywatnych przewo?nikow. Jest te? bezpo?rednie poł?czenie PKS do Elbl?ga .

Przez Sztum przebiega droga krajowa nr 55 ( Nowy Dwor Gda?ski ? Stolno ) oraz drogi wojewodzkie nr 516 (ze stacji kolejowej do drogi krajowej nr 55) i 517 (ze Sztumu do Trop Sztumskich ).

Po 2023 przewidywana jest realizacja obwodnicy miasta o długo?ci ok. 6 km w ci?gu drogi krajowej nr 55 ^{[8] [9]} .

Odległo?ci od wybranych miast: Malbork ? 14 km, Kwidzyn ? 23 km, Elbl?g ? 45 km, Gda?sk ? 69 km, Krynica Morska ? 74 km, Toru? ? 126 km, Krolewiec ? 150 km, Warszawa ? 272 km, Berlin ? 489 km. Odległo?? do autostrady A-1: w?zeł Kopytkowo około 46 km, w?zeł Swaro?yn około 38 km.

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?tki [ edytuj | edytuj kod ]

Dzisiejszy Sztum le?y na terenach dawnej ziemi Aliem, ktora była cz??ci? pruskiej Pomezanii . Krzy?acy po pokonaniu Prusow utworzyli własn? jednostk? administracyjn?. Wojtowie sztumscy s? wzmiankowani w dokumentach od 1333 roku. Od drugiej połowy XIV wieku rezydowali na wyspie Jeziora Białego. Murowany zamek wojtowski został najprawdopodobniej wzniesiony w latach 70. XIV wieku.

Sztum w czasach krzy?ackich [ edytuj | edytuj kod ]

23 wrze?nia 1416 wielki mistrz zakonu krzy?ackiego Michael Kuchmeister von Sternberg nadał Sztumowi prawa miejskie. Miasto zostało ulokowane w bezpo?rednim s?siedztwie poło?onego na wyspie zamku krzy?ackiego . Obejmowało teren zachodniego przedzamcza o wymiarach 220 x 240 x 220 x 160 m, z ktorego wydzielono 50 parcel dla mieszczan. Lokatorem osadnikow został Ambro?y Gerhard von Schonenberg, ktory otrzymał urz?d sołtysa. Miasto otrzymało 55 łanow ziemi uprawnej, 27 morgow na ogrody, 10 łanow pastwisk i lasu, a proboszcz utworzonej parafii 2 łany ziemi i dziesi?cin? z łanow miejskich. Pierwsi mieszczanie zajmowali si? rolnictwem i warzeniem piwa ? słodownia istniała ju? w momencie lokacji. Kronikarz XVI-wieczny Szymon Grunau napisał, ?e nazywała si? ?Reckenzagel”. Do miasta prowadziły dwie bramy: Malborska ? w połnocno-zachodniej linii murow obronnych, poprzedzona od strony Malborka drewnianym mostem nad Jeziorem Białym oraz Kwidzy?ska w połnocno-zachodniej cz??ci umocnie? miejskich. Obie zostały rozebrane w XIX wieku.

Podczas wojny trzynastoletniej wojska polskie po kilkumiesi?cznym obl??eniu zaj?ły miasto i zamek (8 sierpnia 1454), ale sze?? dni po kl?sce pospolitego ruszenia pod Chojnicami z 18 wrze?nia ), wrociło ono ponownie do Krzy?akow. Po utracie zamku w Malborku , ktory nieopłacona załoga najemnikow sprzedała 6 czerwca 1457 Krolestwu Polskiemu , Sztum stał si? wa?n? baz? krzy?ack?. 31 pa?dziernika 1461 oddziały polskie spod Malborka pod wodz? murgrabi krakowskiego Piotra Dunina spaliły miasto, podpływaj?c pod mury łodziami ^{[10] [11]} .

Pod berłem Polski [ edytuj | edytuj kod ]

Na mocy drugiego pokoju toru?skiego Sztum wszedł w skład Prus Krolewskich jako cz??? wojewodztwa malborskiego i przeszedł pod panowanie krola polskiego. Miasto podlegało staro?cie, ktory miał swoj? siedzib? na zamku. W?rod sprawuj?cych t? funkcj? wybitn? rol? w polityce Prus Krolewskich odegrały rodziny Ba?y?skich i Cemow.

Po zniszczeniach wojennych zacz?ł si? rozwoj miasta. Najbardziej widocznym tego dowodem było rozpocz?cie budowy ceglanego ko?cioła (ok. 1478). W tym okresie istniał te? szpital (przytułek) z ko?ciołem ?w. Ducha znajduj?cy si? w pobli?u Bramy Kwidzy?skiej.

Sztum wiele zyskał na znaczeniu, staj?c si? siedzib? szlacheckich s?dow ziemskich dla wojewodztwa malborskiego, a od XVI wieku tak?e miejscem sejmikow szlacheckich, ktore odbywały si? w ko?ciele ?w. Anny . Sejmiki miały czasem burzliwy charakter, np. w 1677 od kul zgin?ł w pobli?u ołtarza jeden z uczestnikow.

Lustracja starostwa sztumskiego z 1565 stwierdza, ?e cotygodniowe targi w Sztumie były słabe, a dwa doroczne jarmarki nie przynosiły dochodow. Kolejnym czynnikiem wpływaj?cym negatywnie na rozwoj miasta były wojny polsko- szwedzkie . W czasie pierwszej wojny (1626?1629) Sztum został zaj?ty przez wojska szwedzkie. Na mocy rozejmu w Altmarku (obecnie Stary Targ ) w 1629 otrzymał go nast?pnie elektor brandenburski (do 1635). W latach 1655?1660 ponownie znalazł si? pod okupacj? szwedzk?. Po wojnie miasto liczyło zaledwie ok. 150 mieszka?cow, gdy w XVI wieku ok. 500.

W 1683 podczas wielkiego po?aru spłon?ł ratusz, ktory ju? nie został odbudowany ^{[11] [12]} .

W pa?stwie prusko-niemieckim [ edytuj | edytuj kod ]

Miasto nale?ało do Polski przez prawie 300 lat i podzieliło jej losy. W 1772, licz?ce 469 mieszka?cow, w wyniku I rozbioru , znalazło si? w Krolestwie Prus (na terenie Prus Wschodnich ).

Impulsem rozwojowym Sztumu stała si? decyzja o przeniesienie tu z Dzierzgonia siedziby powiatu (1815, od 1818 pod nazw? powiat Stuhm ). Znajdował si? on od 1815 w rejencji kwidzy?skiej . Miasto liczyło w latach 20. XIX wieku niecałe 900 mieszka?cow.

W połowie pa?dziernika 1831 w mie?cie zostali rozlokowani internowani oficerowie armii polskiej walcz?cej w powstaniu listopadowym . Do lutego nast?pnego roku działał tu szpital polowy, obsługiwany przez polskich lekarzy wojskowych. Przynajmniej kilkunastu szeregowych ?ołnierzy zdecydowało si? zosta? w okolicach Sztumu.

W 1836 została zako?czona budowa siedziby Urz?du Powiatowego, ktory do tej pory zajmował pomieszczenia na zamku. Cztery lata po?niej rozebrano pozostało?ci Bramy Malborskiej, drewniany most nad such? fos? zast?piła usypana grobla. W 1847, z powstałej kilka lat wcze?niej drukarni Wernera, zacz?ło by? tłoczone cotygodniowe pismo powiatowe, tzw. kreisblatt. Tu te? w 1846 ukazał si? polski druk Zbior pie?ni nabo?nych dla wygody pobo?nych katolikow do nabo?e?stwa ko?cielnego i domowego uło?ony przez nauczyciela Michała Kryna.

Wa?niejsze inwestycje ? brukowanie ulic (pocz?tek lat 50.), budynek s?du z wi?zieniem (1864) szkoła miejska (1866), synagoga (po?wi?cenie w 1864), szpital (1884), rze?nia miejska (1892), budynek poczty (1896). W 1883 miasto otrzymało poł?czenie kolejowe z Toruniem i Malborkiem. Pod koniec XIX wieku Sztum liczył ponad 2300 mieszka?cow.

Pocz?tek XX wieku to dwa du?e po?ary kamienic na rynku (1903, 1905). W 1910 został powołany polski Bank Ludowy, ktorego prezesem został Witold Donimirski , ziemianin z Czernina . W nast?pnym roku rozpocz?ła si? budowa wi?zienia centralnego dla Prus Wschodnich i Zachodnich dla 400 pensjonariuszy, ktora zako?czyła si? w 1915. Na kilka miesi?cy przed wybuchem I wojny ?wiatowej Sztum otrzymał jednostk? wojskow? ? III Batalion 152 Krolewsko-Pruskiego Pułku Piechoty . W ci?gu trzech nast?pnych lat powstał du?y kompleks koszarowy ^[13] .

W Republice Weimarskiej i III Rzeszy [ edytuj | edytuj kod ]

Odzyskanie przez Polsk? niepodległo?ci (utworzenie II Rzeczypospolitej ) spowodowało aktywizacj? miejscowego ?rodowiska Polakow. W grudniu 1918 powstała w Sztumie Powiatowa Polska Rada Ludowa z prezesem Stanisławem Donimirskim, a na Polski Sejm Dzielnicowy do Poznania pojechali wybrani w Sztumie delegaci.

Przed maj?cym si? odby? plebiscytem decyduj?cym o przynale?no?ci pa?stwowej Powi?la (11 lipca 1920) w Sztumie odbył si? patriotyczny koncert Feliksa Nowowiejskiego (9 maja), a w polskiej akcji propagandowej uczestniczyli pisarze ? Stefan ?eromski , Jan Kasprowicz i Władysław Kozicki . Za Polsk? opowiedziało si? w Sztumie 26,3 proc. głosuj?cych. W powiecie sztumskim 19,07 proc. i był to najkorzystniejszy wynik dla Polski na Warmii, Mazurach i Powi?lu.

W okresie mi?dzywojennym Sztum pozostał silnym o?rodkiem polsko?ci. Była tu siedziba Okr?gu Zwi?zku Polakow w Niemczech , Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Powi?lu oraz Towarzystwa Młodzie?y Polsko-Katolickiej. Od 1920 do 1939 znajdował si? w rejencji zachodniopruskiej Władze hitlerowskie w 1934 umie?ciły tu swoj? elitarn? ?ku?ni? kadr” ? Narodowo-Polityczny Instytut Wychowawczy (tzw. Napola) . Ograniczały te? działalno?? polskich organizacji. Po wysiedleniach w ko?cu kwietnia 1939 z maj?tkow i gospodarstw najaktywniejszych działaczy w okolicach Sztumu, w przededniu wybuchu wojny zacz?ły si? aresztowania. W 1939 Sztum znalazł si? w rejencji kwidzy?skiej oraz w okr?gu Rzeszy Gda?sk-Prusy Zachodnie . Wielu działaczy z Ziemi Sztumskiej zostało zamordowanych w obozach koncentracyjnych. Sztum i okolice znajdowały si? poza stref? bezpo?rednich działa? wojennych do stycznia 1945. 20 stycznia burmistrz Sztumu zarz?dził ewakuacj? mieszka?cow ^[13] .

W Polsce od 1945 [ edytuj | edytuj kod ]

25 stycznia 1945 do niebronionego i wyludnionego miasta wkroczyły oddziały 2 Armii Uderzeniowej 2 Frontu Białoruskiego . Du?a cz??? zabudowy miasta została spalona ju? po jego zaj?ciu.

20 kwietnia 1945 wraz z przybyciem do Sztumu pełnomocnika obwodowego Rz?du Tymczasowego Rzeczypospolitej Polskiej Romualda Marmurowicza rozpocz?ła si? organizacja polskiej administracji i przejmowanie władzy na tym terenie z r?k sowieckich władz wojskowych, co sfinalizowało si? 3 czerwca. Zniszczone w 30 procentach miasto zostało pozbawione energii elektrycznej i wody, bez poł?czenia kolejowego (czerwonoarmi?ci rozebrali tory) z Kwidzynem i Malborkiem. W maju 1945 mie?cie, licz?cym w 1939 roku 7372 mieszka?cow, przebywało 676 Polakow i 901 Niemcow.

Pierwszym burmistrzem został Franciszek Wojciechowski, przedwojenny działacz ruchu polskiego na Powi?lu . W listopadzie została powołania Rada Miejska.

Po pocz?tkowej przynale?no?ci administracyjnej do okr?gu mazurskiego , Sztum znalazł si? w wojewodztwie gda?skim ^[14] , był te? stolic? powiatu. W latach 1975?1998 nale?ał do wojewodztwa elbl?skiego . W 1999 wszedł w skład wojewodztwa pomorskiego i powiatu malborskiego , z ktorego w 2002 wydzielono obecny powiat sztumski.

Wykres demograficzny [ edytuj | edytuj kod ]

Administracja [ edytuj | edytuj kod ]

Lista burmistrzow miasta i gminy Sztum oraz ich zast?pcow i przewodnicz?cych rady w okresie III Rzeczypospolitej ^[15] :

Daty	Burmistrz	Zast?pca burmistrza	Przewodnicz?cy rady
1990?1991	Antoni Fila ( Komitet Obywatelski ?Solidarno??” )	Waldemar Wnuk	Wacław Bielecki (KO ?Solidarno??”)
1991?1994	Waldemar Wnuk (KO ?Solidarno??”)	Janusz Konefał
1994?1998	Krzysztof Mroczkowski ( Polskie Stronnictwo Ludowe )	Leszek Tabor	Zbigniew Zwolenkiewicz (SLD)
1998?2002	Leszek Tabor ( Sojusz Lewicy Demokratycznej / Razem dla Powi?la)	Zbigniew Zwolenkiewicz	Czesław Oleksiak (SLD)
2002?2006		Alicja Podlewska	Joachim Majewski ( Platforma Obywatelska )
2006?2014			Czesław Oleksiak (RdP)
2014?2019		Ryszard Wirtwein
2019?2020		Bartosz Luterek
2020?2023		vacat
2023?2024		Bartosz Mazerski
od 2024	Bartosz Mazerski (RdP)	Adam Kaszubski	Waldemar Fierek (RdP)

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

• Najatrakcyjniejszym zabytkiem w Sztumie jest XIV-wieczny zamek krzy?acki , siedziba wojta krzy?ackiego i letnia rezydencja wielkiego mistrza zakonu krzy?ackiego. Z oryginalnego zało?enia pozostały skrzydło południowe, baszta wjazdowa i wi?zienna wraz z murami obronnymi. Pozostała zabudowa wzgorza zamkowego pochodzi z XIX wieku. W czasach przynale?no?ci do Korony Polskiej (1468?1772) zamek był siedzib? polskich starostow. Obecnie siedziba oddziału Muzeum Zamkowego w Malborku .

Zamek krzy?acki

• 
• 
• 

• Ko?cioł parafialny ?w. Anny ? wzniesiony po wojnie trzynastoletniej, a przebudowany (powi?kszony) na przełomie lat 1900?1901. W ?cianie połnocnej wmurowano wowczas płyt? nagrobn? starosty Achacego Czemy, ktora znajdowała si? posadzce ?wi?tyni. Wn?trze utrzymano w stylu neogotyckim z elementami wystroju barokowego. Przy ko?ciele cmentarz parafialny z zachowanymi nagrobkami z XIX wieku ^[16] .

• Ko?cioł parafialny ?w. Anny
• 
• 
• 

• Ko?cioł poewangelicki z 1818 roku, ktory zbudowano w miejscu dawnego ratusza, w centralnej cz??ci rynku. Obecnie mie?ci si? tam izba regionalna.

• Du?y fragment odrestaurowanych zachodnich murow miejskich (116 m) wraz z fos?.

• Mury miejskie w Sztumie
• 
• 

• Wie?a ci?nie? z 1911 roku w pobli?u cmentarza z pocz?tkow XVIII wieku, ktory do ko?ca lat 40 XX wieku pełnił funkcje cmentarza miejskiego, co upami?tniaj? dwie tablice w cz??ci katolickiej i ewangelickiej nekropolii.

• Wi?zienie z 1915 roku z osiedlem domow dla pracownikow ^[17] .

Imprezy [ edytuj | edytuj kod ]

• Dni Ziemi Sztumskiej ? ?wi?to mieszka?cow z okazji rocznicy ustanowienia praw miejskich (wrzesie?).
• Mi?dzynarodowy Sztumski Bieg Solidarno?ci 3 Maja ? organizatorem imprezy jest Lekkoatletyczny Klub Sportowy ?Zantyr” w Sztumie. Wspołorganizatorem organizowanych biegow jest Miasto i Gmina Sztum.
• Mi?dzynarodowy i Ogolnopolski Przegl?d Sztuki Wi?ziennej (czerwiec) ? w trakcie przegl?du prezentowane jest malarstwo, grafika, rze?ba i inne formy artystycznego wyrazu typowe dla miejsc, w ktorych powstaj?. Sale wystawowe zaskakuj? scenografi? przybli?aj?c? wi?zienny klimat. Ponadto podczas imprezy prezentowane s? przez osadzonych spektakle w ramach Przegl?du Zespołow Teatralnych.
• Sztumska Noc Bluesowa (lipiec) ? impreza muzyczna o mi?dzynarodowym zasi?gu, ktora od paru lat odbywa si? podczas wakacji letnich na scenie przygotowanej na pla?y miejskiej. Przyci?ga wielu słuchaczy ? miło?nikow bluesa, ale tak?e wszystkich spragnionych dobrej muzyki. Mi?dzynarodowy zasi?g zapewniaj? muzycy o uznanej na ?wiecie marce.
• Mi?dzynarodowy Zlot Miło?nikow VW Garbusa (lipiec) ? odbywaj?cy si? w latach 1994?2008 i ponownie od 2017. Organizatorem imprezy trzydniowej jest Automobilklub Volkswagena Garbusa. Głownym sponsorem i wspołorganizatorem przedsi?wzi?cia jest Miasto i Gmina Sztum oraz Sztumskie Centrum Kultury. Przyci?ga grup? odbiorcow z Polski i z zagranicy ^[18] .

• Imprezy
• 
  Dni Ziemi Sztumskiej
• 
  Mi?dzynarodowy Sztumski Bieg Solidarno?ci 3 Maja
• 
  Przegl?d Sztuki Wi?ziennej
• 
  Sztumska Noc Bluesowa
• 
  Zlot Miło?nikow VW Garbusa
• 
  Festiwal Teatrow Ulicznych

Sport [ edytuj | edytuj kod ]

Kluby sportowe w Sztumie:

• Klub Piłkarski Olimpia Sztum (zał. 1946)

Dawne nazwy:

1946?1949 ? Klub Sportowy Gryf Sztum

1949?1955 ? ZS Milicyjny Klub Sportowy Gwardia Sztum

1956?1959 ? Ludowy Zespoł Sportowy Sztum

1959?1964 ? Klub Sportowy Olimpia Sztum

1964?1972 ? Gwardyjski Klub Sportowy Olimpia Sztum

1972?1974 ? Ludowy Zespoł Sportowy Sztum

1974?1978 ? Zakładowy Klub Piłkarski POM Sztum

od 5 kwietnia 1978 do 24 czerwca 1993 ? Ludowy Klub Sportowy Powi?le Czernin

od 24 czerwca 1993 ? Klub Piłkarski Olimpia Sztum

W sezonie 2023/2024 klub wyst?puje w rozgrywkach klasy A (grupy Malbork IV). 27 czerwca 2004 Olimpia Sztum zwyci??yła w okr?gowym Pucharze Polski i awansowała do centralnych rozgrywek. Po pokonaniu Jagiellonii Białystok dru?yna dotarła do fazy grupowej Pucharu Polski w sezonie 2004/2005 , gdzie zaj?ła III miejsce w grupie ^[19] .

• Lekkoatletyczny Klub Sportowy Zantyr Sztum (zał. 2005) z sekcj? nordic walking
• Kolarski Ludowy Klub Sportowy Lider Sztum (zał. 2005)
• Miejski Ludowy Klub Sportowy Victoria Sztum (kajakarstwo) (zał. 1980)
• Klub Sportowy Sztumskie Smoki (smocze łodzie) (zał. 2016)
• Sztumski Klub Tenisa Ziemnego Break Point (zał. 2013)

Do głownych obiektow słu??cych rekreacji nale?? kompleks sportowo-rekreacyjny (stadion z boiskiem piłkarskim, boiska treningowe, korty tenisowe, urz?dzenia fitness, plac zabaw dla dzieci) oraz Bulwar Zamkowy nad Jeziorem Sztumskim ze ?cie?k? pieszo-rowerow? wokoł jeziora.

Wa?niejsze imprezy sportowe:

• Zimowe Grand Prix Sztumu
• Mi?dzynarodowe Regaty Kajakowe o Memoriał Jana Raabe
• Memoriał Lekkoatletyczny Wiesława Murawskiego
• Bieg ?wi?toja?ski
• Sztumski Wieczorny Bieg Sylwestrowy
• ?wi?teczny Turniej w Piłk? No?n? na Hali

Wspolnoty wyznaniowe [ edytuj | edytuj kod ]

• Ko?cioł rzymskokatolicki ( dekanat Sztum ):

• parafia ?w. Andrzeja Boboli
• parafia ?w. Anny

• ?wiadkowie Jehowy :

• zbor Sztum (od 1990) ? Sala Krolestwa Sztumskie Pole ^[20]

Wspołpraca mi?dzynarodowa [ edytuj | edytuj kod ]

Miasta i gminy partnerskie wraz z datami Deklaracji Partnerstwa:

• Ritterhude ? od 1994,
• Val-de-Reuil ? od 14 maja 1999,
• Kupiskis ? od 4 maja 2012.

Od 10 wrze?nia 2005 miastem partnerskim był te? Polessk , jednak 31 marca 2022 (wskutek inwazji Rosji na Ukrain? ) rada miasta i gminy Sztum zerwała wspołprac? ^[21] .

Kultura [ edytuj | edytuj kod ]

W mie?cie działa Sztumskie Centrum Kultury, ktorego siedziba mie?ci si? w zmodernizowanym budynku Kino-Teatru ?Powi?le”. Sztumskie Centrum Kultury jest instytucj? kultury, ktora przygotowuje i realizuje programy o charakterze kulturalno-o?wiatowym. Sztumskie Centrum Kultury posiada kino cyfrowe 3D i sal? estradow?. SCK prowadzi rownie? bibliotek? miejsk? oraz ?wietlice wiejskie. Od 2016 w bibliotece Sztumskiego Centrum Kultury funkcjonuje Punkt Informacji Turystycznej (PIT) oraz Dyskusyjny Klub Ksi??ki. W Sztumie działa Dyskusyjny Klub Filmowy oraz ?Klubu Senior+ ? Amator” .

Edukacja [ edytuj | edytuj kod ]

Na terenie miasta Sztum znajduj? si? placowki edukacyjne: Wojewodzki Zespoł Szkoł Policealnych, Zespoł Szkoł im. Jana Kasprowicza (w tym Liceum Ogolnokształc?ce ), Zespoł Szkoł Zawodowych im. Stanisława Staszica w Barlewiczkach, Szkoła Podstawowa nr 1 im. Jana Pawła II, Szkoła Podstawowa nr 2 w Sztumie im. Maksymiliana Golisza, Publiczne Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi nr 1 im. Kubusia Puchatka, Niepubliczne Przedszkole ?Na Słonecznej Gorce” oraz Niepubliczne Przedszkole T?czowe.

Zwi?zani ze Sztumem [ edytuj | edytuj kod ]

  Z tym tematem zwi?zana jest kategoria: Ludzie zwi?zani ze Sztumem .

Honorowi obywatele miasta [ edytuj | edytuj kod ]

• Stanisław Donimirski ^[22]
• Halina Donimirska-Szyrmerowa

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Szlak Zamkow Gotyckich
• Synagoga w Sztumie
• Cmentarz ?ydowski w Sztumie
• Zakład Karny w Sztumie
• Liceum Ogolnokształc?ce w Sztumie

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Strona internetowa miasta
• Niezale?ny serwis internetowy miasta Sztum i powiatu sztumskiego
• Sztum , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. XII: Szlurpkiszki ? Warłynka, Warszawa 1892, s. 51   .