Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Krolestwa Polskiego hasło Lubartow

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz te?: inne miejscowo?ci nosz?ce t? nazw? .

Lubartow

miasto i gmina
Pałac Sanguszkow.
Herb Flaga
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	lubelskie
Powiat	lubartowski
Aglomeracja	lubelska
Data zało?enia	29 maja 1543
Prawa miejskie	29 maja 1543
Burmistrz	Krzysztof Mariusz Pa?nik
Powierzchnia	13,91 km²
Wysoko??	144?184 m n.p.m.
Populacja  (2019-12-31) ? liczba ludno?ci ? g?sto??	21 373 1536,5 os./km²
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	21-100
Tablice rejestracyjne	LLB
Plan miasta
Poło?enie na mapie powiatu lubartowskiego Lubartow
Poło?enie na mapie Polski Lubartow
Poło?enie na mapie wojewodztwa lubelskiego Lubartow
51°27′44″N   22°36′31″E / 51,462222   22,608611
TERC ( TERYT )	0608011
SIMC	0956313
Urz?d miejski ul. Jana Pawła II 12 21-100 Lubartow
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodro?ach
Wiadomo?ci w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Lubartow ^ⓘ Lubartow ? miasto i gmina miejska w wojewodztwie lubelskim , siedziba powiatu lubartowskiego oraz gminy wiejskiej Lubartow , poło?one 26 km na połnoc od Lublina . 31 grudnia 2021 r. miasto o powierzchni 13,91 km² zamieszkiwały 21 373 osoby ^[1] . Lubartow le?y na lewym brzegu rzeki Wieprz , na Wysoczy?nie Lubartowskiej , zaliczanej do Niziny Południowopodlaskiej , ktora le?y w pasie Nizin ?rodkowopolskich . Miejscowo?? jest poło?ona w historycznej Małopolsce , w ziemi lubelskiej .

Lewartow został zało?ony 29 maja 1543 przez Piotra Firleja na terenie wsi Łucka i Szczekarkow ^[2] . W kolejnych latach miasto stało si? wa?nym o?rodkiem kalwinizmu ^[3] . Zostało zniszczone w czasie potopu szwedzkiego i przez kolejne stulecie funkcjonowało jak du?a wie? ^[2] . Paweł Karol Sanguszko odziedziczył Lewartow na pocz?tku XVIII wieku, podniosł go z upadku gospodarczego ^[4] . Na jego pro?b? krol August III Sas 22 listopada 1744 potwierdził prawa miejskie, zmienił nazw? na Lubartow i nadał miastu herb ^[2] .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

Lubartow administracyjnie nale?y do wojewodztwa lubelskiego i powiatu lubartowskiego , jest gmin? miejsk? ^[5] . Le?y ok. 26 km na połnoc od Lublina ^[6] . Miasto le?y na Wysoczy?nie Lubartowskiej , zaliczanej do Niziny Południowopodlaskiej ^[7] , b?d?cej cz??ci? Nizin ?rodkowopolskich ^[8] . Jest poło?one w historycznej ziemi lubelskiej , zaliczanej do Małopolski ^[9] . Wschodni? granic? administracyjn? Lubartowa stanowi rzeka Wieprz , cho? skraj zabudowy miejskiej znajduje si? w odległo?ci około 1 km od rzeki, jedynie w połnocnej cz??ci miasta znajduje si? kilka budynkow w pobli?u rzeki ^[10] . Wysoko?? Lubartowa mie?ci si? w przedziale 144?184 m n.p.m. ^[11]

S?siaduje z miejscowo?ciami: Chlewiska , Szczekarkow , Lisow , Skrobow , Skrobow-Kolonia , Nowodwor , Annobor-Kolonia , Łucka i Łucka-Kolonia nale??cymi do gminy wiejskiej Lubartow i z wsi? Serniki nale??c? do gminy Serniki . Na czworstyku mi?dzy Lubartowem, Chlewiskami, Pałecznic? i Szczekarkowem styka si? jednym punktem z wsi? Pałecznica nale??c? do gminy Nied?wiada ^[10] .

Powierzchnia miasta wynosi 13,91 km² ^[6] , co stanowi 1,08% powierzchni powiatu ^[12] . Według danych GUS z 2014 roku u?ytki rolne stanowi? 55,3% terenow miasta, 0,4% zajmuj? lasy, a 1,5% nieu?ytki ^[13] .

Nie ma konsensusu w sprawie przynale?no?ci Lubartowa do aglomeracji lubelskiej . Miejscowo?? zaliczono do aglomeracji w planie zagospodarowania przestrzennego wojewodztwa z 2002 r. ^[14] , nale?y te? do Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego ^[15] . Miasta nie zaliczyli do aglomeracji Paweł Swianiewicz i Urszula Klimska w pracy z 2005 ^[16] , a tak?e Jan Parysek w ksi??ce z 2008 ^[17] .

Przyroda [ edytuj | edytuj kod ]

W latach 90. XX wieku ustalono, ?e flor? synantropijn? Lubartowa stanowi 538 gatunkow i podgatunkow ro?lin naczyniowych . 61,7 % z nich stanowi? gatunki rodzime. Najwi?cej z nich jest ro?lin ł?kowych (107 gatunkow) oraz le?nych i zaro?lowych (137 gatunkow). Stwierdzono te? jeden apofit solniskowy . Zanotowano ro?liny rzadko podawane dla Polski południowo-wschodniej. Rosły one głownie wzdłu? linii kolejowej Lublin ? Łukow , jak rownie? na wysypiskach ?mieci w Jacku i przy szosie do Chlewisk . Pojedyncze stanowiska miały: komosa wielonasienna , łoboda ogrodowa , łoboda błyszcz?ca , łoboda szara , rdestowiec sachali?ski , szarłat biały , szarłat siny , mak piaskowy , rukiewnik wschodni , lulek czarny , werbena pospolita , kroplik ?ołty , babka piaskowa , rzepie? włoski , szparag lekarski , miłka drobna , mannica odstaj?ca i stokłosa łuskowata ^[18] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

29 maja 1543 Zygmunt I Stary zezwolił Piotrowi Firlejowi na zało?enie miasta na gruncie wsi Szczekarkowa i Łucki ^[19] , nazwanego od herbu Firlejow ? Lewart , Lewartowem. Prywatne miasto szlacheckie Lewartow poło?one było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim w wojewodztwie lubelskim ^[20] . W 1739 roku nale?ał wraz z folwarkiem do klucza Lubartow Lubomirskich ^[21] . W pobli?u Lewartowa stykały si? granice Lubelszczyzny z Polesiem ( ziemi? brzesk? ) i Rusi? Czerwon? ( ziemi? chełmsk? ) ^[22] .

Za rz?dow Mikołaja , syna Piotra ? kalwina i wodza innowiercow małopolskich ^[23] sprowadzono wysoko wykwalifikowanych rzemie?lnikow z Francji , Niemiec i Holandii , jak rownie? hodowcow bydła, ktorzy znacz?co przyczynili si? do rozwoju miasta. Pod koniec XVI w. Lewartow był o?rodkiem ruchu reformacyjnego . Zało?one w mie?cie przez Mikołaja Kazimierskiego gimnazjum aria?skie zasłyn?ło w całej Rzeczypospolitej. Jego rektorem był Wojciech z Kalisza ^[24] . W 1580 roku odbył si? synod braci polskich ^[25] .

Po?niej miasto wielokrotnie zmieniało wła?cicieli. Na pocz?tku XVIII w. byli nimi Sanguszkowie , ktorzy przyczynili si? do dalszego rozwoju miasta: przebudowali pałac, wybudowali dwa barokowe ko?cioły oraz kilka kamienic. Na pro?b? Pawła Karola Sanguszki (rzekomo protoplast? jego rodu miał by? Lubart , syn wielkiego ksi?cia litewskiego ? Giedymina ) August III , przywilejem z 22 listopada 1744 roku wydał zgod? na zmian? nazwy miasta na Lubartow (nazwa u?ywana jest do dzisiaj), nadał herb oraz odnowił prawa miejskie .

Gmina ?ydowska była ju? zorganizowana w XVI w. Posiadała dwa cmentarze ( stary i nowy ). W 1819 roku utworzono nowy kirkut , ktory ostatnio uporz?dkowano, a z pozostałych macew utworzono lapidarium . Z nagrobkow mo?na wywnioskowa?, i? gmina ?ydowska była zamo?na. Drugi cmentarz pochodz?cego z XVII w. nie zachował si?.

Okres zaborow [ edytuj | edytuj kod ]

Po rozbiorach Polski Lubartow znalazł si? pod zaborem austriackim, a od 1815 roku pod zaborem rosyjskim . W okresie powstania listopadowego w 1831 roku niedaleko Lubartowa miała miejsce bitwa . W okresie powstania styczniowego w 1863 roku niedaleko Lubartowa rownie? została stoczona bitwa .

W XIX wieku kilkakrotnie wybuchały po?ary (1831, 1838 i 1846). Dopiero w 1866 roku miasto uzyskało status miasta powiatowego. W 1912 roku działało tutaj siedem zakładow przemysłowych (cztery olejarnie, dwa młyny oraz browar). Warto?? ich produkcji wynosiła ponad 65 tysi?cy rubli.

Okres II RP [ edytuj | edytuj kod ]

W 1922 r. w mie?cie rozpocz?ła działalno?? huta szkła ^[26] .

W 1931 roku w czasie zaj?? chłopskich w Lubartowie zatrzymani przez policj? byli bici gumami w stopy, mieli wbijane drzazgi za paznokcie, wyrywane włosy, a nawet byli wieszani głow? w doł aby wlewa? im wod? do nosa po zaklejeniu ust ^[27] .

II wojna ?wiatowa [ edytuj | edytuj kod ]

Oddziały niemieckie zaj?ły miasto 19 wrze?nia 1939 ^[3] . Podczas okupacji Lubartow nale?ał do powiatu radzy?skiego , a od pa?dziernika 1941 lubelskiego w dystrykcie lubelskim Generalnego Gubernatorstwa ^[28] .

W 1939 r. ?ydzi stanowili 42% mieszka?cow miasta. Jesieni? 1939 spl?drowano i zburzono synagog? , kirkut i domy nale??ce do ?ydow. 4 stycznia 1940 powołano Judenrat , wiosn? 1941 wytyczono getto . 9 i 10 kwietnia 1942 lubartowskich ?ydow wywieziono do obozow zagłady w Sobiborze i w Beł?cu . W ci?gu miesi?ca do miasta sprowadzono ?ydow ze Słowacji, ktorych wymordowano 11 pa?dziernika. Po zagładzie przeprowadzonej tego dnia w miejscowo?ci zostało kilkunastu ?ydow, cz??? z nich wywieziono do Ł?cznej , reszt? rozstrzelano 29 stycznia 1943 r. Po wyzwoleniu Lubartowa z kryjowek wyszło około 40 ?ydow ^{[29] [30]} .

1 wrze?nia 1943 roku oddział Gwardii Ludowej (dowodca ? Ryszard Postowicz ?Murzyn”) przeprowadził akcj? likwidacyjn? Konstantego Burki ? dyrektora szpitala w Lubartowie, ktory wspołpracował z Gestapo ^[31] . 22 lipca 1944 roku miasto zostało wyzwolone przez ?ołnierzy Armii Krajowej ^{[32] [33]} .

W wyparciu wojsk niemieckich, w 1944 roku formowała si? tu 4 Brygada Saperow 2 Armii Wojska Polskiego (upami?tniała to tablica na ul. Poprzecznej) ^[34] .

Okres powojenny [ edytuj | edytuj kod ]

W Lubartowie działał do lat 90. XX w. oddział Zakładow Radiowych im. M. Kasprzaka w Warszawie , po?niej Zakłady Wytworcze Magnetofonow ? Unitra-Lubartow ”, znany z takich wyrobow jak RP-701, Wilga , Finezja , Condor .

W latach 1975?1998 miasto nale?ało administracyjnie do owczesnego wojewodztwa lubelskiego ^[35]

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Dane z 30 czerwca 2017 roku ^[36] :

Opis	Ogołem		Kobiety		M??czy?ni
Jednostka	osob	%	osob	%	osob	%
Populacja	22 166	100	11 644	52,5	10 522	47,5
G?sto?? zaludnienia [mieszk./km²]	1593,5		837,1		756,4

• Piramida wieku mieszka?cow Lubartowa w 2014 roku ^[37] .

Symbole [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Herb Lubartowa .

Tarcza herbu Lubartowa jest podzielona na dwie cz??ci. W gornym, czerwonym polu znajduje si? rycerz w bł?kitnej zbroi, z niebiesk? tarcz? na lewym ramieniu. Na tarczy znajduje si? złoty krzy? lotary?ski . Rycerz trzyma srebrny miecz w prawej r?ce. Siedzi na srebrnym koniu, ktorego czaprak , ogłowie i popr?gi s? bł?kitne. Dolne, bł?kitne pole jest symetryczne. Przedstawia dwa srebrne lamparty skacz?ce na zielone drzewo ^[38] . Herb został nadany przez krola Augusta III Sasa na pro?b? wła?ciciela miasta, Pawła Karola Sanguszki 22 listopada 1744 r. ^[39] Wygl?d herbu okre?la uchwała Rady Miasta Lubartow Nr XII/188/04 z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie herbu miasta Lubartow ^{[38] [40]} .

Barwy miasta to czerwony i niebieski uło?one w dwoch poziomych, rownoległych pasach o rownej szeroko?ci, gdzie gorny jest czerwony. W pionowym układzie czerwony jest lewy pas. Barwy miejskie stanowi? składniki flagi, ktora jest prostok?tnym płatem tkaniny o umieszczonym na maszcie. Stosunek szeroko?ci flagi do jej długo?ci wynosi 5:8. Barwy i flag? Lubartowa okre?la uchwała Rady Miasta Lubartow Nr XII/188/04 z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie barw miasta Lubartow ^{[41] [42]} .

Pie?ni? miasta jest utwor O Ziemio Lubartowska skomponowany przez Stanisława Latka. Pie?? miasta oficjalnie zatwierdzono uchwał? Rady Miasta Lubartow Nr XXI/134/96. Melodia utworu jest hejnałem miejskim, granym codziennie z ratusza i wie? Bazyliki ?w. Anny ^[43] .

Polityka [ edytuj | edytuj kod ]

Lubartow jest gmin? miejsk? ^[5] . W skład rady miasta wchodzi 21 radnych ^[44] . Miasto jest podzielone na cztery okr?gi wyborcze w wyborach do rady ^[45] . Przewodnicz?cym VIII kadencji rady miasta jest Grzegorz Gregorowicz, a wiceprzewodnicz?cym Andrzej Zieli?ski ^[44] . Od 2018 roku funkcj? burmistrza miasta pełni Krzysztof Mariusz Pa?nik ^[46] . W Lubartowie działa te? Młodzie?owa Rada Miasta ^[47] i Rada Seniorow ^[48] . Miejscowo?? jest siedzib? powiatu lubartowskiego ^[49] i gminy wiejskiej Lubartow ^[50] .

Wspołpraca mi?dzynarodowa [ edytuj | edytuj kod ]

Lista miast partnerskich Lubartowa ^[51] :

• Hajdudorog (2003)
• Rosienie (2003)
• Sławuta (2016)

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

W 2002 r. wybudowano jednojezdniow? obwodnic? Lubartowa o długo?ci 8,4 km ^[52] , b?d?c? cz??ci? drogi krajowej nr 19 ^[53] . Na przełomie 2025 i 2026 roku obwodnica razem z drog? do Lublina ma zosta? przebudowana na dwujezdniow? drog? ekspresow? ^[54] jako fragment trasy Via Carpatia ^[55] . Plany obejmuj? dwa w?zły bezkolizyjne na obwodnicy - Lubartow Połnoc i Lubartow Zachod oraz miejsce obsługi podro?nych w pobli?u miejscowo?ci Annobor ^[56] .

Przez połnocn? cz??? miasta przebiega droga wojewodzka nr 815 prowadz?ca na połnocny wschod, do Parczewa i Wisznic ^[57] .

W styczniu 2022 w Lubartowie zacz?ła funkcjonowa? jednoliniowa komunikacja miejska. Linia liczy 26 przystankow, ma długo?? 17 km ^[58] . We wrze?niu 2022 uruchomiono drug?, krotsz? lini? biegn?c? wzdłu? osi połnoc-południe ^[59] .

Przez Lubartow przebiega linia kolejowa nr 30 ( Łukow ? Lublin ) ze stacj? w Lubartowie i przystankami Lubartow Lipowa oraz Lubartow Słowackiego . Wraz z modernizacj? z linii kolejowej na odcinku Lublin Połnocny ? Lubartow ze ?rodkow Regionalnego Programu Operacyjnego, od 2 kwietnia 2013 roku po 12 latach przerwy wrociły poci?gi osobowe w postaci szynobusow .

We wsi Nied?wiada poło?onej 11 km od Lubartowa ^[60] w pierwszej dekadzie XX wieku planowano budow? portu lotniczego obsługuj?cego Lublin ^[61] . Ostatecznie lotnisko powstało w ?widniku , 38 kilometrow od Lubartowa ^[62] .

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

Pałac Sanguszkow [ edytuj | edytuj kod ]

Zespoł pałacu Sanguszkow obejmuje murowany pałac z XVIII w., bram? pałacow?, park i staw za pałacem oraz pozostało?ci mostu. Posiadło?? została zało?ona ok. połowy wieku XVI w. przez Piotra Firleja, i miała ona wtedy profil obronny. Obecny pałac w stylu barokowym zbudowano w drugiej połowie XVII w. W 1693 roku Tylman z Gameren sporz?dził projekt przebudowy zamku dla marszałka wielkiego koronnego Jozefa Karola Lubomirskiego , ale nie wiadomo, czy został on w pełni zrealizowany. W roku 1705 podczas wojny połnocnej pałac został cz??ciowo zniszczony. Odbudowany z funduszy ksi?cia Pawła Karola Sanguszki , według projektu Pawła Antoniego Fontany zyskał m.in. portyk i trzeci? kondygnacj?. Poza tym wyposa?ono wn?trza, dobudowano ogrodzenie oraz uporz?dkowano wystroj parku za pałacem. Potem rezydencja wielokrotnie zmieniała wła?cicieli. Był on pod administracj? Banku Polskiego w XIX wieku, jak rownie? pełnił funkcj? szpitala wojskowego. W 1925 roku pałac kupiło Zgromadzenie Zakonne Braci Kresowych. Rok 1933 nie zapisał si? dobrze w historii tego zabytku ? po?ar, ktory wybuchł w rezydencji zniszczył dach i wn?trza pałacowe. Zarz?d Miejski wykupił ruin? wraz z ogrodem w latach 1935?1938. Odbudowa i remont generalny miał miejsce ju? po II wojnie ?wiatowej , w latach 1950?1970. Obecnie pełni funkcj? siedziby Starostwa Powiatowego w Lubartowie.

Galeria

• 
  Pałac Sanguszkow z XVIII w.
• 
  Pałac Sanguszkow w zimie
• 
  Pałac Sanguszkow w latach 1933?1938
• 
  Brama ogrodowa z XVIII, Pałac Sanguszkow
• 
  Park za pałacem
• 
  Pałac Sanguszkow, widok od strony parku
• 
  Przypałacowa oran?eria Sanguszkow z pocz?tku XVIII w., widok od strony parku

Bazylika ?w. Anny [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Bazylika ?w. Anny w Lubartowie .

Bazylika pw. ?w. Anny ? budowana w latach 1733?1738, projektu Pawła Antoniego Fontany . Barokowa , murowana, dwuwie?owa, ufundowana przez Pawła Sanguszk?. Budowniczym Fary Lubartowskiej był Tomasz Rezler . Konsekracji ?wi?tyni dokonał biskup ?mudzki Michał Karp w 1738 roku. Ko?cioł był wielokrotnie odnawiany, w szczegolno?ci za?, po po?arze z 1792 roku, kiedy to cz??ciowo spłonł?. Fronton ko?cioła ozdabiaj? dwie wie?e, ktore zwie?czone s? hełmami oraz elewacja zdobiona pilastrami i gzymsami. Portal wej?ciowy, ktory jest wsparty na dwoch kolumnach jest wykonany z czarnego marmuru . Liczne zaokr?glenia, filary i witra?e wzbogacaj? wn?trze gr? ?wiatła. O?mioboczna nawa ?rodkowa, nakryta załamanym dachem w po?nobarokowej bryle ?wi?tyni. Na ow? naw? otwieraj? si? arkady naw bocznych, ktorych prz?sła s? poł?czone oryginalnymi gornymi prze?witami. W prawej nawie znajduje si? epitafium z sercami fundatora (Pawła K. Sanguszki) i jego ?ony ? Barbary z Duninow Sanguszkowej.

Galeria

• 
  Bazylika pw. ?w. Anny, widok od strony ulicy
• 
  Bazylika pw. ?w. Anny, widok od strony parku
• 
  Wn?trze Bazyliki pw. ?w. Anny.
• 
  Bazylika pw. ?w. Anny, fronton
• 
  Bazylika pw. ?w. Anny, dzwonnica z poł. XVIII w.

Klasztor oo. Kapucynow [ edytuj | edytuj kod ]

Klasztor oo. Kapucynow z lat 1737?1741. Obejmuje: ko?cioł pw. ?w. Wawrzy?ca, klasztor oraz ogrod. Ko?cioł został ufundowany przez Pawła Karola Sanguszk? i Mikołaja Krzyneckiego z Urz?dowa. Zaprojektowany przez Pawła Antoniego Fontan? , konsekrowany w 1741 roku otrzymał wezwanie ?w. Wawrzy?ca .

Jest to budowla jednonawowa, barokowa, oszcz?dna w bryle i dekoracjach (zgodnie z regułami zakonu kapucynow ). Charakterystyczna jest elewacja ko?cioła, ktora nawi?zuje do głownego ko?cioła tego zakonu, znajduj?cego si? w Rzymie . Ozdob? wn?trza ko?cioła s? osiemnastowieczne płotna ołtarzowe, autorstwa Szymona Czechowicza . W?rod nich obraz ?M?cze?stwo ?w. Wawrzy?ca” w ołtarzu głownym. Do ko?cioła pw. ?w. Wawrzy?ca przylega wybudowany w tym samym czasie klasztor, ktory przeszedł wiele modernizacji i jest otoczony murem obronnym. W 1831 roku, a wi?c podczas powstania listopadowego mur ten stanowił punkt oporu podczas walk gen. Wojciecha Chrzanowskiego z liczniejszymi siłami rosyjskimi gen. Kreutza. W 1864 roku, w ramach odwetu za poparcie przez zakonnikow powstania styczniowego, władze carskie podj?ły uchwał? w sprawie kasaty klasztoru oo. Kapucynow, jednak w 1866 roku przebywało tutaj 12 braci zakonnych. W 1867 roku ko?cioł przej?ła archidiecezja lubelska , chocia? przez pewien okres obsługiwał go kapelan zakonny. Dopiero w 1938 roku powrocili tutaj kapucyni. Budynek mieszkalny został oddany tylko cz??ciowo kapucynom ? reszt? pomieszcze? zaj?ły urz?dy pa?stwowe. W 1978 roku oddano cały klasztor.

Galeria

• 
  Klasztor kapucynow Lubartow
• 
  Ko?cioł pw. ?w. Wawrzy?ca, 1741, XIX
• 
  Klasztor oo. Kapucynow, Ko?cioł pw. ?w. Wawrzy?ca

Inne [ edytuj | edytuj kod ]

• kaplica cmentarna z pocz. XIX w.
• nowy cmentarz ?ydowski
• dworek Szaniawskiego z I poł. XIX w.
• budynek z XVIII?XIX w., ob. restauracja, apteka.
• dworek z XVIII?XIX w., ob. Muzeum Ziemi Lubartowskiej .
• dworzec kolejowy z XIX w.

W odległo?ci 9 km od Lubartowa znajduje si? kompleks pałacowy Zamoyskich w Kozłowce .

• 
  Kaplica cmentarna z pocz. XIX w, Lubartow.
• 
  Budynek z XVIII?XIX w, ob. restauracja, apteka, Lubartow.
• 
  Dworek z XVIII-XIX w, ob. Muzeum Ziemi Lubartowskiej, Lubartow.
• 
  Dworzec kolejowy z XIX w, Lubartow.

Kultura [ edytuj | edytuj kod ]

W Lubartowie odbywaj? si? co roku ro?ne imprezy: Piknik Motocyklowy ^[63] , Dni Lubartowa ^[64] , Biesiada Czerwcowa, Kapucynalia ^[65] , ?wi?to Roweru ^[66] , Annowanie ^[67] i Rock Alert Festiwal ^[68] . W mie?cie znajduje si? Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Mickiewicza z dwiema filiami ^[69] , Lubartowski O?rodek Kultury zarz?dzaj?cy Kinem Lewart ^[70] oraz Muzeum Kina Lewart ^[71] , Powiatowy Młodzie?owy Dom Kultury ^[72] , Muzeum Ziemi Lubartowskiej ^[73] i Muzeum Parafialne przy Bazylice ?w. Anny ^[74] .

Media [ edytuj | edytuj kod ]

Na terenie Lubartowa działaj? nast?puj?ce media:

• Telewizja Kanał S ^[75]
• ?ycie Powiatu Lubartowskiego ^[76]
• Lubartowiak ^[77]
• Wspolnota Lubartowska ^[78]
• Lubartow 24 ^[79]

O?wiata i nauka [ edytuj | edytuj kod ]

Na terenie Lubartowa działa kilka placowek edukacyjnych:

• Szkoła Podstawowa nr 1 ^[80]
• Szkoła Podstawowa nr 3 ^[81]
• Szkoła Podstawowa nr 4 ^[82]
• II Liceum Ogolnokształc?ce im. Piotra Firleja ^[83]
• Zespoł Szkoł im. Ksi?cia Pawła Karola Sanguszki ^[84]
• Regionalne Centrum Edukacji Zawodowej ^[85]
• Szkoła Umiej?tno?ci ^[86]
• Społeczna Szkoła Muzyczna ^[87]
• ?łobek ?Misie Tulisie” ^[88]

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

Teren Lubartowa obejmuj? trzy parafie rzymskokatolickie ^[89] . Najstarsza, parafia pw. ?w. Anny istnieje od XVI wieku ^[90] . Nale?y do niej bazylika mniejsza ?w. Anny ^[91] . 6 pa?dziernika 1988 roku wydzielono z niej parafi? Matki Bo?ej Nieustaj?cej Pomocy , obejmuj?c? południow? cz??? miasta ^[92] . Mieszka?cy połnocnej cz??ci miasta nale?? do parafii parafii Wniebowst?pienia Pa?skiego w Lubartowie ^[93] , ktorej ko?cioł wbrew nazwie znajduje si? we wsi Lisow ^{[94] [95]} . Parafia Wniebowst?pienia Pa?skiego została erygowana z parafii ?w. Anny 21 maja 1998 ^[96] . Wszystkie trzy parafie wchodz? w skład dekanatu Lubartow ^[97] .

W mie?cie znajduje si? zespoł klasztorny zło?ony z ko?cioła ?w. Wawrzy?ca i klasztoru kapucynow w Lubartowie wybudowany w latach 1737?1741. Klasztor został skasowany w 1867 r., kapucyni obj?li go ponownie w 1938 r. ^[98] Kaplica szpitalna p.w. ?w. Antoniego Padewskiego przy szpitalu powiatowym w Lubartowie jest zarz?dzana przez parafi? Matki Boskiej Nieustaj?cej Pomocy ^[99] . Do parafii ?w. Anny nale?y cmentarz parafialny ^[100] , na ktorym znajduje si? kaplica wybudowana w 1846 r. ^[101]

W Lubartowie działa zbor Ko?cioła Zielono?wi?tkowego ?Agape” ^{[102] [103]} . W miejscowo?ci znajduje si? te? sala krolestwa ?wiadkow Jehowy ^{[104] [105]} .

Sport [ edytuj | edytuj kod ]

• Lewart Lubartow ^[106]
• MOSiR Lubartow ^[107]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Zespoł Pie?ni i Ta?ca ?Lubartowiacy”
• Cerkiew ?w. Aleksandra Newskiego w Lubartowie

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Ryszard Szczygieł, Jan Rodzik, Sławomir Terpiłowski, Jerzy Libera, Anna Sochacka, Paweł Jusiak, Henryk Gmiterek, Dariusz Kupisz, Ewa S?dzimierz, Władysław ?ladkowski, Krzysztof Latawiec, Zbigniew Zaporowski, Janusz Kłape?, Mariusz Mazur, Longin Tokarski: Lubartow w dziejach . Lubartow: Urz?d Miasta Lubartow, 2018. ISBN  978-83-63255-05-3 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Oficjalna strona internetowa miasta Lubartowa
• Lubartow w dokumentach archiwalnych . lubartow.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-02)].
• Lubartow , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. V: Kutowa Wola ? Malczyce, Warszawa 1884, s. 376   .