Krzysztof Mikołaj Dorohostajski

Herb Leliwa
Rodzina	Dorohostajscy herbu Leliwa
Data urodzenia	2 marca 1562
Data i miejsce ?mierci	2 sierpnia 1615 Wrocław
Ojciec	Mikołaj Dorohostajski
Matka	Anna Woynianka
?ona	Zofia Chodkiewiczowna Zofia Radziwiłłowna Aleksandra Wereszczakowna
Dzieci	Władysław Dorohostajski

Krzysztof Mikołaj Dorohostajski herbu Leliwa (ur. 2 marca 1562 , zm. 3 sierpnia 1615 we Wrocławiu ) ? marszałek wielki litewski w 1597 roku, marszałek dworski litewski w 1596 roku, podczaszy litewski w 1592 roku, krajczy litewski w 1590 roku, stolnik litewski w 1588 roku, starosta wołkowyski w 1582 roku ^[1] , poeta, pisarz hippologiczny i ekonomiczny.

Wła?ciciel m.in. Błotkowa (k. Terespola ), m. Taboryszki , zwane niegdy? Merecz , pow. wile?ski .

Działalno?? polityczna [ edytuj | edytuj kod ]

Pochodził z rodziny litewskiej, wywodz?cej si? od Moniwida (dlatego u?ywali przydomka Moniwid, Monwid). Jego ojcem był Mikołaj Dorohostajski (wojewoda połocki od 1576, zm. 1597), matk? Anna Wojnianka. Wychowany w duchu kalwi?skim przez ojca, po latach nauki w domu, udał si? na studia do gimnazjum Jana Sturma w Strasbourgu i do katolickiego Fryburga, gdzie 16 grudnia roku 1575 wpisał si? na tamtejszy uniwersytet. Wkrotce potem wojował w hiszpa?skich Niderlandach po stronie cesarskiej, za co uhonorowano go tytułem barona. Z Niderlandow pod??ył do Włoch: przebywał w Wenecji, Ferrarze, Bolonii i najdłu?ej w Neapolu, gdzie zetkn?ł si? ze znakomitymi hodowcami koni i nauczycielami jazdy konnej. Po powrocie do kraju brał udział w walkach Stefana Batorego z Moskw?. 29 wrze?nia 1580 r. w ramach odzyskiwania Inflant , zdobył on fortec? Newel . W roku 1588 został stolnikiem litewskim, w 1590 krojczym litewskim, a w 1592 podczaszym. W 1589 roku był sygnatariuszem ratyfikacji traktatu bytomsko-b?dzi?skiego na sejmie pacyfikacyjnym ^[2] . Deputat na Trybunał Głowny Koronny z wojewodztwa woły?skiego w 1593 roku ^[3] .

Popierał habsbursk? polityk? Zygmunta III i na sejmie inkwizycyjnym znalazł si? w nielicznym stronnictwie krola. W roku 1596 był marszałkiem izby poselskiej, a w 1597 otrzymał godno?? marszałka wielkiego litewskiego. Był wybrany prowizorem przez protestancko-prawosławn? konfederacj? wile?sk? w 1599 roku ^[4] . W 1600 za udział w wojnie w Niderlandach otrzymał od cesarza tytuł barona ?wi?tego Cesarstwa Rzymskiego. Odznaczył si? w wojnie polsko-szwedzkiej 1600-1611 , obwarowuj?c szereg miast inflanckich i osobi?cie bior?c udział w walce. W bitwie po Kokenhuz? w 1601 roku dowodził prawym skrzydłem i w znacznym stopniu przyczynił si? do zwyci?stwa. Walczył tak?e w wojnie polsko-rosyjskiej 1609-1618 . W 1603 roku wydał w Krakowie dzieło Hippica, to jest o koniach ksi?gi , ktore zawierało podstawy polskiej szkoły jazdy konnej.

W Oszmianie Murowanej istniał obszerny dwor murowany, w ktorym Krzysztof Dorohostajski, zało?ył w XVII wieku drukarni? i wytłoczył w niej dzieło swoje o koniach pt. Hippika .

Działalno?? ko?cielna [ edytuj | edytuj kod ]

Był gorliwym kalwinist? i ufundował zbory tego wyznania w Gł?bokiem , Pietuchowie na Litwie oraz Dorohostajach na Wołyniu. Ponadto w Gł?bokiem znajdował si? murowany zbor kalwi?ski fundacji jego rodzicow, gdzie znajdowało si? mauzoleum rodzinne i gdzie został sam pochowany razem z pierwsz? ?on?.

Tworczo?? literacka [ edytuj | edytuj kod ]

• Hippica, to jest o koniach ksi?gi , Krakow 1603, drukarnia A. Piotrkowczyk, wyd. nast?pne: Pozna? 1620, Krakow 1647, Krakow 1700, Krakow ok. 1730; wyd. K.J. Turowski, Krakow 1861, Biblioteka Polska , zeszyt 38-41 (dzieło opracowane cz??ciowo na podstawie prac autorow włoskich)
• Porz?dek, według ktorego aby si? mał?onka moja i czelad? przy niej b?d?ca sprawowała , fragment wyd. W.A. Maciejowski Pi?miennictwo polskie , t. 3, dodatek, Warszawa 1852, s. 277-283 (r?kopis znajdował si? prawdopodobnie w Bibliotece w Sieniawie)

≪Hippika...≫ ( 1603 )

Stosunki rodzinne [ edytuj | edytuj kod ]

Był synem Mikołaja Dorohostajskiego (zm. 1597) wojewody połockiego i jego ?ony Anny Woynianki. Piotr Dorohostajski kasztelan mi?ski i wojewoda m?cisławski był jego bratem.

Dwukrotnie ?onaty z kalwinistkami. Jego pierwsz? ?on? była po?lubiona w 1590 roku Zofia Chodkiewiczowna (zm. 1596), siostra hetmana Jana Karola Chodkiewicza , kasztelanka wile?ska. Znana była ze swojej pi?kno?ci i pomimo namow ks. Piotra Skargi nie przeszła na katolicyzm.

Jego drug? ?on? była po?lubiona w 1597 roku Zofia Radziwiłłowna (zm. 1614), rownie? wielka pi?kno??. Drugie mał?e?stwo było wyra?nie nieudane i m?? przyłapał ?on? na zdradzie, co odbiło si? szerokim echem w owczesnej Rzeczypospolitej.

Z tego drugiego zwi?zku urodził si? jedyny syn Krzysztofa, Władysław Dorohostajski (1611-1638) cze?nik wielki koronny, dziedzic maj?tno?ci ojca i opiekun zborow kalwi?skich na Litwie i Wołyniu.

Zaraz po ?mierci drugiej ?ony po?lubił Aleksandr? Wereszczakown?.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Kazimierz Lepszy , Dorohostajski Krzysztof Mikołaj , [w:] Polski Słownik Biograficzny , t. 5, s. 331-333.
• Bibliografia Literatury Polskiej ? Nowy Korbut , t. 2, Pi?miennictwo Staropolskie, Pa?stwowy Instytut Wydawniczy , Warszawa 1964, s. 138-139.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Dzieła Krzysztofa Dorohostajskiego w bibliotece Polona