Ten artykuł nale?y dopracowa?: przedstawiono sytuacj? tylko z polskiej perspektywy ? artykuł powinien by? przekrojowy . Pomo? go poprawi?.

Zobacz hasło do?ywocie w Wikisłowniku

Kara do?ywotniego pozbawienia wolno?ci ( potocznie : do?ywocie ) ? kara kryminalna polegaj?ca na osadzeniu w zakładzie karnym od momentu uprawomocnienia si? wyroku s?du do chwili ?mierci skazanego. W krajach, w ktorych jest stosowana kara ?mierci , kara do?ywotniego pozbawienia wolno?ci funkcjonuje jako alternatywa dla niej. W krajach, w ktorych kara ?mierci nie istnieje, stanowi zazwyczaj najsurowsz? sankcj? przewidzian? w prawie karnym ^[1] .

Polska [ edytuj | edytuj kod ]

Kara do?ywotniego wi?zienia istniała w polskim prawie karnym do 1970 roku, kiedy to nowy Kodeks karny z 1969 roku zast?pił j? now? kar? 25 lat pozbawienia wolno?ci , b?d?c? odr?bnym rodzajem kary od tzw. terminowego pozbawienia wolno?ci . Ponownie wprowadzono kar? do?ywotniego pozbawienia wolno?ci w 1995 roku, nie rezygnuj?c jednak z kary 25 lat pozbawienia wolno?ci. Obie te kary, maj?ce na celu głownie izolacj? i zabezpieczenie społecze?stwa przed najbardziej niebezpiecznymi przest?pcami, utrzymał rownie? obecnie obowi?zuj?cy Kodeks karny z 6 czerwca 1997 roku , znosz?c jednocze?nie kar? ?mierci . Od jego wej?cia w ?ycie 1 wrze?nia 1998 roku, kara do?ywotniego pozbawienia wolno?ci jest najsurowsz? mo?liw? kar? w Polsce.

Kara do?ywotniego pozbawienia wolno?ci orzekana jest w przypadku najpowa?niejszych przest?pstw, gdy nawet kara pozbawienia wolno?ci w wymiarze 30 lat byłaby zbyt łagodna. Jest ona bezterminowa, skazany na t? kar? mo?e na podstawie art. 78 § 3 k.k. ubiega? si? o warunkowe przedterminowe zwolnienie po 30 latach ^[2] (przed 1 pa?dziernika 2023 ? po 25 latach) odbywania kary (okres proby trwa do?ywotnio; przed 1 pa?dziernika 2023 r. - 10 lat, ponadto obowi?zkowe jest oddanie takiego skazanego pod dozor kuratora s?dowego ). W szczegolnie uzasadnionych wypadkach s?d, ktory orzekł kar? do?ywotniego pozbawienia wolno?ci, mo?e w swym wyroku ustanowi? surowsze ograniczenie do skorzystania z warunkowego przedterminowego zwolnienia, np. 30, 40 lub 50 lat. Przed 1 pa?dziernika 2023 r. nie wolno mu jednak orzec zakazu warunkowego przedterminowego zwolnienia ani ustanowi? takiego ograniczenia, ktore w praktyce b?dzie oznaczało niemo?liwo?? warunkowego zwolnienia ^[3] . Od tego dnia s?d mo?e w szczegolnie uzasadnionych przypadkach zakaza? warunkowego przedterminowego zwolnienia. Takie rozwi?zanie jest jednak niezgodne z podpisan? przez Polsk? Europejsk? Konwencj? Praw Człowieka ^[4] . Kary do?ywotniego pozbawienia wolno?ci nie orzeka si? wobec sprawcy, ktory w czasie popełnienia przest?pstwa nie uko?czył 18 lat (art. 54 § 2 k.k.).

Zgodnie z obowi?zuj?cym kodeksem karnym kar? do?ywotniego pozbawienia wolno?ci mo?na orzec za nast?puj?ce ci??kie przest?pstwa ^[5] :

• wszcz?cie lub prowadzenie wojny napastniczej (art. 117 § 1 k.k.),
• ludobojstwo (zabijanie lub powodowanie ci??kiego uszczerbku na zdrowiu osob nale??cych do okre?lonej grupy wyznaniowej, narodowo?ciowej, etnicznej, narodowej w celu jej całkowitego lub cz??ciowego wyniszczenia) (art. 118 § 1 k.k.),
• masowy zamach przeciwko grupie ludno?ci (zabijanie, powodowanie ci??kiego uszczerbku na zdrowiu lub stwarzanie warunkow gro??cych biologicznej egzystencji grupie ludno?ci) (art. 118a § 1 k.k.),
• szpiegostwo z udzieleniem temu wywiadowi wiadomo?ci, ktorej przekazanie mo?e wyrz?dzi? szkod? Rzeczypospolitej Polskiej, organizowanie lub kierowanie obcym wywiadem, ze strony funkcjonariusza publicznego albo poł?czone z dywersj?, sabota?em lub przest?pstwem o charakterze terrorystycznym (art. 130 § 2, 4, 5 i 7 k.k.),
• zamach skierowany przeciwko grupie ludno?ci podj?ty w celu wykonania lub wsparcia polityki pa?stwa lub organizacji (zabijanie lub powodowanie ci??kiego uszczerbku na zdrowiu) (art. 118a § 1 k.k.),
• stosowanie ?rodka masowej zagłady zakazanego prawem mi?dzynarodowym (art. 120 k.k.),
• zabijanie je?cow wojennych , osob, ktore zło?yły bro? lub poddały si?, rannych, chorych, rozbitkow, personelu medycznego, osob duchownych , ludno?ci cywilnej obszaru okupowanego (art. 123 § 1 k.k.),
• pozbawienie niepodległo?ci pa?stwa, oderwanie cz??ci jego terytorium ( secesja ), zmiana przemoc? konstytucyjnego ustroju RP (art. 127 § 1 k.k.),
• dopuszczenie si? zamachu na ?ycie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (art. 134 k.k.),
• zabojstwo (art. 148 § 1?3 k.k.)
• spowodowanie ci??kiego uszczerbku na zdrowiu ze skutkiem ?miertelnym (art. 156 § 3 k.k.)
• zgwałcenie wobec małoletniego poni?ej lat 15, ze szczegolnym okrucie?stwem, ze skutkiem ci??kiego uszczerbku na zdrowiu lub ze skutkiem ?miertelnym (art. 197 § 4 i 5 k.k.).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Strona o zabojstwach i karze do?ywotniego wi?zienia