Franciszek Bielak

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Bielak
Piotr Wokulski
Ilustracja
Franciszek Bielak (przed 1926)
Data i miejsce urodzenia

7 pa?dziernika 1892
Krakow

Data i miejsce ?mierci

17 stycznia 1973
Krakow

Miejsce spoczynku

cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawod, zaj?cie

historyk literatury, nauczyciel

Narodowo??

polska

Edukacja

C. K. Gimnazjum ?w. Anny w Krakowie

Rodzice

Piotr, Anna

Krewni i powinowaci

Antoni , Waleria (rodze?stwo)

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Wawrzyn Akademicki Kawaler Orderu Świętego Sylwestra
Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Piotr Bielak , ps. ?Piotr Wokulski” (ur. 7 pa?dziernika 1892 w Krakowie , zm. 17 stycznia 1973 tam?e) ? polski historyk literatury.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? 7 pa?dziernika 1892 w Krakowie [1] . Był synem Piotra (ur. 1836, zm. w kwietniu 1904, urz?dnik, kupiec [2] [3] ) oraz Anny z domu Jukier. Miał brata Antoniego (1872?1931), profesora gimnazjalnego, siostr? Waleri? (ur. ok. 1885) [4] [5] .

Ucz?szczał do C. K. Gimnazjum M?skiego im. Krolowej Zofii w Sanoku do 1907, ko?cz?c V klas? (do tego czasu zamieszkiwał w tamtejszej bursie gimnazjalnej , a profesorem w gimnazjum i zarazem jego opiekunem pozostawał jego brat Antoni [6] ) [7] , a od 1907 do C. K. Gimnazjum ?w. Anny w Krakowie [8] [9] , gdzie zdał egzamin dojrzało?ci w 1910 [10] . Studiował histori? literatury i j?zykoznawstwo na Uniwersytecie Jagiello?skim w latach 1910?1914, w 1926 przebywał na studiach uzupełniaj?cych w Pary?u . W 1919 uzyskał stopie? doktora filozofii na UJ na podstawie pracy Wpływ Mickiewicza na Kondratowicza i Romanowskiego , przygotowanej pod opiek? Ignacego Chrzanowskiego . Pracował jako nauczyciel j?zyka polskiego w wielu gimnazjach krakowskich ? macierzystym ?w. Anny (1915?1916 [11] , 1918?1919 [12] , 1933?1950), M. Ramułtowej (1916?1917), ?w. Jacka (1917?1918 [13] , 1920?1925), im. Tadeusza Ko?ciuszki (1919?1920), im. A. Witkowskiego (1925?1933), im. Adama Mickiewicza (1950?1952), im. Jana III Sobieskiego (1952?1954). W latach 1933?1948 był kierownikiem Ogniska Metodycznego Nauki J?zyka i Literatury Polskiej w Okr?gu Szkolnym Krakowskim. W okresie mi?dzywojennym wspołpracownik tygodnika katolickiego ? Głos Narodu ” (red. ks. Jan Piwowarczyk). Od 1927 pozostawał zwi?zany z Uniwersytetem Jagiello?skim; od 1927 do 1952 wykładał metodyk? nauczania j?zyka polskiego w Studium Pedagogicznym UJ [14] , brał udział w tajnym nauczaniu uniwersyteckim w okresie okupacji,wi?zie? obozu pracy w Nowym Wi?niczu 1940?41. Od 1959 pracował jako docent w Katedrze Historii Literatury Polskiej ? prowadził wykłady z dziejow literatury polskiej XIX wieku oraz metodyki nauczania literatury [14] . Był tak?e wykładowc? w Wy?szej Szkole Pedagogicznej w Krakowie od 1945 do 1950 [14] oraz docentem w Katedrze Literatury Polskiej WSP od 1959 do 1961. Odszedł na emerytur? z uniwersytetu w 1963.

Przed wyborami do Rady Miasta Krakowa z 1938 został członkiem komitetu Polskiego Bloku Katolickiego [15] .

Zajmował si? szczegolnie dziejami literatury polskiej Staropolski [16] , Odrodzenia , romantyzmu i pozytywizmu . Zajmował si? m.in. ?yciem i tworczo?ci? Szymona Starowolskiego m. in Działalno?? naukowa Szymona Starowolskiego ? 1958; badał motywy franciszka?skie w literaturze polskiej od czasow Piotra Skargi do XX wieku . Analizuj?c Pana Tadeusza zwrocił uwag? na klasyczno-o?wieceniowe elementy opisow przyrody. Odnalazł i opublikował nieznany utwor Adolfa Dygasi?skiego Ostatnia wyprawa Albertusa (1925); przygotował do wydania tak?e inne utwory Dygasi?skiego ? Zaj?c (1947) i Gody ?ycia (1948) oraz Wybor poezji Władysława Syrokomli . Był autorem szkicow biograficznych wybitnych pedagogow krakowskich przełomu XIX i XX wieku i wieloletnim wspołpracownikiem Polskiego Słownika Biograficznego ; opracował ponadto kilka podr?cznikow do j?zyka polskiego dla szkoł gimnazjalnych, Tom wspomnieniowy Z odległo?ci lat wydany po?miertnie (red. Kasper ?wierzowski) (1979). Był członkiem korespondentem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Przez wiele lat był prezesem oddziału krakowskiego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza i został członkiem honorowy tego zrzeszenia [14] . Był członkiem Komisji Historyczno-Literackiej Polskiej Akademii Umiej?tno?ci [14] .

Grobowiec Bielakow

Zamieszkiwał przy Placu Wszystkich ?wi?tych 7 w Krakowie [17] . Miał cork? Ann? Bielak-Sobolewsk? [1] [18] . Na pro?b? dr. Jana Zygmunta Robla ukrywał od 1945 r. jeden z egzemplarzy tzw. ? archiwum Robla ”, dokumentacji bada? obiektow z mogił w Katyniu przywiezionych przez delegacj? Czerwonego Krzy?a do Instytutu Bada? S?dowych w Krakowie. Po 1991 roku potomkowie Bielaka przekazali kopi? "archiwum Robla" do Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie [19] .

Zmarł po długiej chorobie 17 stycznia 1973 w Krakowie [1] . 20 stycznia 1973 po mszy ?w. w bazylice oo. franciszkanow został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera 46, rz?d wschodni) [1] [14] [20] .

W 1991 ustanowiono w Krakowie ulic? Franciszka Bielaka [21] .

Odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ a b c d Franciszek Bielak. Nekrolog . ? Dziennik Polski ”. 16, s. 4, 19 stycznia 1973.  
  2. ↑ Kronika. Zmarli . ? Gazeta Lwowska ”. 79, s. 3, 7 kwietnia 1904.  
  3. ↑ Bielak. Z odległo?ci lat 1979 ↓ , s. 32.
  4. ↑ Bielak. Z odległo?ci lat 1979 ↓ , s. 31, 33, 35, 36, 38-40.
  5. ↑ Tadeusz Chmielewski . Włodzimierz Ba?kowski ? zasłu?ony pedagog sanockiego gimnazjum . ? Rocznik Sanocki ”. VI, s. 288, 1988. Towarzystwo Rozwoju i Upi?kszania Miasta Sanoka.  
  6. ↑ CK Gimnazjum Pa?stwowe Wy?sze w Sanoku. Katalog głowny, rok szkolny 1906/1907 (zespoł 7, sygn. 42) . AP Rzeszow ? O/Sanok, s. 553.
  7. ↑ 26. Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1906/1907 . Sanok: 1907, s. 1, 74.
  8. ↑ Bielak. Z odległo?ci lat 1979 ↓ , s. 36.
  9. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum Nowodworskiego czyli ?w. Anny w Krakowie za rok szkolny 1909 . Krakow: 1909, s. 73.
  10. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum Nowodworskiego czyli ?w. Anny w Krakowie za rok szkolny 1910 . Krakow: 1910, s. 101.
  11. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum Nowodworskiego czyli ?w. Anny w Krakowie za rok szkolny 1916 . Krakow: 1916, s. 38.
  12. ↑ Sprawozdanie Dyrektora Pa?stwowego Gimnazyum Nowodworskiego Czyli ?w. Anny w Krakowie za rok 1919 . Krakow: 1919, s. 4, 5.
  13. ↑ Wiadomo?ci osobiste . ?Dziennik Urz?dowy c. k. Rady szkolnej krajowej w Galicyi.”, s. 206, Nr 10 z 15 pa?dziernika 1918.  
  14. ↑ a b c d e f Franciszek Bielak. Nekrologi . ? Dziennik Polski ”. 18, s. 4, 21-22 stycznia 1973.  
  15. ↑ Prezydium Polskiego Bloku Katolickiego . ? Głos Narodu ”, s. 9-10, Nr 314 z 15 listopada 1938.  
  16. ↑ Maria My?ka-Kril : Dorobek nauczycieli i uczniow Gimnazjum w Sanoku. W: Ksi?ga pami?tkowa Gimnazjum M?skiego w Sanoku 1888?1958 . Krakow: Pa?stwowe Wydawnictwo Naukowe , 1958, s. 99.
  17. ↑ Zofia Bandurka : Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zje?dzie ? przygotowała mgr Zofia Bandurkowna. W: Dwa dni w mie?cie naszej młodo?ci. Sprawozdanie ze zjazdu kole?e?skiego wychowankow Gimnazjum M?skiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958 . Warszawa: 1960, s. 117.
  18. ↑ Kasper ?wierzowski: Uwagi o tekstach. W: Franciszek Bielak: Z odległo?ci lat. Wspomnienia i sylwetki . Krakow: Wydawnictwo Literackie , 1979, s. 342. ISBN  83-08-00193-9 .
  19. ↑ Maciej   Pirog , Kopie ?Archiwum Robla” w zasobie IPN [online] [dost?p 2023-02-22] .
  20. ↑ Zarowno jego ojciec Piotr, jak i jego brat Antoni, zostali pochowani w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim, poło?onym w kwaterze 46, zob. Lista osob zasłu?onych pochowanych na Cmentarzu Rakowickim (1803?1939). W: Karolina Grodziska?O?og : Cmentarz Rakowicki w Krakowie . Krakow: Wydawnictwo Literackie , 1987, s. 97. ISBN  83-08-01428-3 .
  21. ↑ Zmiany nazw alei i ulic . kmk.krakow.pl. [dost?p 2019-12-22].
  22. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 ?za zasługi na polu pracy zawodowej”.
  23. ↑ M.P. z 1936 r. nr 261, poz. 461 ?za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • Franciszek Bielak. Nekrolog . ? Dziennik Polski ”. 16, s. 4, 19 stycznia 1973.  
  • Franciszek Bielak. Nekrologi . ? Dziennik Polski ”. 18, s. 4, 21-22 stycznia 1973.  
  • Encyklopedia Katolicka t. II 1989 hasło Bielak Franciszek s.530 - 1.
  • Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny t.I Warszawa 1984.
  • Biogramy uczonych polskich , Cz??? I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983.
  • Andrzej Przewo?nik : Katy? zbrodnia prawda pami?? , Warszawa 2010.
  • Henryk Barycz : O Franciszku Bielaku - przyjacielu ludzi i ksi??ek (wspomnienie) , ?Zeszyty Naukowe UJ. Prace historycznoliterackie”, z. 29, 1974.
  • Kasper ?wierzowski : Wokoł ?ycia i spraw Franciszka Bielaka , w: Franciszek Bielak: Z odległo?ci lat. Wspomnienia i sylwetki . Krakow 1979.
  • Zenon Jagoda : Franciszek Bielak (7.X.1892 - 17.I.1973) , ?Rocznik Komisji Historycznoliterackiej”, XII 1976.
  • Kasper ?wierzowski: Franciszek Bielak. W pi??dziesi?ciolecie doktoratu , ?Ruch Literacki”, 1969, z. 5.
  • Kasper ?wierzowski: Franciszek Bielak, pedagog - uczony - działacz , ?Rocznik Towarzystwa Literackiego im Adama Mickiewicza”, 1969.
  • Marian Tatara : Z Katedry gimnazjalnej do docentury w uniwersytecie. o działalno?ci naukowej Franciszka Bielaka , ?Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”, X/1975.
  • Kazimierz Wyka : Franciszek Bielak, doctor philosophiae Universitatis Jagiellonica. 7.II.1919 - 16.IV.1969 , ?Zeszyty Nauk. UJ” nr 245, Prace historycznoliterackie, z. 17 Krakow 1970.
  • Z odległo?ci lat.... W: Franciszek Bielak: Z odległo?ci lat. Wspomnienia i sylwetki . Krakow: Wydawnictwo Literackie , 1979. ISBN  83-08-00193-9 .
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Bielak&oldid=71903650 ”