Edmund Bulanda

Data i miejsce urodzenia	28 pa?dziernika 1882 Krakow
Data i miejsce ?mierci	3 kwietnia 1951 Wrocław
profesor nauk humanistycznych
Specjalno??: archeologia
Alma Mater	Uniwersytet Jagiello?ski
Doktorat	1907
Habilitacja	1913
Profesura	1920
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagiello?ski Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie Uniwersytet Wrocławski
Rektor UJK
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Edmund Jan Bulanda (ur. 28 pa?dziernika 1882 w Krakowie , zm. 3 kwietnia 1951 we Wrocławiu ) ? polski archeolog , rektor Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie , profesor Uniwersytetu Wrocławskiego .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? 28 pa?dziernika 1882 w Krakowie, w rodzinie Jana i Joanny z Markow ^[1] . W 1902 uko?czył Gimnazjum ?w. Anny w Krakowie , po czym w latach 1903?1907 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiello?skiego , gdzie w 1908 uzyskał doktorat . W latach 1907?1913 podro?ował naukowo do Wiednia , Berlina , Monachium , Florencji , Rzymu , na Sycyli? , do Grecji i Azji Mniejszej , pracuj?c w tamtejszych muzeach i uczestnicz?c w pracach wykopaliskowych. Na UJ w 1913 habilitował si? z archeologii klasycznej. Podczas I wojny ?wiatowej w latach 1915?1916 słu?ył w armii austro-w?gierskiej . Od 1 grudnia 1916 do 1920 był profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Lwowskim , nast?pnie za? profesorem zwyczajnym. Brał udział w obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukrai?skiej jako członek stra?y obywatelskiej. Był wybierany dziekanem Wydziału Humanistycznego (dwukrotnie), za? w roku 1933 rektorem polskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie (nie obj?ł wowczas stanowiska z powodu sprzeciwu ministra o?wiecenia publicznego i wyzna? religijnych Janusza J?drzejewicza ). Rektorem UJK został wybrany 21 stycznia 1938 ^[2] , pełnił t? funkcj? od 25 lutego 1938 do 31 sierpnia 1939 ^[3] . Został członkiem zało?ycielem powołanego w 1938 Stowarzyszenia ?Towarzystwo Budowy Panoramy Plastycznej Dawnego Lwowa” ^[4] .

Po agresji ZSRR na Polsk? i rozpocz?ciu okupacji sowieckiej wykładał archeologi? chrze?cija?sk? na tajnym Wydziale Teologicznym UJK ^[5] . Był zaanga?owany w tajne nauczanie . Po ataku Niemiec na ZSRR i nastaniu okupacji niemieckiej) , upowa?niony przez dyrektora Departamentu O?wiaty i Kultury Delegatury Rz?du na Kraj Czesława Wycecha do koordynacji działa? w podziemiu ukierunkowanych na szkolnictwo wy?sze ^[6] . Od lipca 1941 prowadził prace maj?ce na celu reaktywacj? tajnej działalno?ci UJK, a od 5 sierpnia 1941 do stycznia 1942 pełnił funkcj? Okr?gowego Delegata Rz?du we Lwowie , działaj?c pod pseudonimem ?Krakowiak” ^[7] . Został rektorem tajnego UJK (30 czerwca 1941 ? lipiec 1944), prowadził wykłady archeologii na Wydziale Humanistycznym, zasiadł w komisji przewodow doktorskich ^[8] . Po ponownej okupacji Lwowa przez Armi? Czerwon? 28 lipca 1944 i otwarciu w nowym roku akademickim Uniwersytetu im. Iwana Franki został zatrudniony w Katedrze Filologii Klasycznej ^[9] .

W 1945 zmuszony do wyjazdu ze Lwowa osiadł we Wrocławiu . Od 1 maja 1946 pracował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Wrocławskiego jako profesor zwyczajny . Był kierownikiem Katedry Archeologii Klasycznej. Był poddany działaniom represyjnym ze strony władz PRL, został okre?lony jako ?reakcyjny profesor” przez KC PZPR (1949/1950) ^[10] . Zajmował si? greck? rze?b? antyczn?, uzbrojeniem antycznym i dziejami Etruskow ^[11] . Opublikował ponad 50 prac naukowych w wielu j?zykach. Był prezesem Polskiego Towarzystwa Archeologicznego , członkiem Towarzystwa Naukowego we Lwowie , Zwi?zku Numizmatykow Lwowskich, Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego i niemieckiego Instytutu Archeologicznego.

Od 30 czerwca 1920 był m??em Marii Ireny z Oberty?skich ^[1] .

Został pochowany na cmentarzu ?w. Wawrzy?ca we Wrocławiu ^[12] .

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• Krzy? Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936) ^{[13] [14]}
• Złoty Krzy? Zasługi (1938) ^{[15] [16]}
• Krzy? Komandorski Orderu Korony Włoch (Włochy) ^[1]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Nekrologia. Edmund Bulanda. W: Uniwersytet Wrocławski w latach 1956?1959. Tom II . Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich , 1964, s. 11.
• Edmund Bulanda . uj.edu.pl. [dost?p 2016-03-24].
• Jan Draus : Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918?1946. Portret kresowej uczelni . Krakow: Ksi?garnia Akademicka , 2007, s. 227?228. ISBN  978-83-7188-964-6 .