?ydowska Organizacja Bojowa
??????? ????? ??????????????

?OB
Orzełek ?ydowskiej Organizacji Bojowej [ potrzebny przypis ]
Pa?stwo	Polska
Historia
Data sformowania	28 lipca 1942
Pierwszy dowodca	Mordechaj Anielewicz (Warszawa)
Dane podstawowe
Liczebno??	500-600

?ydowska Organizacja Bojowa ( ?OB Jidysz : ??????? ????? ?????????????? Jidisze Kamf Organizacje ) ? działaj?ca w kilku wi?kszych miastach konspiracyjna organizacja zbrojnego oporu ?ydow polskich w trakcie Holocaustu , najbardziej znana spo?rod formacji ?ydowskiego ruchu oporu podczas II wojny ?wiatowej .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Oddziały bojowe ?OB powstały 28 lipca 1942 roku w getcie warszawskim spo?rod członkow Organizacji Bojowej Bloku Antyfaszystowskiego kierowanej przez lewicowcow , organizacji młodzie?owej partii Bund (poł?czenie 15 pa?dziernika 1942) oraz organizacji syjonistycznych Ha-Szomer Ha-Cair , Dror , organizacji Cukunft i grup Akiba. Do ?OB doł?czyli członkowie partii Poalej Syjon i PPR . Dowodc? został Mordechaj Anielewicz ?Malachi” z Ha-Szomer Ha-Cair. W skład ?OB nie weszli członkowie prawicowej organizacji Betar , ktorzy przył?czyli si? do organizacji ?ZW , utworzonej przez oficerow Wojska Polskiego ?ydowskiego pochodzenia. Pierwszym komendantem organizacji został Mordechaj Anielewicz.

Do armii bezpo?redniego akcesu nie zgłosił Bund, lecz po?niej organizacja ta nawi?zała wspołprac? z ?ydowskim Komitetem Narodowym w ramach Komisji Koordynacyjnej. Ciała te koordynowały reprezentacj? du?ej cz??ci ?rodowisk ?ydowskich we wspołpracy z polskim podziemiem i Rz?dem RP na uchod?stwie.

W sierpniu 1944 roku redaktor naczelny ?Biuletynu Informacyjnego” Aleksander Kami?ski ostrzegał ocalonych z powstania w getcie Marka Edelmana i Szymona Ratajzera , ?e ?ydowska Organizacja Bojowa nie powinna w tym momencie przył?cza? si? do AK bo po jej rozszerzeniu o NSZ nie b?d? w jej szeregach bezpieczni. Radził im wst?pienie do Armii Ludowej. Przedstawiciele partyzantki komunistycznej odmowili przyj?cia ?obowcow tłumacz?c to zbyt du?? odpowiedzialno?ci? historyczn?. Twierdzili, ?e ocalałych z powstania w getcie powinno si? chroni? jak eksponaty muzealne ^[1] .

Działalno?? [ edytuj | edytuj kod ]

Organizacja uzbrajana była przez Armi? Krajow? i Gwardi? Ludow? , a politycznie uznawała go za bojow? organizacj? ?ydow w getcie zarowno Delegatura Rz?du na Kraj , jak i Polska Partia Robotnicza . Politycznie ?OB podlegała ?ydowskiemu Komitetowi Narodowemu utworzonemu 15 pa?dziernika 1942, a po?rednio Delegaturze Rz?du. Organizacja zajmowała si? budowaniem tzw. bunkrow w getcie, przeprowadzała ekspropriacje w celu zdobycia ?rodkow na bro? (mi?dzy innymi napady na kas? Judenratu i bank getta), sprowadzała i gromadziła bro?, prowadziła propagand? oporu, zwalczała członkow ?ydowskich kolaboracyjnych formacji podszywaj?cych si? pod ruch oporu (? Trzynastka ” i organizacja ??agiew” ), likwidowała skazanych na ?mier? konfidentow i kolaborantow (np. zast?pc? komendanta policji ?ydowskiej Jakuba Lejkina ). Wkrotce konspiracja w praktyce przej?ła władz? w dzielnicy z r?k Judenratu. W styczniu 1943 r. ?OB po raz pierwszy stawiła zbrojny opor Niemcom i ich kolaborantom, ktorzy wkroczyli do getta, by na osobisty rozkaz Himmlera przeprowadzi? tam drug? akcj? deportacyjn? ^[2] .

Oddziały lokalne ?OB powstały tak?e w Krakowie ^[3] , Cz?stochowie , B?dzinie i Sosnowcu , zało?one przez wysłannikow warszawskiej ?OB. Stawiły one po?niej zbrojny opor w momencie likwidacji gett w tych miastach. Komorka krakowska dokonała tak?e spektakularnego ataku 22 grudnia 1942, obrzucaj?c granatami krakowsk? kawiarni? Cyganeria (wowczas nur fur Deutsche ), w wyniku czego zgin?ło według ro?nych szacunkow od 7 do 10 niemieckich oficerow (w tej samej akcji uczestnicy rozwiesili flagi polskie na mostach i zło?yli kwiaty pod pomnikiem Mickiewicza na krakowskim rynku, (aby unikn?? odwetu w getcie, GL zapisało t? akcj? na swoje konto), a tak?e licznych akcji dywersyjnych i sabota?owych poza gettem (m.in. w akcji rozkr?cenia szyn kolejowych na trasie do Auschwitz ).

Powstanie w getcie warszawskim [ edytuj | edytuj kod ]

W czasie powstania w getcie warszawskim , ?OB składała si? z 22 oddziałow ^[4] podległych dowodztwom dzielnicowym: pi?? grup wywodziło si? z organizacji Dror, cztery z Ha-Szomer Ha-Cair, cztery z GL-PPR, cztery z Bundu, oraz po jednej z Poalej Syjon -Lewica, Poalej Syjon-Prawica, Akiba, Gordonia i Hangar Hacyjoni. Liczebno?? to według ro?nych danych od 220 do 600 bojowcow ; podczas powstania w getcie kwater? dowodztwa była kamienica przy ul. Miłej 18 . Bojownicy ?OB podczas powstania wyst?powali pod sztandarami biało-czerwonymi, a cz??? z nich tak?e pod socjalistyczn? flag? czerwon?. Słabo wyszkoleni i uzbrojeni bojownicy (posiadali jedynie 1 km, 1 pm, 10-15 karabinow oraz 70-200 pistoletow i rewolwerow przekazanych przez AK i GL lub zakupionych) tej organizacji stawiali opor przez prawie miesi?c.

W powstaniu zgin?ła wi?kszo?? członkow ?OB. Cz??? z tych, ktorym udało si? wydosta? z warszawskiego getta, utworzyła oddziały partyzanckie w lasach wyszkowskich , walcz?ce w składzie GL pod dowodztwem Icchaka Cukiermana ?Antka”; inni ukrywali si? u chłopow i w bunkrach le?nych.

W czasie powstania warszawskiego w sierpniu 1944 grupa bojowcow ?OB pod dowodztwem Icchaka Cukiermana wzi?ła udział w walkach na Starym Mie?cie w szeregach Armii Ludowej ^[5] .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

• Opor w getcie b?dzi?sko-sosnowieckim
• ?ydowski Zwi?zek Wojskowy
• Antyfaszystowska Organizacja Bojowa
• ?ydowski Komitet Narodowy
• Zjednoczona Organizacja Partyzancka

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Odezwa ?ydowskiej Organizacji Bojowej
• 70 lat temu powstała ?OB . rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
• Kiedy powstał ?OB? ( Polskie Radio )
• Nie id?my jak owce na rze?... walczmy!... . rp.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-01)]. ( Rzeczpospolita )
• The rebels among us . haaretz.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-11-05)]. ( Haaretz )