Lausanne
, de hoofdstad van het
Zwitserse
kanton
Vaud
, ligt in het
Franstalige deel
van Zwitserland, aan het
Meer van Geneve
. Het is op drie na de grootste stad van Zwitserland.
De stad ligt op 495 m hoogte, in een wijnstreek, en herbergt de
Cathedrale de Notre-Dame de Lausanne
, een gekende gotische kerk van Zwitserland. Lausanne ligt 62 kilometer noordoostelijk van Geneve.
In december 2009 telde de stad 133.280 inwoners (agglomeratie: 324.387), die
Lausannois
worden genoemd.
De
Romeinen
bouwden een militair
kamp
op de plaats van een
Keltische
nederzetting dat zij Lousanna noemden. De stad die uit het kamp groeide werd bestuurd door de Hertogen van
Savoye
en de bisschop van Lausanne, en dan door
Bern
van
1536
tot
1798
. In
1803
, werd Lausanne de hoofdstad van een toentertijd pas gevormd
Zwitsers kanton
,
Vaud
.
Yvette Jaggi
was van 1990 tot 1997 de eerste vrouwelijke burgemeester van Lausanne.
Lausanne wordt wel gezien als de internationale sporthoofdstad. Het
Internationaal Olympisch Comite
(IOC), de
Federation Internationale de Gymnastique
,
European Gymnastics
, de
Internationale Roeifederatie
, de
Internationale Schaatsunie
, de
Federation Equestre Internationale
, het
Hof van Arbitrage voor Sport
, de
European Athletic Association
en de
Federation Internationale d'Escrime
hebben hun hoofdzetel in Lausanne en ook het
Olympisch museum
bevinden zich in de stad.
Meervoudig Zwitsers landskampioen
FC Lausanne-Sport
is de professionele voetbalclub van de stad. De club speelt zijn wedstrijden in het
Stade Olympique de la Pontaise
. Toen Lausanne speelstad was voor het
WK Voetbal van 1954
werden daar wedstrijden gespeeld.
Athletissima
is een internationaal atletiekevenement in Lausanne. De wedstrijd wordt jaarlijks georganiseerd in het Stade Olympique de la Pontaise en maakt deel uit van de
Diamond League
.
Lausanne was zes keer etappeplaats in de wielerkoers
Ronde van Frankrijk
. Onder meer de Italiaan
Gino Bartali
en de Nederlanders
Gerrie Knetemann
en
Erik Dekker
wonnen in de Zwitserse stad. In 2022 was de Belg
Wout van Aert
er de voorlopig laatste ritwinnaar. Lausanne is daarnaast vaak etappeplaats geweest in de meerdaagse rittenkoers
Ronde van Romandie
.
Lausanne was in 1961 gastheer van het
WK ijshockey
.
De
Olympische Jeugdwinterspelen 2020
vonden plaats in Lausanne.
- Louise de Corcelles
(1726-1796), pastelportrettiste
- Isabelle de Montolieu
(1751-1832), schrijfster en vertaalster
- Jean-Xavier Lefevre
(1763-1829), Zwitsers-Frans klarinettist, muziekpedagoog en componist
- Benjamin Constant
(1767-1830), Frans staatsman en schrijver
- Johann Ludwig Burckhardt
(1784-1817), geoloog
- Charles-Amedee Kohler
(1790-1874), chocolatier
- Francois Briatte
(1805-1877), politicus
- Francois Guisan
(1805-1878), jurist en hoogleraar
- Louis Wenger
(1809-1861), politicus
- Jenny Enning
(1810-1880), filantrope
- Achilles Renaud
(1819-1884), jurist en hoogleraar
- Jules Brun
(1832-1898), politicus
- Alphonse Rivier
(1835-1898), jurist en hoogleraar
- Gabriel de Rumine
(1841-1871), Russisch-Zwitsers ingenieur, reiziger, fotograaf en filantroop
- Eugene Grasset
(1845-1917), Frans graveur, schilder, decorateur en architect van Zwitserse afkomst (
art nouveau
)
- Marguerite Duvillard-Chavannes
(1851-1925), feministe
- Theophile-Alexandre Steinlen
(1859-1923), Frans tekenaar, schilder en graficus
- Felix Vallotton
(1865-1925), schilder en houtgraveur
- Paul-Louis Mercanton
(1876-1963), glacioloog en meteoroloog
- Robert Guex
(1881-1948), advocaat, griffier, rechter, arbiter en hoogleraar
- Aloise Corbaz
(1886-1964), kunstenares
- Alejo Carpentier
(1904-1980), Cubaans romanschrijver, essayist en musicoloog
- Alice Curchod
(1907-1971), schrijfster, onderwijzeres en uitgeefster
- Monika Meyer-Holzapfel
(1907-1995), zoologe en hooglerares
- Annie Dutoit
(1909-1999), advocate en politica
- Louis Guisan
(1911-1998), advocaat en politicus
- Francoise Giroud
(1916-2003), Frans schrijfster, journaliste en politica
- Marguerite Narbel
(1918-2010), zoologe en politica
- Edmee Abetel
(1922-2002), alpineskiester en olympisch deelneemster
- Umberto Agnelli
(1934-2004), Italiaans ondernemer
- Jean-Pierre Hocke
(1938-2021), VN-functionaris; was van 1986-1989
Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen
- Yvette Jaggi
(1941), politica, burgemeester van Lausanne 1990-1997
- Egon von Furstenberg
(1946-2004), Duits-Italiaans modeontwerper
- Ubol Ratana
(1951), Thais prinses, oudste kind van koning
Bhumibol Adulyadej
en koningin Sirikit van
Thailand
- Laurence Chauvy
(1959), schrijfster, dichteres, journaliste en kunstcritica
- Walter Fernandez
(1965), voetballer
- Marc Hottiger
(1967), voetballer
- Mattia Binotto
(1969), teambaas van het
Formule 1
-team
Ferrari
van 2019 tot en met 2022
- Stephane Chapuisat
(1969), voetballer
- Emmanuelle Antille
(1972), filmregisseuse
- Fabio Celestini
(1975), voetballer
- Ludovic Magnin
(1979), voetballer
- Virginie Faivre
(1982), freestyleskiester
- Stanislas Wawrinka
(1985), tennisser
- Migjen Basha
(1987), voetballer
- Timea Bacsinszky
(1989), tennisster
- Vullnet Basha
(1990), voetballer
- Cyrille Thiery
(1990), wielrenner
- Lorenzo Viotti
(1990), dirigent
- Brandie Wilkerson
(1992), Canadees beachvolleybalster
- Louise de Corcelles
(1726-1796), pastelportrettist
- Frederika van Baden
(1781-1826), koningin van Zweden
- Isabelle de Montolieu
(1751-1832), schrijfster en vertaalster
- Elisabeth Jeanne de Cerjat
(1769-1847), Zwitsers-Britse filantrope
- Francois Briatte
(1805-1877), politicus
- Xavier Gottofrey
(1802-1868), advocaat, rechter, hoogleraar en politicus
- Auguste Rogivue
(1812-1869), advocaat, rechter, hoogleraar en politicus
- Henriette d'Angeville
(1794-1871), Frans-Zwitserse alpiniste
- Jules Eytel
(1817-1873), advocaat, hoogleraar en politicus
- Cornelie Chavannes
(1794-1874), pedagoge en lerares
- Charles-Amedee Kohler
(1790-1874), chocolatier
- Johann Jakob Blumer
(1819-1875), rechter, rechtsgeleerde, archivaris, redacteur, bestuurder en politicus
- Francois Guisan
(1805-1878), jurist en hoogleraar
- Jenny Enning
(1810-1880), filantrope
- Gustave Jaccard
(1809-1881), advocaat, rechter en politicus
- Jeannot de Crousnaz
(1822-1883), notaris, rechter, bestuurder en politicus
- Jules Brun
(1832-1898), politicus
- Adolphe Jordan
(1845-1900), rechter, bestuurder en politicus
- Henri de Merode
(1856-1908), Belgisch minister
- Louis Bourget
(1856-1913), medicus, apotheker en hoogleraar
- Antoine Borel
(1840-1915), bestuurder en diplomaat
- Henri Secretan
(1856-1916), arts en chirurg
- Edouard Secretan
(1848-1917), advocaat, journalist en politicus
- Vincent Gottofrey
(1862-1919), jurist, hoogleraar, rechter en politicus
- Peter Carl Faberge
(1846-1920), Russisch goudsmid
- Adrien Thelin
(1842-1922), politicus
- Marius Borgeaud
(1861-1924), kunstschilder
- Marguerite Duvillard-Chavannes
(1851-1925), feministe
- Paul Maillefer
(1862-1929), historicus en politicus
- Emile Dind
(1855-1932), hoogleraar, dermatoloog en politicus
- Henri Simon
(1868-1932), politicus
- Virgile Rossel
(1958-1933), advocaat, hoogleraar, rector, schrijver en politicus
- Karol Szymanowski
(1882-1937), Pools componist
- Alice Bailly
(1872-1938), kunstschilderes
- Edith Burger
(1906-1948), pianiste en zangeres
- Robert Guex
(1881-1948), advocaat, griffier, rechter, arbiter en hoogleraar
- Jules-Henri Addor
(1894-1952), politicus
- Antoinette de Weck-de Boccard
(1868-1956), kunstschilderes
- Max Sillig
(1873-1959), ijshockeyspeler, olympisch deelnemer
- Paul-Louis Mercanton
(1876-1963), glacioloog en meteoroloog
- Victoria Eugenie van Battenberg
(1887-1969), voormalig koningin van Spanje
- Norbert Bosset
(1883-1969), advocaat en politicus
- Clara Campoamor
(1888-1972), Spaans politica en feministe
- Marguerite Cavadaski
(1906-1972), actrice
- Helene Champvent
(1891-1974), schrijfster
- Vladimir Nabokov
(1899-1977), Russisch-Amerikaans schrijver
- Gabriel Despland
(1901-1983), politicus
- Germaine Guex
(1904-1984), psychologe
- James Mason
(1909-1984), Brits acteur
- Louis Reard
(1897-1984), Frans auto-ingenieur en kledingontwerper
- Jean Anouilh
(1910-1987), Frans toneelschrijver
- Paul Martin
(1901-1987), atleet, olympisch medaillewinnaar, medicus en schrijver
- Georges Simenon
(1903-1989), Belgisch schrijver
- Germaine Lefebvre
(1933-1990), Frans actrice (
Capucine
)
- Hugo Pratt
(1927-1995), Italiaans striptekenaar
- Louis Guisan
(1911-1998), advocaat en politicus
- Edouard Debetaz
(1917-1999), notaris en politicus
- Marie-Claude Leburgue
(1928-1999), radiopresentatrice
- Edmee Abetel
(1922-2002), alpineskiester en olympisch deelneemster
- Robin Kenyatta
(1942-2004), Amerikaans jazzmuzikant
- Maurice Bejart
(1927-2007), Frans danser en choreograaf
- Jan Engelbert van Arenberg
(1921-2011), Belgisch edelman
- Heinz Bennent
(1921-2011), Duits toneel- en filmacteur
- Robert Hosp
(1938-2021), voetballer
- Radu Lupu
(1945-2022), Roemeens pianist