Klaus Heinrich Thomas Mann
(
Munchen
,
18 november
1906
-
Cannes
,
21 mei
1949
) was een
Duits
schrijver
. Hij was een zoon van de beroemde schrijver en
Nobelprijswinnaar
Thomas Mann
en diens vrouw
Katia Mann
(geboren Pringsheim).
Klaus Mann werd op 18 november 1906 geboren in Munchen, als tweede kind en oudste zoon van Thomas Mann en Katia Pringsheim. Klaus vormde bijna zijn hele leven een onafscheidelijk duo met zijn een jaar oudere zus
Erika
. In 1925 publiceerde hij op 18-jarig leeftijd zijn eerste
toneelstuk
Anja und Esther
, dat de lesbische liefde tussen twee vrouwen als thema had, wat als een schandaal gezien werd. In datzelfde jaar verscheen zijn eerste boek, de
novellebundel
Vor dem Leben
. In het voorjaar van 1925 had Klauss Mann zijn eerste grote buitenlandse reis gemaakt, naar Engeland, Parijs, Marseille, Tunesie en terug via Palermo, Napels en Rome. Daarna kwam hij openlijk uit voor zijn
homoseksualiteit
en schreef later dat jaar de roman
Der fromme Tanz
, die als een van de eerste homoromans uit de Duitse literatuur geldt.
In het essay
Heute und Morgen. Zur Situation des jungen geistigen Europas
, uit 1927 beschreef Mann zijn overtuiging dat Europa de plicht tot vrede en sociale verantwoordelijkheid gemeenschappelijk diende te vervullen en hij riep op tot een verzoenende positie. Hij baseerde zich daarbij op de werken van zijn oom
Heinrich Mann
, de filosoof
Ernst Bloch
en de oprichter van de
Paneuropese Unie
,
Richard Coudenhove-Kalergi
.
Samen met zijn zus Erika maakte hij van oktober 1927 tot juli 1928 een wereldreis via de Verenigde Staten, Hawai, Japan, Korea en de Sovjet-Unie. Om meer bekendheid te krijgen presenteerden beiden zich als
The Literary Mann Twins
, hoewel ze geen tweelingen waren. Om de reis te bekostigen waren de inkomsten uit hun lezingen niet voldoende, waardoor er grote schulden ontstonden. Deze werden door vader Thomas Mann betaald, nadat deze in 1929 de
Nobelprijs voor Literatuur
had ontvangen.
- Nazi-periode
Toen de
nazi's
aan de macht kwamen, vluchtte hij naar het buitenland, aanvankelijk naar
Amsterdam
. Mann veranderde in een geengageerd schrijver. Met zijn zus Erika, de actrice
Therese Giehse
en de muzikant
Magnus Henning
richtte hij het ensemble
Die Pfeffermuhle
op (een naam die door Thomas Mann bedacht was), dat door Europa toerde met satirisch cabaret dat tegen de nazi's gericht was.
Met geld van de
Zwitserse
schrijfster
Annemarie Schwarzenbach
, die met Klaus en Erika Mann nauw bevriend was, richtte hij het
antinazistische
literair tijdschrift
Die Sammlung
op. Het werd van 1933 tot 1935 uitgegeven door Querido Verlag, de Duitstalige
imprint
voor
exilliteratuur
van
Em. Querido's Uitgeverij
in Amsterdam. Het diende als podium voor
ballingen
die in Duitsland niet meer mochten publiceren.
In november 1934 werd hem door het
nazi-regime
het Duitse staatsburgerschap ontnomen. Dankzij de bevriende
president
Edvard Bene?
kon hij, net als zijn ouders, het
Tsjechoslowaakse
staatsburgerschap verkrijgen.
In 1936 verscheen zijn roman
Mephisto
bij
Querido,
waarin de
toneelspeler
Hendrik Hofgen (gebaseerd op zijn vroegere vriend en zwager
Gustaf Grundgens
) zijn ziel aan de nazi's verkoopt in ruil voor een succesvolle carriere. Mann droeg het boek op aan de joodse Therese Giehse.
In 1938 werkte hij (samen met Erika) als correspondent van de
Spaanse burgeroorlog
. Ondanks zijn pacifisme steunde hij de strijd van de
republikeinen
. In dat jaar vluchtte Mann - samen met de rest van de familie Mann - naar de
Verenigde Staten
en ging in het
Engels
schrijven. Hij richtte in 1940 opnieuw een tijdschrift voor ballingen op,
Decision. A review of free culture
, dat een jaar bestaan heeft. In 1942 meldde hij zich aan bij het Amerikaanse leger. Hij wilde als soldaat tegen de nazi's vechten. In 1943 werd hij Amerikaans staatsburger. Hij vocht in
Italie
aan de zijde van de
geallieerden
. Zijn
biseksuele geaardheid
en vermeende sympathie voor de
Communistische Partij van de Verenigde Staten
waren reden voor de
FBI
om hem in de gaten te houden, zoals in 1948 bekend werd.
- Einde
Na de oorlog had hij moeite zijn plek te vinden. Zijn
heroineverslaving
werd een steeds groter probleem. Mann onderging een aantal ontwenningskuren, maar zonder veel succes. Hij kampte met een
schrijfblokkade
en zag door de toenemende spanningen tussen de VS en de
Sovjet-Unie
de toekomst somber in.
Na een eerdere poging tot zelfmoord bracht Mann zichzelf op 21 mei 1949 met een overdosis slaapmiddelen om het leven. Hij werd in
Cannes
begraven. Vader Thomas Mann en moeder Katia waren niet bij de uitvaart aanwezig omdat ze zich op het tijdstip van Klaus' overlijden in Stockholm bevonden. Het was hun beider besluit om niet naar Cannes te reizen.
- Klaus Mann:
Tsjaikofski. Symphonie Pathetique
. Ingel. door
Eduard van Beinum
; Ned. vert. door Jan Wormhoudt. Amsterdam, Blitz, 1949. 2e druk: (ook Bussum, Ruys) 1955
- Klaus Mann:
Het getraliede venster. Novelle over de dood van Ludwig II, Koning van Beieren
. Vert. door
Johan de Molenaar
. Amsterdam, Wereldbibliotheek, 1963
- Klaus Mann:
Mefisto. Portret van een duivels kunstenaar
. Vert. door J. Welvaadt-Hoenselaars. Amsterdam, Bruna, 1977.
ISBN 90-229-7357-3
Heruitgaven: Wereldvenster 1983, Van Gennep 1986 (
ISBN 90-6012-696-3
) Uitgeverij Schokland 2021
ISBN 978-90-229735-7-8
- Klaus Mann:
Kindernovelle en andere verhalen
. Vert. door Hans Hom. Amsterdam, Querido, 1983.
ISBN 90-214-7435-2
- Die Sammlung
. Een bloemlezing uit het emigranten-maandblad dat van september 1933 tot augustus 1935 onder red. van Klaus Mann bij Querido Verlag is verschenen
. Vert. door Gerda Meijerink. Amsterdam, Querido, 1983.
ISBN 90-214-7495-6
- Klaus Mann:
Anja en Esther
. Vert. door
Karst Woudstra
. Amsterdam, International Theatre Bookshop, 1983.
ISBN 90-6403-056-1
- Klaus Mann:
Het keerpunt. Een autobiografie
. Vert. door
Willem van Toorn
. Amsterdam, Arbeiderspers, 1985. 5e druk 1999:
ISBN 90-295-3013-8
- Klaus Mann:
De vrome dans
. Vert. door Huub Jans en Maarten van Lenteren. Amsterdam, Arena, 1989.
ISBN 90-70464-62-4
- Klaus Mann:
Opgejaagd, gedoemd, verloren. Dagboek 1933-1949
. Vert. door W. Hansen. Amsterdam, Arbeiderspers, 1996.
ISBN 90-295-3031-6
- Klaus Mann:
De vulkaan. Roman onder emigranten
. Vert. door Ria van Hengel. Amsterdam, Querido, 2018.
ISBN 90-214-0878-3
- Margreet den Buurman:
Erika en Klaus Mann, Leven langs de Buhne
ISBN 978-94-6153-111-7
NUR: 680. Uitgeverij Aspekt, Soesterberg, 2013
- Klaus Mann,
Briefe und Antworten 1922-1949
.
ISBN 3 499 12784 9
. Uitgave Rowolt, Reinbek, 1991.
- Klaus Mann,
Der Wendepunkt, Ein Lebensbericht
.
ISBN 3-499-24409-8
. Uitgave Rowohlt, Reinbek, 2006.
- Tilmann Lahme:
De familie Mann. Geschiedenis van een gezin
. De Arbeiderspers, Amsterdam, 2017.
ISBN 978-90-2950733-2
- Fictie