Isaac Arend (Iek) Diepenhorst
(
Rotterdam
,
18 juli
1916
?
Zeist
,
21 augustus
2004
) was een
Nederlands
hoogleraar
strafrecht
die in twee kabinetten een ministerschap bekleed heeft.
Professor Diepenhorst, zoals hij vaak werd aangekondigd, lid van de familie
Diepenhorst
, werd geboren in 1916 in Rotterdam in een
gereformeerd
gezin als zoon van
Gerrit Diepenhorst
, die Kamerlid was geweest voor de
Anti-Revolutionaire Partij
(ARP). Hij studeerde
theologie
en
rechten
aan de
Vrije Universiteit
en werd tijdens zijn studie lid van de Oratorische Vereeniging I.V.M.B.O., een dispuut van het
Studentencorps aan de Vrije Universiteit
. Hij
promoveerde
in 1943 bij
Anne Anema
, zijn latere fractiegenoot in de Eerste Kamer, op het
proefschrift
Historisch-critische bijdrage tot de leer van den christelijken staat
. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij aan dezelfde universiteit hoogleraar
strafrecht
. Van 1960 tot 1961 en van 1971 tot 1976 was hij er
rector magnificus
.
Zijn politieke loopbaan begon hij als lid van de
Eerste Kamer
voor de ARP in 1952. Daarna werd hij minister van onderwijs in het
Kabinet-Cals
in 1965. In het daarop volgende
Kabinet-Zijlstra
was hij eveneens minister voor hetzelfde departement. Vanaf 1967 tot 1971 was hij lid van de Tweede Kamer. Zijn politieke carriere besloot hij als lid van de
Eerste Kamer
in 1981.
Hij was bekend om zijn
welbespraaktheid
. Met veel allure en stijl bracht hij redevoeringen. Hij was bekend en geliefd vanwege zijn radio-
causerieen
, zoals beschouwingen over de landelijke politiek, die, in de jaren zestig van de twintigste eeuw, door de
NCRV
-radio omstreeks 23.00 uur werden uitgezonden onder de titel:
In het Parlement en Daarbuiten
, waarin hij in staat bleek -naar het leek- minutenlang, een grammaticaal volstrekt correcte zin te formuleren, en daarbinnen inhoudelijk welluidende uitspraken te doen, waarbij hij evenzolange bijzinnen wist in te voegen, die, op de juiste plaats, bijna hoorbaar, van vele komma's, gedachtestreepjes, en andere interpunctie werden voorzien, door hem voorgedragen werden met een zekere bekaktheid, waarin bijvoorbeeld het woord
"voor"
voornamelijk als
"veur"
uitgesproken werd, in een dergelijke, degelijke, nadrukkelijke -en daardoor zeer verstaanbare- dictie, waarin een rollende tong-r zijn meest kenmerkende stijlelement was, zodat geen der, al dan niet toevallige, toehoorders het kon ontgaan, dat hier I.A. Diepenhorst het woord voerde, die slechts een enkele zin uitsprak, die, zoals het hoorde, eindigde met een punt. Ook kon hij daarom de stijl van politici als
Van Agt
en
Wiegel
waarderen, die zich eveneens op dit vlak onderscheidden.
Hij genoot aanzien binnen de
Gereformeerde Kerken in Nederland
. Hij leidde veel kerkdiensten. Binnen deze kerken hoorde hij tot degenen die de geslotenheid doorbraken en zorgden voor meer openheid. Ook was hij forumleider bij de
NCRV
-televisie. Een gevleugelde uitspraak werden zijn woorden: "rechts van mij, voor de kijkers links".
Diepenhorst was ook op diverse maatschappelijke gebieden actief. Zo was hij voorzitter van de Vereniging
Bartimeus
, actief in verenigingen voor maatschappelijk werk en voor
inwendige zending
, voorzitter van de
Onderwijsraad
en bemoeide hij zich met de zorg voor
gedetineerden
.
Diepenhorst bleef ongehuwd en woonde -tot haar overlijden- bij zijn moeder. "
Het is een voorrecht bij de moeder te blijven
." Hij overleed zelf in hetzelfde huis te Zeist op 88-jarige leeftijd.
Isaac Arend Diepenhorst, lid van de familie
Diepenhorst
, was de broer van
Arend Isaac Diepenhorst
die hoogleraar
bedrijfshuishoudkunde
aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam
was. In tegenstelling tot zijn broer Isaac zocht Arend minder snel de publiciteit op. Echter bleek Arend tot op late leeftijd net als zijn broer bijzonder invloedrijk en maatschappelijk betrokken.
In de jaren tachtig was professor Diepenhorst herhaaldelijk te beluisteren in het absurdistische VPRO-radioprogramma
Ronflonflon
. Daarbij werd hij opgebeld door presentator Jacques Plafond - een typetje van
Wim T. Schippers
- die hem meestal een theologische of filosofische kwestie voorlegde, waarna Diepenhorst begon aan een minutenlang referaat, tot hij met een aanvullende vraag in de rede werd gevallen door Plafond en Diepenhorst dan riposteerde met 'als ik even mijn zin zou mogen afmaken...'.