1 сарын 15

1 сарын 15 нь Григорийн тооллын жилийн 15 дахь ?д?р. Он дуусахад 350 хоног ?лдэнэ. Хэрэв ?нд?р жил таарвал энэ тоо 351 байна. Энэ ?дрийг олон улсын "Онгод сахиусын ?д?р" болгон тэмдэглэдэг. Хойд Солонгосчууд "Цагаан толгойн ?д?р" болгон тэмдэглэдэг бол Википедиа сайтын хэрэглэгчид "Википедиа"-гын ?д?р болгон тэмдэглэдэг уламжлалтай ажээ.

Онцлох ?йл явдал [ засварлах | кодоор засварлах ]

69 - Ромыг хяналтандаа авсан Ото ??рийг?? Ромын эзэнт г?рний хаан хэмээн зарлав. Гэвч ??нээсээ ерд?? гуравхан сарын дараа ??рийн амиа ег??тгэсэн юм.
1541 - Францын хаан I Францис Шинэ Франц /одоогийн Канад/-ыг захирч, "Католик шашны ариун газар" болгох зарлиг болгожээ. Хааны зарлигыг Жеан-Франсуа Робервал г?йцэтгэсэн байна.
1559 - Английн хаан ширээнд хатан хаан I Элизабетыг ширээнд залах ёслол Венстминстерт болжээ.
1759 - Британийн музей ??д хаалгаа нээв.
1777 - Америкийн хувьсгал ын дайн: Шинэ Коннектикут буюу одоогийн Вермонт муж тусгаар тогтнолоо зарлажээ.
1815 - 1812 оны дайн: Адмирал Стефен Декатураар удирдуулсан АНУ-ын тэнгисийн цэргийн "Пресидент" х?л?г онгоц Британийн тэнгисийн цэргийн жижиг ангийг буулган авчээ.
1822 - Грекийн хувьсгал: Хууль тогтоох ассемблей Грекийн ер?нхийл?гч??р Деметриос Ипсилантисыг сонгожээ.
1870 - "Харперс Уийкли" сэтг??лд анх удаа улст?рийн шог зургийн хэсэгт Ардчилсан Намыг "Илжиг"-ээр з?йрлэсэн байна. Ингэснээр Ардчилсан намыг илжигээр з?йрлэн ?з??лэх болсон юм.
1889 - "Пембертоны анагаах ухааны компани" Кока-Кола компани болж нэрээ ??рчилжээ. Тэд Атланта хотод шинээр байгуулагдсан юм.
1892 - Сагсанб?мб?гийн анхны д?рмийг Жеймс Нейсмит тодорхойлжээ.
1910 - АНУ-ын Вайоминг мужид тухайн цаг ?еийнхээ дэлхийн хамгийн том далан болох "Баффало Билл" даланг барьж дуусгажээ. Энэ далан нийт 99 м ?нд?р юм.
1912 - Манлайбаатар Ж.Дамдинс?рэн тэрг??тэй Монголчууд Х?л?нбуйр аймгаас хятад т?шмэл цэргийг х??н гаргаж, нутаг орноо эзэн суув.
1913 - Монгол Улсын Ер?нхий сайд Т?гс-Очирын Намнанс?рэн тэрг??тэй т?л??л?гчид Хаант Орос улсад айлчлав. Айлчлалын ?еэр Сангийн б?х хэргийг захиран шийтгэгч сайд Гадинбалын Чагдаржав , Хаант Орос улсын б?рэн эрхт т?л??л?гч Иван Кростовец нар долоон з?йл гэрээнд гарын ?сэг зурж, хоёр сая рубль зээлэхээр болжээ.
1919 - Германы хамгийн алдартай социалист тэмцэгчид болох Роза Люксембург , Карл Лайбнехт нарыг Германы сайн дурын цэргийн анги устган с?н??сн??р "Спартакын бослого" намжжээ.
1934 - Газар х?дл?лтийн т??хэнд хамгийн х?н??л дагуулсан газар х?дл?лт Балба болон Бихарт болж 6-10.7 мянган х?н амиа алджээ. Газар х?дл?лтийн чичирхийлэл 10 магнитудаас давж байсан гэдэг.
1936 - Дэлхийн хамгийн анхны шилэн барилга АНУ-ын Охайо мужийн Толедо хотод баригджээ. Уг барилгыг "Оуенс Иллинойн шил" компани эзэмшдэг байсан юм.
1937 - Испанийн иргэний дайн: ?ндэсний ?зэлтн??д болон Б?гд найрамдахчуудын хооронд болсоын шир??н тулааны д?нд хоёр тал х?нд хохирол амсав. Энэ тулааны дараа Коруннагын зам дээрх хоёр дахь том тулаан ?нд?рл?с?н юм.
1943 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн : З?вл?лтийн арми Воронеж хотод с?р?г дайралтаа эхл??лжээ.
1943 - АНУ-ын Батлан хамгаалах яамны т?в байр буюу "Пентагон"-ны барилгын ажил Виржиниа мужийн Арлингтон хотод эхэлжээ.
1949 - Хятадын иргэний дайн: Коммунистууд Тианьжин хотыг мэдэлдээ б?рэн авав.
1962 - Европын хамгийн эртний гар бичмэл болох Дервенигийн гар бичмэл Грекийн хойд хэсгээс илэрчээ. Уг гар бичмэл МЭ? 340 онд хамаарч байсан юм.
1967 - АНУ-ын мэргэжлийн х?лб?мб?гийн аваргын т?л??х "Супер боул"-ын анхны тэмцээн Лос Анжелес хотноо болов. Шигшээ тоглолтод "Грийн Бей Пакерс" баг "Канзас Сити Чифс"-ийг 35-10 онооны харьцаагаар ялж, "Супер боул"-ын анхны аварга болжээ.
1970 - Ливийн удирдагчаар Муамар Каддафи нэрлэгдлээ.
1975 - Альворын гэрээнд Ангол, Португалийн тал гарын ?сэг зурснаар Анголын тусгаар тогтнолын т?л??х дайн ?нд?рл?ж, Ангол улс Португалиас тусгаар улс болсноо зарлан тунхаглав.
1976 - АНУ-ын Ер?нхийл?гч Жералд Фордын амь насанд халдахыг оролдсон Сара Жейн Моорт б?х насаар нь хорих ял оноожээ.
1981 - Дэлхийн католик шашны тэрг??н II Иохан Паул Польшийн х?д?лм?рчдийн холбооны тэрг??н Лех Валеса болон удирдах з?вл?лийн гиш??дийг Ватикан д урьж уулзсан байна.
1991 - Кувейтыг эзлэн т?рэмгийлсэн Иракын армид Н?Б-аас ?гс?н цэргээ гаргах хугацаа дуусгавар болж, дараа ?д?р нь "Ц?лийн шуурга" ажиллагаа эхэлсэн байна.
1999 - Рачакын халдлага: Косовогын дайны ?еэр Сербийн цагдаагийн газар 45 энгийн иргэнийг хоморголон устгав.
2001 - Х?н б?р х?ссэн мэдээллээ нэмж болох цахим нэвтэрхий толь болох " Википедиа " байгуулагджээ.
2005 - Европын сансар судлалын агентлагын х??рг?с?н "SMART-1" х?л?г дэлхийн дагуул болох сарын ?ндсэн химийн бодис нь кальци, х?нг?н цагаан, силикон, т?м?р болохыг тогтоов.
2007 - Иракын тагнуулын албаны дарга Барцан Ибрахим аль-Тикрити /Саддам Хуссейны эцэг нэгт д??/, Ер?нхий ш??гч Авад Хамед аль-Бандар нарт Иракын хувьсгалын ш??хээс цаазаар авах ял оноожээ.
2009 - АНу-ын иргэний агаарын тээврийн нисгэгч ахмад Чесли Салленжер Хадсон голд ослын буулт хийв. Агаарт х??рсн??с хэдхэн минутын дараа нисч буй шувуун с?рэгтэй м?рг?лдс?н онгоцыг аварч, Хадсон Голд тэр дундаа олон х?ний амьдардаг б?с нутаг орчимд ослын буулт хийж, зорчиж явсан 155 х?нийг б?гдийг нь аварч чадсан юм. Хэдийгээр с??лд нь олон удаагийн ш??х хурлаар орсон ч т??нийг америкчууд "Салли" хэмээн х?ндэтгэж, хожим нь кино х?ртэл хийн алдарыг нь м?нх?лс?н байдаг.
2016 - Африкийн хамгийн аюултай террорист б?лэглэл болох Аль Шабаабын эсрэг Кенийн арми цус урсгасан тулаан хийв. Сомали улсын Эль-Адде хотод болсон уг тулаанд Кенийн армийн 150 цэрэг амиа алджээ.
2019 - Их Британийн Ер?нхий сайд Тереза Мей н Засгийн газар т??хэнд байгааг?й ялагдал х?лээв. Т??ний Засгийн газраас санаачилсан Европын холбооноос гарах тухай хуулийг парламентын дээд танхимын 430 гиш??н дэмжилг?й эсрэг санал ?гчээ.
2020 - Индонезийн Сулавеси аралд 6.2 магнитудын х?чтэй газар х?д?лж, наад зах нь 67 х?н амиа алдан, олон зуун х?н гэмтэж, бэртжээ.

Мэндэлсэн алдартнууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

1432 - Португалийн эзэн хаан V Афонсо (1481 онд нас барсан)
1754 - Эзэн хааны дэргэдэх амьтан ургамлыг хамгаалах Британийн нийгэмлэгийг ??сгэн байгуулагч Ричард Мартин (1834 онд нас барсан)
1795 - Оросын яруу найрагч, дипломат, х?гжмийн зохиолч Александер Грибоедов (1829 онд нас барсан)
1863 - Германы 17 дахь Канцелор, хуульч Вильгелм Маркс (1946 онд нас барсан)
1866 - Нобелийн шагналт Шведийн т??хч Натан Соберблом (1931 онд нас барсан)
1869 - Польшийн яруу найрагч, зураач Станислав Выспьянски (1907 онд нас барсан)
1870 - Америкийн бизнесмэн, Дю Пон компанийг ?ндэслэгч Пьерр С. дю Пон (1954 онд нас барсан)
1895 - Нобелийн шагналт Финландын химич Арттури Илмари Виртанен (1973 онд нас барсан)
1909 - Герман гаралтай Францын инженер Жеан Бугатти (1939 онд нас барсан)
1918 - Бразилийн 30 дахь Ер?нхийл?гч Хоа Фигуередо (1999 онд нас барсан)
1918 - Египетийн хоёр дахь Ер?нхийл?гч Гамал Абдел Нассер (1970 онд нас барсан)
1923 - Тайванийн д?р?в дэх Ер?нхийл?гч Лий Тенг-Хуй
1929 - ?нг?т арьстнуудын эрхийн т?л?? тэмцэгч, Нобелийн шагналт Мартин Лютер Кинг (1968 онд нас барсан)
1958 - Сербийн 16 дахь Ер?нхийл?гч Борис Тадич
1976 - 2008 оны Бээжингийн олимп, 2007 оны Осакагын ДАШТ-нд 1500 м-ийн т?р?лд м?нг?н медаль х?ртсэн Украины г?йгч Ирина Лишинска
1979 - Болгарын алдарт х?лб?мб?гч Мартин Петров
1988 - Германы х?лб?мб?гч Даниел Калижуири
1988 - Америкийн ДиЖей, продьюсер Скриллекс
1991 - Испанийн х?лб?мб?гч Марк Бартра
1992 - Норвегийн х?лб?мб?гч Жошуа Кинг

Нас барсан алдартнууд [ засварлах | кодоор засварлах ]

936 - Францын хаан Рудольф (880 онд т?рс?н)
1876 - АНУ-ын 18 дахь тэрг??н хатагтай Элиза МакКардл Жонсон (1810 онд т?рс?н)
1970 - "Пайпер Эйркрафт" компанийг ??сгэн байгуулагч, инженер Уиллиам Т.Пайпер (1881 онд т?рс?н)
1973 - ЗХУ-ын нэрт математикч Иван Петровски (1901 онд т?рс?н)
1988 - Нобелийн энхтайвны шагналт, Ирландын улст?рч Шон МакБрайд (1904 онд т?рс?н)
2007 - Электрон микроскопыг зохион б?тээгч Жеймс Хиллер (1915 онд т?рс?н)
2016 - Америкийн орчин ?еийн уран зохиолын нэрт т?л??л?гч, яруу найрагч Франциск З.Аларкон (1954 онд т?рс?н)