Рагби или рагби фудбал (анг. rugby football, често само rugby) е спорт во екипи кои се игра со овална топка, ко? се развил од верзи?ата фудбал игран во рагби школа во истоимениот град во Обединетото Кралство и е еден од на?популарните светски спортови,што велат податоците, тоа е светско првенство на рагби, друго на?гледано светско првенство, после светското првенство во фудбал.Двете главни верзии во рагбито се: рагби лига (рагби 13) и рагби со?уз (рагби 15), како и верзии со помалку играчи - рагби седум според рагби 15 правила, рагби-лигата 9 и рагби-лигата 7 според правилата за рагби 13. Исто така постои рагби на песок.Од 1900 до 1924, рагби Со?уз беше вклучен во офици?алната програма на Олимписките игри. МОК е на 121-тата седница на 2009 година во Копенхаген, одлучи да се постави рагби 7, верзи?а на рагби со 7 играчи според правилата за со?узното рагби, во програмата на Летните олимписки игри 2016 во Рио де Жанеиро.

Форми [ уреди | уреди извор ]

По распа?а?ето во 1895 година во рагби фудбал, две форми на рагби-лигата и рагби-со?узот беа единствените што се разликуваа административно. Наскоро правилата на рагби биле променети, што доведе до две различни форми на рагби. После 100 години, 1995 година, Рагби Со?уз се приклучи кон рагби-лига и пове?ето други форми на фудбал како отворен професионален спорт.

Истори?а [ уреди | уреди извор ]

Грците и Рим?аните знаеле дека играат многу игри со топки, од кои некои ги користеле нозете. Се верува дека римската игра Харпастум била адаптаци?а на грчката тимска игра позната како "Епискир" или "Феникс" (phaininda), споменат од грчкиот драмски писател Антифанс (388-311 стр. итн.), а подоцна се споменува и христи?анскиот теолог Климент Александри?а (c.150-c.215). Се верува дека овие игри изгледаа како рагби фудбал. Римскиот политичар Цицерон (106-42 п.н.е.) го опишал случа?от на еден човек ко? бил убиен додека се бричил кога топката била шутната во берберница. Римските игри со топки ве?е ?а знаеле топката исполнета со воздух, фолис. ФИФА ги признава Епискирос како рана форма на фудбал. Историски гледано офици?ално почетокот на рагби спортот е временски обврзан за годината 1823 година. Градот Рагби во округот Ворик во Централна Англи?а, во тоа време (Виктори?анскиот век), бил познат по многу силниот училиштен коле?. Покра? стекнува?ето на академски титули, во ова училиште младите разви?а и разни спортски активности. Многу родители кои сакаа да ги образоваат своите деца колку што е можно ги испрати?а во тоа училиште. Еден од учениците во тоа училиште беше Вили?ам Веб Елис. Неговото име влезе во истори?ата на рагби спортот, како основач на модерен рагби спорт. Вили?ам Вебб Елис е роден во Салфорд - Манчестер на 24 ноември 1806 година. Биде??и неговиот татко починал рано, неговата ма?ка го испратил во градот Рагби во 1816 година за да го заврши училиштето таму. Во есента 1823 година, за време на спортска активност, во една игра со топка, ?а зел топката во свои раце и трчаше кон лини?ата на противникот. Елементот на играта, во ко?а работи и ?а носи топката во рацете, и каде што покажува?ето е постигнато со намалува?е на топката на теренот, во завиткан простор беше сосема ново. Во тоа време, топката била дозволена само да се турка, со нозе, со рака, но тоа не беше дозволено да го носат. Фактот што Елис ?а зеде топката во раката не беше на?малку збунувачки на неговите противници, но тие се обидоа да го спречат. Англиската конзервативна публика ?а прифати оваа новина и во то? момент може да се каже дека истори?ата на рагбито започнала. Елис почина во 1872 година. Неговиот гроб, неодамна беше откриен на гробиштата во Ментон, ?ужна Франци?а . Колку коле?от во градот Рагби воопшто значи за образование во Англи?а во тоа време, исто така укажува дека еден од на?истакнатите реформатори на образованието во Англи?а, Томас Арнолд, бил администратор на тоа училиште. На прво место то? поставил морални принципи и христи?ански вредности, то? ставил господин на сите активности на трето место, на трети интелектуални способности и на четвртиот разво? мускулатурата. Основите на таков пристап се вградени во основите на рагби спортот.

Првата асоци?аци?а на рагби клубови беше основана во 1871 година во Лондон во ресторанот "Палл Мол" и беше наречена фудбалски со?уз на Рагби. Зборот фудбал остана во титулата, биде??и од 1863 до 1871 година, рагби се развива под покровителство на фудбалскиот со?уз.На РФУ вклучени 21 клубови од Англи?а, од кои пове?ето сe уште посто?ат. Од самото основа?е, здружението ги принудило аматерските принципи. Првиот ме?ународен натпревар се одигра на 27 март 1871 година во Единбург поме?у Шкотска и Англи?а. Следната година беше одиграна првата игра ме?у Оксфорд и Кембри?.Тие брзо почнаа да организираат национални упади на британскиот остров. Едно од на?познатите натпревари, сегашните 6 нации на национално ниво започнаа како група од четири нации (Англи?а, Шкотска, Ирска и Велс) да се приклучат на Франци?а во 1910 година, а во 2000 година во Итали?а. Во првиот натпревар одржан во 1883 година, Англи?а ?а победи Шкотска. Ово? натпревар, покра? прекините во двете светски во?ни, континуирано се одржува и до ден-денес. Во почетната фаза на рагби-спортот доминира еден голем проблем. Рагби спортисти, господа и индустри?алци кои дипломирале на коле? и имале високо ниво на образование, биле во соци?ална друштвена поделба, ко?а во тоа време била многу истакната, на?висока класа.Тие имаа многу пари и висок општествен ре?тинг. Тие сметале дека рагби спортот треба да биде аматер. Вториот сло? на едно општество кое беше слабо образовано и сиромашно и кое беше работна класа, побара да биде платен спорт, односно професионализиран.Проблемот на аматеризмот и професионализмот беше на?впечатлив за проблемот со дневниот додаток во саботата. Работниците, од кои пове?ето имале рудари од северниот дел на Велика Британи?а, мораа да работат во саботата, а натпреварите во саботата беа одиграни.Уколико радник не оде на посао а оде да игра утакмицу, не?е добити субот?у дневницу, а по аматерским принципима, не може од Уни?е да доби?е новац за одиграва?е утакмице.Проблемот беше решен со одделува?е на 29 август 1895 година во Рагби-уни?а. Група клубови кои го вра?аа дневниот надоместок во саботата ?а формираа нивната асоци?аци?а рагби-лигата, додека аматерските принципи останаа цврсто валидни во Рагби-со?узот.Тие останаа пове?е од сто и дваесет години, а во последните десет години Светската рагби федераци?а (ИРБ) го отстрани ограничува?ето на аматеризмот.Со цел рагби да игра во рагби, лизи?ата се разликуваа од рагби игра на Уни?ата, бро?от на играчи од 15 до 13 беше намален и некои правила беа поедноставени. Затоа рагби лигата во жаргон се вика Рагби XIII. Рагби XV беше на Олимписките игри во 1900, 1908, 1920 и 1924 година. На?големата популарност на Рагби беше постигната во Англи?а, Австрали?а, Нов Зеланд, ?ужна Африка, Франци?а, Итали?а и Романи?а, така што сите овие зем?и постигнаа на?добри резултати во натпреварите.До 1987 година беа одржани натпревари за Веб-Елис купот (именуван по преподобниот спортист), и од таа година името е променето во Светскиот куп на рагби.Првенствата се одржуваат на секои четири години од 1987 година. Како по правило, дома?инствата делат пове?е зем?и, иако има "главен дома?ин", со на?голем дел од игрите и игра?ето на "асистент дома?ини", во соседните зем?и каде што се одиграат една или пове?е натпревари.Куп на нации (анг. Rugby Union Tri Nations Series) ее ме?ународно рагби натпреварува?е кое секо?а година се игра ме?у Австрали?а, Нов Зеланд и ?АР. Првото натпреварува?е е одржано во 1996 г., кое го освииле ?Ол Блекс“ - популарното име на новозеландската репрезентаци?а.

За спортот [ уреди | уреди извор ]

Во програмата на Олимписките игри то? беше 1900, 1908, 1920 и 1924 година. На?високата популарност на рагби беше постигната во Англи?а, Австрали?а, Нов Зеланд, ?ужна Африка, Франци?а, Итали?а и Романи?а, така што сите овие зем?и постигнаа на?високи резултати во натпреварите.До 1987 година беа одржани натпревари за Веб-Елис купот (именуван по преподобниот спортист), и од таа година името е променето во Светскиот куп на рагби. Рагби се игра на зем?а со димензии: 100 метри во должина и 70 метри во ширина. Целта во рагби е во форма на латинската буква Н. Топката е од форма на ?астог, а на?често се состои од 4 панели. Посто?ат 2 главни верзии на рагби: рагби 13 и рагби 15 (рагби-лигата и рагби-уни?а). Освен бро?от на играчи, тие се разликуваат според правилата. Двете струи се разликуваат ме?у себе како два различни спортови, со различни со?узи.Исто така посто?ат и верзии со помалку играчи - рагби 7 според рагби 15 и рагби 9 според рагби правила 13.Овие верзии имаат помал бро? на контакти, побрзи игри и подолги пократки времи?а. Неодамна таа стана многу популарна и рагби на песок (beach rugby).. На?основно правило за сите рагби е дека топката не смее да се фрли однапред, освен кога е застрелано. Целта на играта е да ?а префрли топката во целниот простор на противникот - есе?.За тоа има одреден бро? бодови, а потоа претвора?ето се намалува за неколку точки. Точниот бро? на бодови зависи од рагби до рагби.Ако топката рагби оди напред, суди?ата ?е постигне гол за противничкиот тим. Основната разликВо рагби 13 во еден напад, играчите на напа?ачкиот тим може да бидат поразени на?многу 6 пати, по што треба да ?а предадат топката на противничкиот тим, а во рагби 15 може да бидат откриени неограничен бро? пати.а поме?у двата спортови е кога играчот ?е биде исфрлен од рагби 13 play the ball, игра на топката и рагби 15 формира рак.Кога ?а играат топката, два?ца играчи од тимот за напад сто?ат еден зад другиот, play the ball-a два?ца одбранбени играчи исто така се спротивставуваат на нив. Тимот на одбраната се пензионира на 10 метри наназад. Извршува?ето го изведува само првиот играч ко? напа?а (оно? ко? е уценуван) полека го удира играчот зад него, и то? може да продолжи да игра сам или да го додаде.Во случа? на рагби 15, поразениот играч е должен да ?а напушти топката и да формира рак. Целта на двете екипи е да го поништи противникот и топката останува зад своите нозе.Во рагби 13 во еден напад, играчите на напа?ачкиот тим може да бидат поразени на?многу 6 пати, по што треба да ?а предадат топката на противничкиот тим, а во рагби 15 може да бидат откриени неограничен бро? пати.

Култура [ уреди | уреди извор ]

Зем?и дома?ини [ уреди | уреди извор ]

Во Англи?а рагби-уни?а е општо прифатена како класен спорт, пред сe игра од членовите на горните и средните класа. На пример, многу студенти од ?авни и гимназии играат во рагби-со?узот, иако игра (ко?а имаше долга истори?а на игра?е во државните училишта до 1980-тите) станува сe попопуларна во денешните сеопфатни училишта.И покра? ово? стереотип, играта е популарна ме?у сите класи во западните делови на Англи?а. Спротивно на тоа, рагби-лигата традиционално се смета за активност на работничката класа.Друг исклучок од рагби унифицираниот класичен стереотип се гледа во Велс, каде што играта традиционално се поврзува со мали селски екипи составени од рудари за ?аглен и други индустриски работници кои го играле во нивните слободни денови.Во Ирска, рагби-уни?а е обединувачка сила ко?а ги надградува националните и секташките поделби, со ирскиот ме?ународен тим ко? ги претставува и двете политички ентитети. Во Австрали?а, поддршката за двата кода е концентрирана во Нов ?ужен Велс, Квинсленд и австралиската главна територи?а.Истата перцепци?а на класната бариера што постои поме?у две натпревари во Англи?а, исто така, е присутна во овие зем?и, поттикнати од репутаци?ата и поддршката на рагби-со?узот во приватните училишта. Исклучоци од горенаведените вклучуваат Нов Зеланд (иако рагби лигата сe уште се смета за игра од пониска класа од многу или западни игри што се однесува на западното предградие на Окленд населено со ниската класа, а од неодамна и во ?ужниот Окленд, каде што играта е исто така популарна , Велс, Франци?а (со исклучок на Париз), Корнвол, Глостершир, Самерсет, Шкотски Бодери, Лимерик (види Манстер) и Тихоокеанските Острови, каде што Рагби Со?узот е популарен во заедниците на работничката класа.И покра? ова, рагби лигата се смета за работна класа во Северна Англи?а и во државата Нов ?ужен Велс и Квинсленд. Во Обединетото Кралство, обожавателите на рагби-синдикатите понекогаш го користат терминот "режец" како алтернативно име за спорт, иако ово? архаичен израз не е многу корисен од 1950-тите или порано.Новозелан?аните го нарекуваат рагби-со?узот или едноставно "рагби" или "уни?а", па дури и едноставно "фудбал", и рагби-лигата како "рагби-лига" или "лига".

Рагби во Македони?а [ уреди | уреди извор ]

Рагбито во Македони?а е отпочнато аматерски пред пове?е години, почнува??и со екипи од аматери во Кочанско и РФК ?Рудар“ од Пробиштип. Денес посто?ат екипи како РФК ?Диви сви?и“ (РФК ?Вепри“) од Скоп?е. ^[1] Во Австрали?а постои Македонска рагби-лига предводена од екипата ?Македонски лавови“ ( Macedonian Lions ). ^[2]

Рагби во Срби?а [ уреди | уреди извор ]

Во Срби?а, рагби се по?ави по Првата светска во?на. Првиот клуб Орао е основан во Шабац во 1919 година, а фондаци?ата ?а иницираше Маринко ?ор?еви?-Маша. То? се сретнал со Рагби во Франци?а за време на Првата светска во?на. Тие имаа сопствено рагби игралиште на Дудара.Клубот престана да постои во текот на 1923 година. Во ?угословенскиот спортски клуб во Белград, на иници?атива на ?ован Ружи?, првиот Србин ко? настапи на Олимпи?адата во Антверпен во 1920 година за фудбалскиот тим на ?угослави?а, беше формиран рагби-дел. ?ован Ружи? првпат се сретнал со Рагби во Франци?а.Во октомври 1923 година СК ?угослави?а го одигра првиот рагби натпревар во Срби?а против морнарите од англискиот воен брод Глодур на игралиштето кое се нао?аше на местото на денешниот хотел Метропол.Денес рагби е маргинален аматерски спорт во Срби?а, само рекреативна забава и хоби за деца.

Наводи [ уреди | уреди извор ]