Реката Мисисипи ( англиски : The Mississippi River ) ? втора на?долга река во САД со должина од 3 766км од изворот во езерото Итаска во Минесота до устието во Мексиканскиот Залив . На?долгата река во САД е реката Мисури , со должина од 4 128 км.

Реката Мисисипи е дел од речниот систем ?еферсон-Мисури-Мисисипи, ко? е на?голем речен систем во Северна Америка и ме?у на?големите во светот: по должина 6 275 км е четврти, а по проток 16 200 м ³ /с е десетти.

На?долгата притока на Мисисипи е Мисури, а на?богатата со вода е реката Оха?о. Името на реката е изведено од зборот на домородните О?ибве ?миси-зииби“ (огромна река) или ?гичи-зииби“ (голема река).

Географи?а [ уреди | уреди извор ]

Реката се дели на горна Мисисипи од изворот кон ?уг до вливот на реката Оха?о, и долна Мисисипи од Оха?о до устието во Мексиканскиот Залив близу ?у Орлеанс во државата Луизи?ана .

Цел систем од 29 брани во горниот дел, од кои пове?ето се изградени во 1930-тите години, се направени за да се одржи нивото на водата на 2,7м длабочина за комерци?алниот сообра?а? на сплавови. ^[1] Езерата кои притоа се формираат се користат за рекреативна пловидба и рибаре?е. Браните ?а прават реката подлабока, но не ?а сопираат и не се наменети за контрола на поплави. Во периоди на висок водосто?, портите на браните се целосно отворени и браните воопшто не функционираат. После градот Сент Луис во државата Мисури, Мисисипи тече главно слободно, иако посто?ат бро?ни насочува?а преку систем од крилни брани и препреки за насочува?е.

Поголеми притоки на Мисисипи се реките Минесота, Висконсин, Дес Моинес, Илиноис, Мисури, Оха?о и Арканзас. Поголеми ндиректни притоки се и реките Тенеси (притока на р. Оха?о) и Плат (притока на р. Мисури). Покра? тоа, Мисисипи има и една голема ?од-тока“ - река што се издво?ува од неа, а тоа е реката Атчафала?а во Луизи?ана.

Реката тече низ десет со?узни држави на САД: Минесота , Висконсин , А?ова , Илиноис , Мисури , Кентаки , Тенеси , Арканзас , Мисисипи и Луизи?ана и служи како природна граница поме?у некои од тие држави. Границите ?а следат средината на речното дно, и иако таа со текот на времето се поместува, границите се сметаат според времето кога биле воспоставени. ^[2]

Ширината на реката, во деловите каде што е контролирана со брани е мошне голема, и на?широката точка е езерото Онласка, во Висконсин, каде што достигнува ширина од околу 6,4км. Во деловите ка?што реката не е контролирана со брани, ширината надминува и 1,6км.

Преку Мисисипи се изградени низа мостови, од кои првиот во 1855. ?а премостувал реката во Минеаполис , Минесота , каде што денес се нао?а Мостот на Авени?ата Хенепин. Првиот железнички мост преку Мисисипи е изграден во 1856, и ?а премостувал реката поме?у островот Арсенал ка? островот Рок во Илиноис и Девенпорт во А?ова .

Реката често се смета како природна граница ко?а го определува западниот и источниот дел на САД, и местата често се опишуваат како ?западно од Мисисипи“ или ?источно од Мисисипи“.

Поголеми градови по течението на реката се: Минеаполис и Сент Пол во Минесота, Сент Луис во Мисури, Мемфис во Тенеси и ?у Орлеанс во Луизи?ана.

Настани [ уреди | уреди извор ]

Во 1927 година реката се излила на 145 места за време на Големата поплава и поплавила 70 000км ² до длабочина од 10м.

На 20 октомври 1976, автомобилскиот траектен брод ?ор? Принс се судрил со брод ко? патувал узводно. 78 лица загинале, само 18 ?а преживеале несре?ата.

Голема поплава од 1993 го зафатила горниот дел на Мисисипи, над утоката на реката Оха?о.

На 1 август 2007 се урнал мостот И-35В (I-35W) во Минеаполис, Минесота за време на вечерниот сообра?аен шпиц. 13 лица загинале, а уште 100 биле повредени.

Култура [ уреди | уреди извор ]

Поради своето економско и географско значе?е, Мисисипи има длабоки културни корени ка? американскиот народ, и е предмет или место на настани во многу дела од културата: во литературата, ка? Вили?ам Фокнер , Марк Твен , Херман Мелвил, Дон Роса, и др.; во музиката ка? Ферд Горфе, ?они Кеш , Лед Цепелин , м?узиклот ?Сценски брод“; во филмот ?Доручек ка? Тифани“, и др.

Реката има и одредени врски со ?езот: авторот Дубос Хе?вард вели дека музичкиот правец ?ез го добил името од еден црн музичар што се викал ?езбо Браун. Околу почетокот на 19. век легендарниот ?езбо Браун се вели дека свирел на бродовите во Мисисипи, како што се вели и во песната на Беси Смит ??езбо Браун од Мемфис Таун“.

Два дела од Мисисипи се прогласени за Американско наследство во 1997: долниот дел околу Луизи?ана и Тенеси , и горниот дел околу А?ова , Илиноис , Минесота и Мисури .

Спорт и рекреаци?а [ уреди | уреди извор ]

Спортот ски?а?е на вода бил измислен на Мисисипи, во регионот поме?у Минесота и Висконсин, познат како езеро Пепин. Ралф Сем?уелсон ?а измислил и усовршил техниката на ски?а?е во ?уни и ?ули 1922. То? подоцна го извел и првиот скок во водно ски?а?е во 1925. год., и бил влечен со брзина од 128 км/ч истата година.

Во 2002. словенечкиот пливачки маратонец Мартин Стрел ?а препливал реката по целата должина, од Минесота до Луизи?ана , за 68 дена.

Во 2005, експедици?ата ?Од изворот до морето“ веслала по реките Мисисипи и Атчафала?а за да го помогнат Природозаштитното друштво ?Одибон“.

Занимливости [ уреди | уреди извор ]

Кога децата ка? нас играат ластик, ритмичката песничка ?е-ма-ес-ес-а-ес-ес-а-пи-пи-?а“ што ?а пеат доа?а од англиското спелува?е на зборот Мисисипи (Mississippi = ем-а?-ес-ес-а?-ес-ес-а?-пи-пи-а?).

Мисисипи како тема во уметноста и во популарната култура [ уреди | уреди извор ]

• ? Тивко тече Мисисипи “ ( српски : Тихо тече Мисисипи ) - роман на српскиот писател Владимир Табашеви? од 2016 година. ^[3]
• ?Ми недостига Мисисипи“ ( англиски : Miss The Mississippi ) - песна на американската фолк-музичарка Емилу Харис ( Emmylou Harris ) од 1980 година. ^[4]

Наводи [ уреди | уреди извор ]

Надворешни врски [ уреди | уреди извор ]

? Мисисипи (река) “ на Ризницата  ?

• Справуав?е со поплави на реката Мисисипи Архивирано на 18 август 2018 г.
• При?атели на реката Мисисипи