Куэ

Википедий ? эрыкан энциклопедий гыч материал
Куэ (Betula pendula)

Куэ ( лат.   Betula pendula Roth ) ? 30 м наре к?кшытан пуше?ге, чылаже 120 еш куэ уло. К?шыл т??ыс? ш?мж? ошо да яклака, ?лыл т??ыс? ту?гыржо шемалге т?сан, ?мбалже козыра да шелыштедальтше. Изи укшлаже смола й?ршан, тыгыде шыгыле гай тамган. Йошкаргырак-к?рен укш мучашлаже кужу йолван.

Лышташыже яклака, самырыкын ? пижедылше, вичкыж вурган да почела-почела улшо. Лышташ формыжо треугольно-ромбический але треугольно-яйцевидный (мучашыже треугольник гай, а ?лыл ужашыже муныла койшо форман), т?рж? кокыте п?ян.

Тудым тыгак кужу йолван куэ , мугылян куэ маныт.

Евразийский урлык куэ Российыште (М?ндыр й?двел ден кечывалвел деч посна), Украиныште, Беларуссийыште, Кавказыште, Й?двел Казахстаныште, Джунгар Алатаушто, Касвел Тянь-Шаньыште, Касвел да Кокла Сибирьыште, Алтайыште кумдан шарлен.

Кужу йолван куэ Марий Элыштат эн ч?чкыдын вашлиялтше пуше?ге. Лышташан да иман чодыраште моло пуше?ге дене пырля кушкеш. Тыгак яндар куэрымат ужаш лиеш.

Т?рл? вере илыше марий-влак ты пуше?гын л?мжым тыге ойлат: олык марий куэ ; Малмыж (Киров обл.) кλэ ; Мензел, Елабуга (Татарстан) куйэ ; Шоруньжа (Морко р-н) куйи ; курык марий куги, коги ; Яра? (Киров обл.), Тоншай, Шара?ге (Нижегород. обл.) куйэ .


В?дкуэ ( лат.   Betula pubescens Ehrh. ) ? ош ш?ман к?кш? пуше?ге. Самырык укшыжын тыгыде шыгыле гай тамгалаже уке. Лышташыже пе?гыде, коваште гайрак, йымал могыржо мамыкан. Й?двелышкыла кужу йолван куэ деч м?ндыркырак кая, кечывалвелышкыла ? степь дек, эрвелышкыла ? Становой курыкр?д? дек шумеш.

Марий Элыште в?дкуэ в?дыжг? мландан чодыраште, купа?ше э?ер да серлаште, купышто вашлиялтеш, а куп т?рышт? п?нч? дене пырля кушкеш.