Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Valkebergs
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Dieke zachte waffel
'n
Waffel
ies 'n soort plat gebak, dat in 'n speciaal apparaat weurt gebakke. Dat ies 'n
waffeliezer
.
De
deig
of 't
besjlaag
ies aafhankelik van de soort waffel.
'n Waffeliezer besjteit oet twie plate met 'n rutekesprofiel, woatosje besjlaag of deig weurt platgepeersj. Dees plate kenne op 't vuur (fornuis) of elektrisch verwermp weure.
De naam waffel kump van 't
Latiense
waffle. De naam en de iersjte vorm dateert oet de 15e iew. De
Grieke
bakde ouch waal tosje twie iezersj 'n soort pannekook. Bie de
Romeine
heesj zoane ongegisde kook
oblata
(offerande). Dat waor de veurluiper van de
hostie
.
Oarsjpronkelik woorte ze gegete op jaormerte,
kermesse
en
foores
(foires of merte).
In
Limburg
huere waffele bie
oudjaor
en
nuujjaor
. Bie ’t
verrasje
op nuujjaorsdaag ies ’t gebrukelek um waffele te presentere. Eder familie bak(de) zien eige soort waffele. ’t Uterlik haet te make met de vorm van ’t waffeliezer en de sjmaak hingk aaf van de ingrediente. Zoa besjtoon d’r dieke, groate, klein, veerkentige, ron, zachte, hel en gevolde waffele.
Waffele were, neve
Limburgse vla
, ouch met de
kermes
gegete in Limburg. 'n Gewoon waffel weurt met de heng gegete.
Luukse waffele
were werm gegete en
Brusselse waffele
were geserveerd met 'ne flinke poes
sjlaagroum
,
aarbeie
,
jam
of
poejersoeker
d'r op. Dees waffele et me met mets en versjet in repe gesjneje. Reep veur reep sjuuf me ze dan met de heng nao binne.
De
Noord-Nederlandse
waffel ies 'n sjtok dunner en weurt
kniepertie
geneump. Ze weurt rond de jaorwieseling gegete.
Luukse waffele
De meiste waffele zin van boete krokant en van binne sjmeuiig. Neve hel en krokante waffele besjtoon d'r ouch nog platte, hel, dieke en dun waffele. 'n Paar soorte:
- Hollandse waffel
- Vlaamse waffel
- Naamse waffel
- Pariese waffel
- Brusselse waffel
. Dees ies van giesdeig en haet 'n groat rechheukig model met 20 rutekes.
- Eierwaffel
en zachte waffele:
- Luukse waffel
. Dees waffel ies kleiner dan de Brusselse, met aafgeronde heuk en 24 kuulkes. 't Besjlaag ies zjwoarder en ze bevat mie soeker,
keniel
en boter.
- Sjroapwaffel. Tosje twie laoge deig bevingk ziech 'n laog
sjroap
.
In de winkel zint diverse veurverpakde waffele te kriege zoa-es soekerwaffele en vanillewaffele.
Veur ongevaer 30 - 35 miedeldieke zachte waffele
Nuedig:
- 3 a 4 eier
- 250 gram (1 pekske) zachte boter in sjtokskes gesjneje.
- 500 gram (1 pak) zelfriezend bakmael
- 300 gram soeker of basterdsoeker
- 2 tuutsjes vanillesoeker
- 4 tasse lauw water
Dit allenei dooreinmenge, eventueel in ’t keukemesjien. (Eventueel bie de letste sjlaeg 250 gram reziene dedoor heen reure veur extra volling). Laot eine sauslepel besjlaag op ’t heit waffeliezer loupe. Klap ’t waffeliezer toe en bak ongevaer 2 minute per waffel. Eventueel mislokde reste met ein versjet oet ’t iezer kretse. Laot eder waffel effe roste en aafkeule op 'ne ruester, veurdat ze de bewaartrommel ingeit.
Vanwege 't sjnel proces van 't bakke, 't ope en toegoon van de bakplate, weurt van emes, dae vaol aan 't woord ies gezag dat 'r 'n (groate) waffel haet.
'n Bekend Limburgs nuujjaorsversjke met betrekking tot de waffel geit zoa:
Zalig nuuj jaor
De kop vol haor
De mond vol teng
En de waffel in de heng
of de variant:
Zalig nuuj jaor,
de waffel is klaor,
en hobs se gelok
dan kries se e sjtok