Iosephus Broz Tito
Nativitas
:
7 Maii 1892
;
Kumrovec
Obitus
:
4 Maii 1980
;
Labacum
Patria
:
Kingdom of Hungary
,
Regnum Serborum Croatarumque et Slovenorum
,
Regnum Iugoslaviae
,
Democratic Federal Yugoslavia
,
Res Publica Socialistica Foederativa Iugoslaviae
Nomen nativum
:
Josip Broz
Familia
Genitores
: ;
Marija Broz
Coniunx
:
Pelageya Belousova
,
Lucija Bauer
,
Herta Haas
,
Jovanka Broz
Proles
:
?arko Broz
,
Mi?o Broz
Familia
:
Broz
Memoria
Sepultura
:
House of Flowers
Iosephus Broz
(
Cyrillice
?осип Броз, dictus [j?sip broːz],
vocis sonus
info
), vulgo
Tito
(Тито) appellatus (natus
Kumrovec
in
oppido
tunc
Austro-Hungarico
, nunc in
Croatia
in
regione Crapinensi-Sagoriensi
, die
7 Maii
1892
; mortuus
Aemonae
, tunc ad
Iugoslaviam
pertinenti, nunc
capite
Sloveniae
, die
4 Maii
1980
), fuit
vir militaris
, praesertim
tromocrates
, inter
secundum bellum mundanum
,
vir publicus
, et a die
14 Ianuarii
1953
ad
4 Maii
1980
praeses
Iugoslaviae
.
Miles
exercitus
Austro-Hungarici
primo bello mundano
a
Russis
captus in
carcerem
missus est.
Rebus novis Russicis
magnopere motus,
communista
factus est. Anno
1918
vel stipendia merere pro
Bolsevicis
incohabatur. Anno
1920
in
Croatiam
reversus, ad factionem communisticam erigendam operam dabat. Qua autem factione anno
1921
interdicta, ipse pluries sub vincula missus est. In carcere
linguam Esperanticam
edidicit quam totam vitam colebat.
[1]
Anno
1934
liberatus,
Moscuam
petivit nomine clandestino
Tito,
ubi varibus muneribus apud
Communisticam Internationalem
(Comintern) fungebatur.
Anno 1937 a sodalibus Comintern secretarius generalis sodalium in
Iugoslavia
degentium nominatus in patriam remissus est labori clandestino faciendo. Semper politicam officalem Comintern fulciebatur hegemoniam
Serborum
vehementer criticans. Tunc censuit Iugoslaviam unitam esse delendam. Post impetum Germanorum contra
Unionem Sovieticam
mense Augusto 1941 partum Tito milites in Germanos et Italos insidiantes congregavit. Praesertim in
Bosnia
insuper greges Serbicos armatos, quibus nomen ?etnici, reprimere potuit. Qui
monarchiae
restaurationem fovebant. Mense Novembri 1942
Consilium contra fascismum populare liberatorium
(AVNOJ) condidit cui praefuit; anno 1943 turbae istae in moderamen non officiale, Iosepho Broz praeside, mutatae sunt. Inde rem publicam communisticam erigere pergebat, cui interdum et conservatores nonnulli auxilium dabat. Mense Novembri 1945 terra conversa est in
Rem publicam foederativam Iugoslavicam
Tito duce.
Primo Tito fidelem discipulum dictatoris
Stalin
sese confessus est. Cum in internis rebus cursum Iugoslaviae proprium facere coepisset gratiam Moscuae statim perdidit. Anno 1948 ruptura officialis facta est inter
Albam Graecam
et Moscuam; factio Iugoslavica e gremio Comintern quoque pulsa est. Via ad communismum propria ita est; una cum
Eduardo Kardelj
et
Milovan đilas
politicam humaniorem in ideis
Caroli Marx
positam efficere in animo habuit. Ita operariis licebat ut ipsi administrationem in domibus confectricibus facerent. Ut nationalismus variis in regionibus Iugoslavicis minueretur res politicae generatim magis magisque a capite Belogrado in singularum regionum capita translatae sunt. Constitutiones annis 1953, 1963 et 1974 reformatae hoc bene monstrant. Amicos politicos in terris non communisticis quaerens ducem terrarum neutralium sese fecit.
Politicam Sovieticam saepe criticavit, e.g. anno 1956 quando
Hungaria
invasa est, anno 1968 quando
Bohemoslovacia
sub iugum Sovieticum reducta est, anno 1979 quando Russi
Afganiam
armis ingressi sunt.
Quoad res exteriores et relationem inter communisticum Orientem et liberum Occidentem Tito semper tensiones internationales sese aggravantes tranquillare voluit. Numquam autem locus unicus factionis communisticae Iugoslavicae amissus est, quamvis interdum habenae laxarentur. Etiam criticos semper persequendos esse putabat. Tensiones historicas inter hegemoniam Serbicam et alias nationes Iugoslavicas reformationibus administratoriis mitigabat, quae autem post mortem rursus inflammatae ad bellum civile Iugoslavicum annis 1990 ducebant.
- Vladimir Dedijer:
Tito
. Berolini: Ullstein, 1953. [Vita ab ipso mandata]
- Milovan đilas:
Tito. Eine kritische Biographie.
Vindobonae: Fritz Molden, 1980.
ISBN 3-217-01158-9
- Ivan Ivanji:
Titos Dolmetscher
. Vindobonae: Promedia 2007.
ISBN 978-3-85371-272-6
.
- Filip Radulovi?:
Ljubavi Josipa Broza.
Belgradi: Grafos, 1990.
ISBN 86-7157-096-7
- Richard West,
Tito and the Rise and Fall of Yugoslavia
. Londinii: Sinclair Stevenson, 1995.
ISBN 1-85619-741-7
Nexus interni