Jakub Bart-?i?inski
Jakub Bart
, po 1884
Jakub Bart-?i?inski
(*
20. awgusta
1856
w
Kukowje
; †
16. oktobra
1909
w
Pan?icach
) b? wuznamny hornjoserbski basnik, spisowa?el, redaktor a romsko-katolski duchowny. Won pła?i jako ?klasikar“ serbskeje literatury.
Jakub Bart narod?i so jako syn Kukowskeho ?iwnos?erja a małobura Michała Barta a jeho mand?elskeje Marje, rod?. Delanec z
W?te?cy
.
[1]
Po wopy?e Kukowskeje klo?terskeje ?ule 1862 do 1869, tachantskeje ?ule a preparandy katolskeho wu?erskeho wustawa w
Budy?inje
1869 do 1871, kubła?e so Bart na n?mskim Małostronskim gymnaziju w
Praze
. Po tym, zo wotpoło?i 1878 abituru studowa?e ha? do l?ta 1881 teologiju na Praskej uniwersi?e. W Praze b??e Bart chowanc
Serbskeho seminara
a zdobom ?łon studentskeho towarstwa
Serbowka
, kotreje? star?i wot l?ta 1877 b??e. Bart zało?i zhromadnje z
Arno?tom Muku
a
Janom Arno?tom Holanom
1875 w
Chros?icach
tradiciju
Schad?owanki
a nastor?i wudawanje zhromad?enych spisow
Handrija Zejlerja
. Wot l?ta 1877 do 1881 b??e won z redaktorom
młodoserbskeho
?asopisa
Lipa Serbska
.
W l??e 1881 dyrbje?e Bart swoju jednol?tnu wojersku słu?bu w Budy?inje wotsłu?i? a bu 27. m?rca 1883 na m??nika wuswje?eny. Jako kapłan skutkowa?e na wjacorych m?stnach, spo?atnje w
Ralbicach
, 1884 w
Radworju
, 1887 w
??rachowje
a 1888 w
Drje?d?anach
, hd?e? b??e za serbskich, ??skich a polskich wobydlerjow p?i Dworskej cyrkwi zamołwity. Nawro?iw?i so z pokutneho p?ebywanja w klo?trje w
Zakupach
w
??skej
, dokal jeho cyrkwinska wy?nos? 1896 posła, p?i?d?e Bart za kapłana do
Kamjenicy
. 1901 bu won farski administrator w
Radebergu
, njedosta pak swojsku wosadu. Po tym, zo dyrbje?e 1901 w hojerni za ?uwy a pi?kow we Waldernbachu we
Westerwald?e
p?ebywa?, poda so won do?asnje na wum?nk a nawro?i so do Kukowa.
Pomnik w Lipju zady klo?tra Marijineje hw?zdy
Jakub Bart-?i?inski b??e mjez literariskimi wosobinami, kotre? so wokoło mecena
Jakuba Hermana
hromad?achu a zetkachu. Herman wuda wjacore zb?rki basnjow ?i?inskeho w swojskim nakład?e a b??e zdobom nakład kulturneho ?asopisa
Łu?ica
, kotry? ?i?inski jako wum?nkar mjez 1904 a 1909 redigowa?e, p?ewzał. Jeho tworby p?eło?owachu so do n?m?iny, ????iny, pol??iny a ukrain??iny.
Po p?esydlenju 1907 do Pan?ic a poby?u 1909 we
Workle?anskej
chorowni zemr? Jakub Bart-?i?inski 16. oktobra 1909 w Pan?icach a bu 19. oktobra we
Wotrowje
pochowany.
Wot l?ta 1875 b??e won sobustaw
Ma?icy Serbskeje
a wot 1900 ?łon Koła serbskich spisowa?elow.
Za ?wusahowace wukony na polu serbskeje kultury, wum?łstwa a w?domos?e” spo??i
Zało?ba za serbski lud
dwul?tnje, po mo?nos?i na p?edwje?oru posmjertnin ?i?inskeho (
15. oktobra
)
Myto ?i?inskeho
w klo?trje Marijina hw?zda.
[2]
Wot l?ta 2021 eksistuje kubłanska ?
??e?ka ?i?inskeho
”, kotra? zwjazuje wjacore wsy gmejny Pan?icy-Kukow a posr?dkuje informacije wo ?i?inskim, kotre? hod?a so z pomocu QR-koda z internetowych stronow wotwoła?.
- Moje serbske wuzna?e
- Narodowc a wotrod?enc
(1879)
- Na hrod?i??u
(1880)
- Slubowanje ze zad??wkami
(1881)
- Słowjanam
(1884)
- Kniha sonetow
(1884)
- Formy
(1888)
Wikisource
- P?tr Malink
:
Bart-?i?inski, Jakub.
W: Jan ?ołta, P?tr Kunze, Franc ??n (wud.):
Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow.
Ludowe nakładnistwo Domowina, Budy?in 1984, str. 39sl.
- Dietrich Scholze:
Bart-?i?inski (Barth), Jakub (Jacob) (Pseudonyme: ?i?inski, J. B. Kukowski, Łu?i?an, Miliduch).
W:
Sachsische Biografie.
Institut fur Sachsische Geschichte und Volkskunde e.V. (wud.), wobd??łała Martina Schattkowsky.
(hsb.)
- Serbski institut:
Biografien zur sorbischen Volkskunde
(Biografije k serbskej ludow?d?e) na serbski-institut.de
(n?msce)
- ↑
K??enska kniha Chro??anskeje wosady;
zapisk 73/1856
- ↑
Wustawki Myta ?i?inskeho Zało?by za serbski lud
. Webstrona Zało?by za serbski lud. Wotwołana 17. septembra 2013.
(hsb.)