Jose Moreno Torres
,
Comandante Moreno
, nado na
Coruna
o
4 de marzo
de
1904
e finado en
1937
, foi un
sindicalista
e militar galego.
Naceu no barrio corunes de Viono, fillo do militante anarquista
Jose Moreno Bello
, fundador da
Union Campesina
. Comezou a sua militancia anarquista na emigracion en
Nova York
, en contacto coa colonia anarquista galega. Traballou na fabrica Singer. Coa proclamacion da
II Republica
, volveu da emigracion e comezou a militar na
CNT
galega, participando en mitins e ocupando cargos como o de secretario da Federacion Local Obrera da Coruna, membro do Comite Regional da organizacion, e director de
Solidaridad Obrera
. Panadeiro de oficio, foi un dos creadores da Federacion Regional de Industria del Ramo de la Alimentacion de la CNT. A partir de
1932
integrouse na faccion mais radical da CNT, responsable de varios intentos insurreccionais en 1933. Representou a sindicatos coruneses no Congreso de Zaragoza da CNT en maio de 1936.
Co
golpe de Estado do 18 de xullo de 1936
participou nos intentos de resistencia na Coruna, falou no mitin da praza de touros para organizar a resistencia e encabezou unha comision que se dirixiu ao Goberno Civil para pedir que os cuarteis foran asaltados antes de que os militares sairan as ruas. Cando A Coruna caeu nas mans dos sublevados escondeuse nos arredores, intentando coordinar os grupos de militantes dispersos que non foran capturados. Grazas a este traballo, en colaboracion cos militantes do Sindicato El Despertar Maritimo, logrou fuxir da Coruna a principios de xaneiro de
1937
, na
embarcacion La Libertaria
, coa que chegaron ao porto de
Xixon
o
7 de xaneiro
de
1937
.
En
Asturias
asumiu postos de responsabilidade a fronte dos anarquistas galegos, participando na fundacion da Agrupacion Confederal Galaica. En febreiro de 1937 ingresou no
Batallon Galicia
co rango de Tenente, e ascendeu posteriormente a Comandante, en substitucion de
Jose Penido
, en xullo de 1937. Foi ferido nun pe na ofensiva de febreiro de 1937.
Despois escapou cara Galicia cun grupo de dezaseis anarquistas do Batallon Galicia. A noite do 29 ao
30 de outubro
de 1937 chegaron ao porto do Acevo, nos limites de Asturias e Galicia. Ali fixeron noite en dous grupos en duas tabernas. O grupo de nove que durmia na taberna mais internada en Galicia foi sorprendido por falanxistas e gardas civis da zona, que os capturaron e executaron sumariamente. O outro grupo, alertado polos disparos, non foi sorprendido; enfrontaronse aos atacantes e mataron a un falanxista a unha da madrugada do dia 30 de outubro. Despois dun breve tiroteo, Moreno e o resto de componentes deste grupo escaparon pola parte posterior da casa e internaronse no monte.
Jose Moreno e outro dos membros do grupo retrocederon cara Asturias, refuxiandose dias despois nunha casa en Monteserin Pequeno, no concejo de
Grandas de Salime
. Ali foron capturados por falanxistas e gardas civis. Moreno foi conducido a taberna de Carolo da que escaparan, onde estivo detido ata a sua execucion. Desconecese a data exacta do seu asasinato, pero sabese que outros catro milicianos do Batallon Galicia, foron detidos e executados o domingo
31 de outubro
de 1937. Eran canteiros orixinarios de
Forcarei
, e un deles, Manuel Bugallo Lois, sobreviviu ata o 4 de novembro, cando foi enterrado no cemiterio da
Fonsagrada
.
-
Xulio Ferreiro
, alcalde da Coruna, na homenaxe os soldados de "La Libertaria".
-