1630
sa roun lannen koumin ki ka koumanse oun mardi.
- 16 fevriye, Brezil : roun espedisyon ki finanse pa Konpagni neyerlande-a de Lenn ka pran Olinda, Pernambuco(fas a Recife), ke teritwar kotche-ya ki konprann ant zil-a di Maranhao ke flev Sao Francisco.
- 1e mars : priz di Recife. Senhor de engenho Matias de Albuquerque (en) ka organnize defans-a di Recife e di tout kot-a. Me Neyerlande-a ka parvini a debarke o no di lavil-a, ka bouskile Potidje-ya e ka antre annan lavil-a kote Albuquerque te detrwi 1700 kes di souk. Nouvel-Lolann, anba gouvelman-an di Jean-Maurice de Nassau-Siegen, ke tchipe jouk lanmotche-a di kot brezilyen-an annan lannen-yan 1640 anvan defet final-a di 1654.
- Marann-yan di Pernambouc, ki favorab o Neyerlande, sa ranforse pa rive-a di nonbre imigre ki vini d’Amsterdam. An 1640, Jwif-ya ke fika pli nonbre ki kretchen-yan.
- 12 jen : kolonnizasyon di be-a di Massachusetts pa konpagni angle-a di menm non. Chak agsyonner ka rousouvwe 200 larpan di late pou enstale so ko. John Winthrop ka divini gouvelno di kolonni-a di be-a di Massachusetts.